«هاشم عربى»، هم‌او كه با زبان قرآن بيگانه است، بر اين پندار است كه در آيه «قُلْ بَلْ مِلَّةَ إِبْرَاهِيمَ حَنِيفاً» اشکال لغوی وجود دارد؛ چراکه: «حنيف» به معناى انحراف از راه راست است؛ و قرآن آن را در غير معناى اصلى‌اش به كار برده است! و اضافه مى كند: كه توصيف دين ابراهيم به حنيف كه از آن، «استوار» را مراد كرده است صحیح نیست؛ چون عرب ماده «حنف» را به معناى اعوجاج و كژى به كار برده و به همين دليل، بت پرست را «حنيف» مى دانند؛ چرا كه از دين استوار روى برتافته است ...

گفته‌اند: «قرآن، همنوا با فرهنگ زمانه و تحت تأثير آن دچار جنّ و جنّ زدگى شده»! اما اين اتهام ظالمانه از بدفهمى و كج‌انديشى ناشی شده. آرى جنّ حقيقتى پابرجاست كه جاى انكار ندارد و در گذشته‌هاى نه چندان دور نمودهايى داشته است و نمى‌توان هرچيز غيرقابل درك حسّى را محكوم به نيستى كرد. ضمن اینکه اعتراف به وجود داشتن جنّ چيزى است و نفى قدرت او بر دخالت در امور آدميان چيزى ديگر؛ و انكار اين (قدرت دخالت)، منجر به انكار اصل وجود جنّ نمی شود.

امام سجّاد(ع) در پاسخ شخصى كه از ايشان پرسيد چه كسى در كربلا پيروز شد؟ فرمودند: «زمانى كه وقت نماز شد، اذان و اقامه بگو، پيروز را مى‌شناسى». مفهوم كلام ايشان اين است كه سؤال كننده خيال ‌كرده در كربلا نبرد براى حكومت بود؛ در حالي كه نزاع براى مكتب بود. لذا بنى اميّه طرفدار مكتب جاهليّت و بنى هاشم و خاندان پيامبر(ص) خواستار مكتب توحيد بودند؛ اكنون بايد ديد كدام مكتب حاكم است؟ آيا مكتب آنها يا مكتب ما؟ هنگام گفتن اذان و اقامه است كه مى‌توان فهميد كه غلبه كننده، پيامبر(ص) و خاندان او هستند.

اولا: در منابع حدیثی اهل سنت روایاتی نبوی بر استحباب این روزه وجود دارد؛ اما باید توجه داشت در بیشتر آن روایات نبوی گفته شده این حکم مقید به قبل از وجوب روزه ماه رمضان بوده است. ثانیا: مناقشات بسیار جدی در دلالت آن روایات نبوی از منابع اهل سنت وجود دارد. این اشکالات و تناقضات و مناقشات، اطمینان به مورد توصیه بودن روزه این روز را از سوی پیامبر اکرم(ص) با چالشی جدی مواجه می کند. ثالثا: در منابع شیعی نیز از ائمه معصومین روایاتی در فضیلت روزه این روز ذکر شده که نوعا مورد پذیرش سندی نیستند و در کنار آنها روایات بسیاری تا حد تواتر نقل شده که در آنها بیان های شدیدی در نهی از روزه گرفتن این روز به عنوان «تبرک جویی و مشابهت» به کار بنی امیه و قاتلان امام حسین وجود دارد. این روایات موافق با عمل و رفتارهای اصحاب ائمه می باشند. رابعا: عید بودن این روز فریبی اموی است که مستضعفین فکری اهل سنت آن را باور کرده و در این روز با «عنوان عید» روزه می گیرند و متاسفانه عدّه ای نیز عروسی های خود را به این روز موکول می کنند و باعث رنجش برادران شیعه خود می شوند. در حالی که شیعه برای امام حسین از آن جهت عزا می گیرد که او نواده رسول خدا و یکی از مصادیق آیه تطهیر و آل کسا و یکی از افراد مباهله و سید جوانان بهشت است. امام حسین از آن جهت که نواده رسول خدا و احیاگر دین اوست برای ما ارزش دارد و فردی درون مذهبی نیست.

