آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

آيه فوق در مورد جنگ بدر و كمك‏هاى مالى مردم مكه نازل شده است. مشرکان مکّه اموال فراوانى جمع کردند تا به جنگجویان خود در جنگ بدر کمک کنند. اما سرانجام شکست خورده و انفاقشان مایه حسرت و اندوهشان شد.

در آیه (36) سوره «انفال» می خوانیم: «إِنَّ الَّذینَ کَفَرُوا یُنْفِقُونَ أَمْوالَهُمْ لِیَصُدُّوا عَنْ سَبیلِ اللّهِ فَسَیُنْفِقُونَها ثُمَّ تَکُونُ عَلَیْهِمْ حَسْرَةً ثُمَّ یُغْلَبُونَ وَ الَّذینَ کَفَرُوا إِلى جَهَنَّمَ یُحْشَرُونَ»؛ (آنها که کافر شدند اموالشان را براى باز داشتن [مردم از راه خدا] انفاق مى کنند، آنها این اموال را [در این راه] مصرف مى کنند اما مایه حسرت و اندوهشان خواهد شد و سپس شکست خواهند خورد. و [در جهان دیگر این] کافران همگى به سوى دوزخ گردآورى خواهند شد).
شأن نزول:
در «تفسیر على بن ابراهیم» و بسیارى دیگر از تفاسیر چنین آمده است: آیه فوق در مورد جنگ بدر و کمک هاى مالى مردم «مکّه» نازل شده است؛ زیرا هنگامى که مشرکان «مکّه» به وسیله قاصد «ابوسفیان» از جریان آگاه شدند، اموال فراوانى جمع و جور کردند تا به جنگجویان خود کمک کنند، اما سرانجام شکست خورده، کشته شدند و به سوى آتش دوزخ شتافتند و آنچه را در این راه مصرف کرده بودند مایه حسرت و اندوهشان شد.(1)
البته در آیه نخست اشاره به سایر کمک هاى آنها در مبارزاتشان بر ضد اسلام نیز هست و مسأله به طور کلى مطرح شده است.
بعضى نیز گفته اند: آیه درباره کمک هاى «ابوسفیان» براى استخدام دو هزار مزدور در جنگ اُحد نازل شده است.(2)
ولى از آنجا که آیات در ردیف آیات مربوط به جنگ بدر قرار گرفته شأن نزول اوّل صحیح تر به نظر مى رسد.(3)