«امانتداری» در امور معنوی

آيا امانت فقط در امور مادی است يا شامل امور معنوی نيز می شود؟

واژه «امانت» همواره تداعی کننده امانت های مادی است؛ لکن در آيات و روايات مفهوم گسترده اى داشته و شامل تمام مواهب الهى می شود. مانند: ولایت و امانتی که آسمان و زمين تاب پذيرش آن را نداشتند، اما انسان به تنهايی آن را به دوش کشيد. امام صادق(ع) می فرمايد: «هنگام آفرينش معصومين(ع) خداوند، ولايت آنان در نزد خلق امانت گذاشته است». علاوه بر این با توجه به آثار امانت و خیانت، نمى توان گستره آن دو را اختصاص به امانت و خيانت های مادی دانست.

خداوند «جمیل»؟!

منظور از صفت «جمیل» در مورد خداوند چیست؟ مگر خداوند چهره دارد که زیبا باشد؟

زیبایی مفهومی است که از «کمال» ناشی از انسجام و پیوستگی و نظم اجزای یک شیء ناشی می شود و اگرچه اغلب به پدیده های مادی و جسمانی منتسب می گردد، امّا پدیده های غیرمادی مثل رفتارهای اخلاقی، احساسات انسانی و درک ادبی و شاعرانه نیز می تواند متصف به آن گردد. از آنجا که خداوند وجودی دارای تمام کمالات است، لاجرم قابل اتصاف به اوصافی چون «زیبا» و «جمیل» نیز هست و اگر گفته شود خداوند «زيبا» است، منظور زيبايى جسمى نيست بلكه منظور كمال واقعى است؛ زيرا خداوند وجودى است كه تمام كمالاتى را كه به تصور ما بيايد يا نيايد داراست. پس منظور از «زیبایی» برای خدا، چیزی جز «کمال واقعی» او نیست. همچنین خداوند متعال از این جهت که خالق حقیقی همه زیبایی های موجود در عوالم مادی و غیرمادی است، واجد بالاترین مراتب جمال نیز هست.

روش بررسی فلسفه احکام

چگونه می توان فلسفه احکام را بررسی کرد؟

قوانین و احکام دینی، از چهار دسته بیرون نیستند: 1- دسته ای از احکام که  از همان آغاز، فلسفه آن ها آشکار بوده است. 2- احکامى که فلسفه آن روشن نبوده، لکن در متن قرآن و یا روایات به آن اشاره شده است. 3- احکامى که فلسفه آن، با گذشت زمان و پیشرفت آگاهى بشر آشکار شده است. 4- دسته ای از احکام، به فلسفه آن پی نبرده ایم، اما همانند سه گروه گذشته، لازم الاجرا هستند. مسلمانان، حقّ دارند به مطالعه فلسفه احکام بپردازد، اما باید دانست که فلسفه بافى هاى نادرست، به اندازه تعبّدهاى خشک، زیان بار است.

اثبات وجود خدا

چه نشانه هائى دال بر وجود خدا هست؟

برای شناخت هر موجودی اعم از مادی و غیر مادی، تنها کافی است اثر آن را بشناسیم، نه آن که خود آن جسم در مغز ما جای گیرد و برای شناخت هر موجودی تنها یک اثر کافی است، همانند حس بینایی و لامسه و... ، حال برای شناخت خدا، مشاهده  آثار بی نهایت از علم و قدرت خداوند کافی نیست؟

حقیقت خسران و زیان، از دیدگاه قرآن

منظور از خسران و زیان در قرآن چیست؟

خسران را به از دست دادن سرمایه و کمبود آن  معنی کرده اند، که گاه در مورد سرمایه هاى ظاهری، و گاه در سرمایه هاى معنوى به کار می رود، و خسران در کلام الهی در معنی دوم به کار رفته است؛ وتوصیف زیان مشرکان و گنهکاران در قرآن به خسران مبین به این دلیل است که آنها برترین سرمایه، یعنى سرمایه عمر، عقل، خرد و... را از دست داده اند، و در برابر آن، سخت ترین و دردناکترین عذاب را براى خود فراهم ساخته اند که هیچ گاه قابل جبران نیست.

