خداوند این خاصیت را در «تکرار عمل غلط» قرار داده که انسان تدریجاً به آن خو مى گیرد و حس تشخیص او دگرگون مى شود. يعني هنگامي كه انسان كاري را به طور مكرر انجام دهد، كم كم قبح و زشتي آن در نظرش از بين مي رود. چنین وضعیتی در ادبیات قرآنی «تزیین اعمال» نامیده می شود و جالب این است که اگر در دو آیه نقل شده در ابتدای بحث این موضوع به خدا نسبت داده شده، در 8 مورد از آیات دیگر از قرآن به شیطان و در ده مورد به صورت فعل مجهول آمده است و اگر درست بيانديشيم همه بيانگر يک واقعيت است.
اما اينكه به خدا نسبت داده شده است به خاطر آن است كه او «مسبب الاسباب» در عالم هستى است و هر موجودى که تاثيرى دارد به خدا منتهى مى شود و اگر به شيطان يا هواى نفس نسبت داده شود به خاطر اين است كه عامل نزديك و بدون واسطه آنها هستند. و اگر گاه به صورت فعل مجهول آمده اشاره به اين است كه طبيعت عمل‏ چنين اقتضا مى كند.

بر طبق آیات سوره ممتحنه، مسلمانان حق جنگ با دولتهايى كه با آنها نمى جنگند را ندارند. قرآن می فرماید: «خدا شما را از نيكى و رعايت عدالت نسبت به كسانى كه در امر دين با شما پيكار نكردند و از خانه و ديارتان بيرون نراندند نهى نمى كند؛ چرا كه خداوند عدالت پيشگان را دوست دارد. خداوند شما را تنها از دوستى با كسانى نهى مى كند كه در امر دين با شما پيكار كردند». از این رو «کفار غیر حربی» مورد احترام بوده و مى توانيم با آنها روابط دوستانه داشته باشيم.

در آيه 179 سوره اعراف، سه وصف دوزخيان آمده است. اول: خرد و انديشه خدا دادي را در راه سعادت ابدي بکار نمي بندند. دوم: با داشتن چشم بينا، غافل از نگرش توحيدي هستند. سوم: با داشتن گوش سالم چون کران خود را از شنيدن حرف حق محروم مى سازند. آنها با دست خود غفلت و بي خبري خريده و امتياز فکر بيدار، چشم بينا و گوش شنوا را بکار نگرفته اند، لذا در زمره حيوانات در آمده اند.

در آيات 25 و 26 سوره ق، شش وصف دوزخيان آمده، که پنج وصف از آنها علت و معلول يکديگرند، و ششمي ريشه همه آنهاست.«اصرار در کفر» منتهى به «عناد» مى شود، شخص معاند اصرار بر «منع خيرات» دارد و طبعاً «متجاوز» به حقوق ديگران و حدود الهى است و افراد متجاوز اصرار دارند با القاء شک و ترديد از ديگران«سلب ایمان» کنند. با کمی دقت روشن مى شود که «شرک» به خدا عامل همه اين بدبختى هاست.

«ایمان اجباری» بیهوده است؛ زیرا عبودیّت و تکامل فقط با «اختیار» معنا می یابد؛ در فضایی که همه مجبور به انجام یک نوع کار هستند، تمایز اعمال و نیّتها از بین می رود. ضمن اینکه هدایت اجباری با «نظام علت و معلول» و استعدادها و ظرفیت های اشخاص، منافات دارد؛ کسانی می توانند دعوت پیامبر را بپذیرند که گوش شنوا و جان پذیرنده داشته باشند. از طرفی، تعلّق اراده الهی به هدایت هر شخص، «مشروط بر اراده خود اوست» و بستگی به انتخاب هدایت یا گمراهی توسط او دارد.

تأمل در این آیاتی که از این امور سخن گفته اند، نشان می دهد که گمراهی و مهر شدن قلب ها، نتیجه عمل و انتخاب خود انسان است؛ نه حاصل جبر الهی. مثلا هواپرستی، کفر، عناد، غفلت، نفاق و... از مهم ترین عوامل گمراهی و مهر شدن دلها در این آیات است. اگر مى بينيم گمراهی، قفل شدن دلها و زینت اعمال زشت، به خدا نسبت داده شده است، به خاطر آنست كه خداوند این خاصيت را در اعمال و انتخابهای غلط انسانها نهاده است که در صورت ارتکاب و انتخاب آنها دچار گمراهی، لعن و کج فهمی شوند.