منصب «قضاوت» در نظام قضايى اسلام، شايسته تصدى زن ـ كه شخصيتى با انگيزش و واكنش سريع دارد ـ نيست؛ و دليل عمده آن علاوه بر اجماع فقها، استناد به قرآن نيز شده كه وضعيت زنان را به نازپروردگى و نازك‌خاطرى و نداشتن صلابت متناسب با منصب داورى توصيف كرده است. در مورد حق حضانت(نگهدارى و پرورش فرزند) نيز بيشتر فقها آن را براى مادر، در فرزند پسر تا پايان شيردهى، و در فرزند دختر تا هفت سال دانسته‌اند.

به تأكيد آيات و روايات، «شفاعت» به معناى وسيع كلمه در هر سه عالَم دنيا، برزخ و آخرت صورت مى پذيرد، هرچند محل اصلى شفاعت و آثار مهم آن در قيامت و براى نجات از عذاب دوزخ است. در سوره «نساء» آمده است: «اگر آنها هنگامى كه به خود ستم مى كردند به نزد تو مى آمدند و از خدا طلب آمرزش مى كردند و پيامبر(ص) نيز براى آنها استغفار مى كرد خدا را توبه پذير و مهربان مى يافتند».

واژه «وَلِىّ» معانى زيادى دارد؛ ولى هنگامى كه در مورد خداوند به كار برده مى شود بدون شك به معنى ولايت و سرپرستى بر امور جهان و نصرت و يارى بندگان است. واژه «مَولى» نيز از همين ماده است و براى آن معانى بسيارى ذكر كرده اند كه همگى به ريشه اصلی آن یعنی «قرب و نزديكى» باز مى گردد. معنى «والى» كه اسم فاعل از همين ماده است نيز روشن است. بنابراين خداوند، هم «ولى» است و هم «مولى» و هم «والى». او نسبت به ما و تمام جهان هستى و همه موجودات عالم سرپرست و صاحب اختيار و حاكم و ناصر است.

امام علي(ع) درباره «اقتدار اسلام» می فرماید: «اسلام داراى ستون هايى است كه خداوند آن را در اعماق حق استوار ساخته و اساس آن را ثابت قرار داده و چشمه سارهايش پر آب و چراغ هايش پرفروغ است. نشانه هاى هدايتى دارد كه مسافران راه حقّ را رهنمون مى شود و پرچم هايى كه براى هدايت پويندگان راه خدا نصب شده و آبگاه هايى كه واردها بر آن سيراب مى شوند».

امام علي(ع) درباره عصمت ائمه(ع) می فرماید: «در همه چيز و در همه كارها پيرو آنها [ائمه اطهار(ع)] باشيد! هرگاه فرمان قيام و حركت بدهند قيام و حركت كنيد! و هرگاه دستور سكون دهند، متوقف شويد! بر آنها پيشى نگيريد! از آنها عقب نيفتيد، كه مايه گمراهى و هلاكت است! و آنها هرگز شما را از هدايت بيرون نمى برند، و به گمراهى نمى كشانند!». از اين تعبيرات روشن مي شود كه ائمه(ع) معصومند و این گونه دستورات تنها درباره معصوم صحیح است و امامت مسلمین منحصر در آنهاست و بايستي در همه چيز و در هر حال، سر بر فرمان آن بزرگواران بود.

قرآن شرائطي را براي «شفاعت كنندگان» يا «شفاعت شوندگان» در روز قيامت بيان كرده است؛ از جمله اینکه شهادت به حقّ بدهند، یعنی موحّد و يكتاپرست باشند و شفاعت شوندگان را به خوبى بشناسند و شفاعت را از روى علم و با دليل و برهان بگویند و ...

کتاب «شواهد التنزیل القواعد التفضیل»، یکى از معتبرترین منابع تفسیر روایی اهل سنت به شمار مى رود که توسط ابوالقاسم عبیدالله بن عبدالله حاکم حسکانى (450ـ524ق) تالیف و تدوین شده است. على رغم اینکه حسکانى از علماى حنفى مذهب اهل سنت بود، اما همه کتاب هاى مهم او درباره فضائل و اثبات حقانیت اهل بیت و عقاید شیعه بوده است. از جمله آن کتاب‌ها کتاب شواهد التنزیل است که وى در این کتاب حدود دویست و ده آیه و در ذیل آنها بیش از هزار و دویست روایت در شان و منزلت حضرت على(علیه السلام) بیان کرده است.

کتاب «معرفه الصحابه» که توسط احمد بن عبدالله بن احمد ابونعیم اصفهانى (336ـ430ق) نوشته شده، یکى از منابع بسیار مهم اهل سنت در زمینه شناخت صحابه و راویان احادیث نبوى به شمار مى رود که نام اصلى آن «معرفه صفوه الصحابه» است. این کتاب یکى از منابع بسیار مهم در زمینه سیره شناسى، رجال، حدیث، و تاریخ اسلام به شمار مى رود که مورخان بزرگى مثل ابن اثیر، ابن کثیر، ابن حجر عسقلانى، و مقریزى از آن بهره فراوان برده اند. ابونعیم بسیارى از احادیث نبوى مربوط امامت و ولایت على بن ابى طالب(ع) را نقل نموده است و همه این مطالب را با سندهاى معتبر و صحیح اهل سنت ذکر کرده است. او در کتاب هایش تعابیر بسیار والایى را براى آن حضرت به کار برده است. به ویژه در این کتاب حسب و نسب او را نزدیک به پیامبر(ص) توصیف کرده و آن حضرت را در دین و قرابت به پیامبر متصل دانسته است. او در این زمینه هیچ کوتاهى نکرده و با نهایت انصاف به نقل فضایل آن بزرگوار و اهل بیت پیامبر اکرم پرداخته است. از این جهت عده اى از متعصبان جاهل اهل سنت او را به ارتداد، کفر و تشیع متهم کرده اند.

واژه «ولايت» در لغت به معناي قرب و نزديكى است و ولى عبارت است از قرار گرفتن فرد يا شىء دوم به دنبال فرد يا شىء اول بدون فاصله و در اصطلاح به اين معناست كه انسان با رياضت هاى نفسانى و قابليت هايى كه براى خود ايجاد كرده و مورد عنايات و الطاف الهى قرار گرفته و به مقام قرب تام الهى رسيده از جانب خداوند بر مردم ولايت دارد و مى تواند تصرفاتى انجام دهد كه ديگران جز به اذن او نمى توانند.

از جمع بين آياتی که ولایت را منحصر به خداوند می دانند و آياتی که دیگران را همراه با خداوند دارای ولایت می دانند استفاده مى شود كه «ولايت» در اصل براى خداوند متعال است و ديگران به جهت قرب به خدا و با اذن او از اين مقام بهره مند مى شوند.