«استقلال روح» نتیجه عدم همسانی پدیده های روحی با کیفیات مادی

آیا می توان گفت چون پدیده های روحی با کیفیات مادی همانند نیستند، لاجرم باید استقلال روح از ماده و جسم را پذیرفت؟

دليل ديگری که در استقلال روح و مادى نبودن آن می توان بیان کرد این است که در پديده هاى روحى، خواص و كيفيت هائى مى بينيم كه با خواص و كيفيت هاى موجودات مادى هيچ شباهتی ندارد؛ زيرا موجودات مادى جنبه تدريجى داشته و با گذشت زمان فرسوده شده و قابل تجزيه به اجزاء متعددى هستند. اما پديده هاى ذهنى داراى اين خواص نيستند، ما مى توانيم جهانى همانند جهان فعلى در ذهن خود ترسيم كنيم بدون اينكه احتياج به گذشت زمان و جنبه هاى تدريجى داشته باشد. از این رو مفاهيم ذهنى قابل تجزيه نبوده و نمى توانند مادى باشند؛ بلکه مافوق ماده است.

تطبیق «دجّال» بر رهبران ستمگر و فریبکاران

بر اساس روایات «دجال» بر چه افرادی تطبیق می کند؟

در احادیث، اوصافی برای دجال آخرالزمان ذکر شده مانند: یک چشمی، دارای مرکب بسیار پرسرعت، ادعای خدایی کردن و ظهور در هنگام قحطی. اما بعید نیست مصداق دجال با این اوصاف، رهبران نظامهای ظالم مادی حاکم بر جهان امروز باشد. زیرا؛ اولا: آنها جهان را فقط از یک چشم می بینند و آن هم کسب سودهای مادی است. ثانیا: مرکب های آنها پرسرعت است. ثالثا: ادعای الوهیت و تعیین سرنوشت مردم جهان را دارند. رابعا: مردم در خیلی از قسمتهای جهان به عللی همچون خشکسالی و استثمار رهبران ظالم نظام های مادی، دچار قحطی هستند.

وطن دوستی از منظر اسلام

آیا در اسلام وطن «حتی اگر اسلامی نباشد» دارای احترام است؟

در آیات قرآن بیرون راندن از وطن ضدارزش تلقی می شود و مفهومش این است که وطن ذاتا یک ارزش شمرده می شود. خداوند نیز هنگام هجرت و ناراحتی پیامبر اسلام از ترک مکه، آن حضرت را با وعده بازگشت به زادگاهش دلداری می دهد. ولی همه اینها بدین معنا نیست که انسان نسبت به وطنش عشق کورکورانه داشته باشد و هنگام ضرورت، اقامت در وطن را بر هجرت برای تکامل علمى و مادّى و معنوى ترجیح دهد.
 

قرآن و توجه به ارزش هاي مادي و معنوي انسان

قوانين الهى با قوانين بشرى در توجه به ارزش هاى مادي و معنوى چه تفاوتي دارند؟

وجود انسان تركيبى است از جسم و روح، و زندگى او نيز از دو بخش مادى و معنوى، تشكيل شده. ولى در دنياى مادى، تمام قوانين ناظر به ابعاد مادى است و هر چیزی كه به جنبه های مادى جامعه لطمه اى نزند، از نظر آنها مجاز است. ولى قرآن از آنجايى كه هماهنگ با خلقت و فطرت انسان است، هم ارزش هاى مادى، و هم ارزش هاى معنوى را در تمامی احکام و قوانین خود در نظر مى گيرد.

دليل عقلي بر توحيد حاکميّت

آيا مي توان توحيد در حاکميّت را از راه عقل ثابت کرد؟

با پذیرش توحید در خالقیت و مالکیت، در حاکمیت تشریعی خداوند تردیدی باقی نخواهد ماند. زیرا آفریدگار، نیازهای جسمی و روحی انسان را می شناسد و از گستره روابط او با جهان در اطرافش آگاهی دارد. او از هر گونه خطا، تغییر و اصلاح در قوانین خالی است. این شرایط که همان ویژگی یک قانون گذار واقعی است، تنها در خداوند قابل مشاهده است.

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
سامانه پاسخگویی برخط(آنلاین) به سوالات شرعی و اعتقادی مقلدان حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
تارنمای پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی
انتشارات امام علی علیه السلام
موسسه دارالإعلام لمدرسة اهل البیت (علیهم السلام)
خبرگزاری دفتر آیت الله العظمی مکارم شیرازی

رسول الله(صلى الله عليه وآله)

إذا اسْتَأجَرَ أحدُکُمْ أجِيراً فَلْيُعلِمْهُ أجْرَهُ

هر گاه فردى از شما مزدور بگيرد، مزدش را براى او مشخص کند

ميزان الحکمه، جلد 1، ص 40