امام صادق(ع) در ديدار با يكى از شيعيان‌شان در مورد مسائل اجتماعي سفارش كردند كه: «سلام مرا به دوستانم برسان و آنها را به تقواى الهى سفارش و وصيّت كن و اينكه اغنيا به فكر فقيران باشند و قوى‌ها به ضعيفان كمك كنند و زنده‌ها به تشييع جنازه مرده‌ها بروند [و احترام يكديگر را حتّى بعد از مرگ رعايت كنند] و اينكه همديگر را در خانه‌هايشان ملاقات كنند كه اين ملاقات نمودن، زنده كردن مكتب اهل بيت(ع) است».

آیات و روایات پر است از آثار سوء «حرص» در زندگی فردی و اجتماعی بشر، مانند: حریص همچون فقیران زندگی می کند و همچون فقیران می میرد، ولی در قیامت همچون اغنیا محاسبه می شود. حرص انسان را به هلاکت می افکند؛ زیرا شخص حریص به خاطر دلباختگی به دنیا خطرات اطراف خود را نمی بیند، زمینه را برای آلودگی به انواع گناهان همچون دروغ و خیانت و غصب حقوق دیگران فراهم می کند، حریص اموالی را می اندوزد که زحمتش از آن او و سود و منفعتش از آن دیگران است.

علت همراهی این دو صفت این است که بسیاری از افراد غنی، بخیلند اما خداوند غنی است و این به خاطر جود و بخشندگی اش است، که سزاوار حمد و ستایش است. همچنین اغنیا دارای غنای ظاهری هستند، که البته همه امکانات را خدا در اختیارشان گذاشته است و تنها اوست که غنی بالذات است. اغنیا اگر کاری می کنند بخاطر سود است اما خدا بی حساب می بخشد و از همه شایسته تر به حمد و ثنا است.

تأکیدهاى مکرّر اسلام بر کمک به بینوایان، دلیل بر به رسمیت شناختن «فقر» نیست. چون: 1- در احادیث اسلامی آمده که اگر جامعه سالم باشد و مردم حقوقى را که خداوند در اموال آنان براى این طبقه قرار داده، بپردازند فقیری در آن یافت نمی شود. 2- اسلام در آغاز کار در یک اجتماع به تمام معنا ناسالم و مملوّ از تبعیض ها و تجاوزها و ظلم ها به وجود آمد و لذا باید برنامه اى تهیّه می کرد که در آن فقر و گرسنگى تدریجاً ریشه کن گردد.

در گفتگوي بين امام علي(ع) و حضرت خضر(ع) آمده است كه: «چقدر خوب است كه اغنيا براي رضاي خدا به فقرا تواضع كنند». حضرت امير(ع) نيز فرمود: «بالاتر از تواضع اغنيا براي فقرا، بي ‏اعتنايي فقرا نسبت به اغنياست؛ فقيري كه به اغنيا بي ‏اعتنايي مي كند بر خدا توكل كرده و اين خود كرامتي فراتر از تواضع است».

حكم مزبور از آغاز جنبه موقتى داشته و هدفی را دنبال می کرد؛ پس از محقّق شدن هدف آیه، آن حکم نسخ شد. اين دستور به خاطر آن بود كه گروهى از مردم، مخصوصا اغنيای جامعه مرتبا مزاحم پيامبر(ص) مى‏ شدند و با او نجوى مى‏ كردند؛ اين كار علاوه بر اين كه وقت گرانبهاى پیامبر(ص) را مى گرفت، سبب اندوه و نگرانی ديگران(فقرا) می شد. ضمن اینکه در این آیه نه تنها از فقرا براي درد دل پولي خواسته نشده است، بلکه خود این صدقات هم به فقرا می رسید.