اينكه قرآن «مردان» را يك درجه بر «زنان» برترى داده به معناى كاستن از ارزش زن نیست و یا به معناي آن نیست كه مرد از كمالى برخوردار است كه زن از آن بهره ندارد؛ بلكه به خاطر هماهنگى با نهاد و طبيعتى است كه مرد و زن را بر آن سرشته‌اند. آری داده‌هاى آفرينشى و ذاتى مرد با زن تفاوت دارد، چنان كه طبيعت نازك و لطيف زن با طبيعت سخت و زُمخت مرد تفاوت دارد. بنابراين زن در حقوق و بهره‌هاى انسانى هم‌سنگ مرد است.

رسم عرب جاهلي، طلاق و رجوع در عدّه بود و طلاق نيز حدّ و مرزى نداشت؛ حال آنكه جواز رجوع در عدّه طلاق رجعى و اساساً تشريع عده طلاق، از نوآورى‌ها و احكام تأسيسى استوار اسلام است. اينكه طلاق، يكسره در دست مرد باشد نيز صحيح نيست؛ چون «قاعده لا ضرر»، عموميت دليلِ «به دست مرد بودنِ اختيار طلاق» را تخصيص زده و روايت نبوى «الطلاق لمن أخذ بالساق» نيز تضعيف شده است.

معیار اصلی انتخاب خلیفه در سقیفه جلوگیری از رسیدن این مقام به بنی هاشم و بازیابی اعتبار از دست رفته قدرت طلبان قریش بود. بنابراین، بنى امیّه که پس از جنگ ها و توطئه های بسیار بر ضدّ اسلام، سرانجام با پذیرش شکست، به عنوان طُلَقا، با خوارى و بدنامى روزگار مى گذرانیدند، پس از رحلت پیامبر(ص) و در جریان سقیفه بر جامعه اسلامى مسلط گردید.

در عصر جاهلیت، بسیارى از مردم حجاز، به بهانه سرپرستی، دختران یتیم را به خانه خود برده، و پس از ازدواج، و تملک اموالشان، با کمترین ناراحتى آنان را رها ساخته و حتی حاضر نبودند به شکل یک همسر معمولى با آنها رفتار کنند. با ظهور اسلام، آیه 3 سوره نساء نازل شد و به سرپرستان ایتام دستور داد در صورت ازدواج با دختران یتیم، با عدالت با آنان رفتار کنند، و در غیر این صورت، با زنان دیگری ازدواج کنند. آیه 127 همین سوره نیز با صراحت، رعایت عدالت درباره ازدواج با دختران یتیم را تذکّر می دهد.

 در کتاب ارث دو اصطلاح «عول» و «تعصیب» وجود دارد، سرچشمه این بحث از آنجا است که بر اساس آیات قرآن، سهام ارث گاهى از مجموع مال کمتر، و گاهى بیشتر است. عول در لغت به معنی زیادی است و اگر سهم ورثه از مجموع مال بیشتر باشد، فقهاى شیعه معتقدند کمبود متوجه افرادی است که حداقل و حداکثر سهم آنها، مشخص نشده یعنى قابلیت تغییر و نوسان را دارد. تعصیب یعنی مجموع سهام، از مجموع مال، کمتر است و مقداری از مال باقى مى ماند، که فقهاى شیعه معتقدند اموال اضافی، باید به نسبت در میان ورثه تقسیم گردد.

تمام علمای شیعه و غالب اهل سنت قائل اند که علی بن ابی طالب(ع) نخستین مردی بوده که به پیامبر(ص) ایمان آورده است و شاهد بر این مطلب روایاتی است که از ناحیه شیعه و سنی نقل شده است.