آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

لشکر اسلام براى مقابله با دشمن نیاز به گرفتن کمک از مردم داشت. هر کس به اندازه وسع خود پرداخت کرد. منافقان، کسانى که زیاد پرداخته بودند را به عنوان ریاکار معرفى مى کردند، و کسانى که مقدار ظاهراً ناچیزى کمک نموده بودند را به باد مسخره و استهزاء مى گرفتند. آيات فوق نازل شد و آنها را از عذاب خداوند بیم داد.

در آیات (79 ـ 80) سوره «توبه» می خوانیم: «الَّذینَ یَلْمِزُونَ الْمُطَّوِّعینَ مِنَ الْمُؤْمِنینَ فِی الصَّدَقاتِ وَ الَّذینَ لایَجِدُونَ إِلاّ جُهْدَهُمْ فَیَسْخَرُونَ مِنْهُمْ سَخِرَ اللّهُ مِنْهُمْ وَ لَهُمْ عَذابٌ أَلیمٌ * اسْتَغْفِرْ لَهُمْ أَوْ لاتَسْتَغْفِرْ لَهُمْ إِنْ تَسْتَغْفِرْ لَهُمْ سَبْعینَ مَرَّةً فَلَنْ یَغْفِرَ اللّهُ لَهُمْ ذلِکَ بِأَنَّهُمْ کَفَرُوا بِاللّهِ وَ رَسُولِهِ وَ اللّهُ لایَهْدِی الْقَوْمَ الْفاسِقینَ»؛ (آنهائى که از مؤمنانِ اطاعت کار، در صدقاتشان عیب جوئى مى کنند، و کسانى را که [براى انفاق] جز به مقدار توانائى خود دسترسى ندارند، مسخره مى نمایند، خدا آنها را مسخره مى کند [و کیفر آنها را مى دهد]؛ و براى آنها عذاب دردناکى است * چه براى آنها استغفار کنى و چه نکنى، [حتى] اگر هفتاد بار براى آنها استغفار کنى، هرگز خداوند آنها را نمى آمرزد! چرا که خدا و پیامبرش را انکار کردند؛ و خداوند جمعیت فاسقان را هدایت نمى کند).
شأن نزول:
روایات متعددى در شأن نزول این آیات در کتب تفسیر و حدیث نقل شده، که از مجموع آنها چنین استفاده مى شود: پیامبر(صلى الله علیه وآله) تصمیم داشت لشکر اسلام را براى مقابله با دشمن (احتمالاً براى جنگ «تبوک») آماده سازد، و نیاز به گرفتن کمک از مردم داشت.
هنگامى که نظر خود را اظهار فرمود، کسانى که توانائى داشتند مقدار قابل ملاحظه اى به عنوان «زکات» یا کمک بلاعوض براى هزینه ارتش اسلام تحویل مسئولان این امر دادند.
ولى بعضى از کارگران کم درآمد مسلمان، مانند «ابو عقیل انصارى» یا «سالم بن عمیر انصارى»، با تحمّل کار اضافى و کشیدن آب در شب، دو مَن خرما تهیه کرده، یک مَن آن را براى خانواده خویش ذخیره و یک مَن دیگر را خدمت پیامبر(صلى الله علیه وآله) آورد، این کمک ظاهراً ناچیزى به این برنامه بزرگ اسلامى بود.
منافقان عیب جو، به هر یک از این دو گروه ایراد مى گرفتند: کسانى که زیاد پرداخته بودند را به عنوان ریاکار معرفى مى کردند، و کسانى که مقدار ظاهراً ناچیزى کمک نموده بودند را به باد مسخره و استهزاء مى گرفتند که: آیا لشکر اسلام نیاز به چنین کمکى دارد؟!
آیات فوق نازل شد، شدیداً آنها را تهدید کرد و از عذاب خداوند بیم داد!(1)، (2)