لزوم همراهي «حلم» با «علم» در روايات اسلامي

در روايات اسلامي چگونه به لزوم همراهي «حلم» با «علم» اشاره شده است؟

روایات بسیاری در این باره وجود دارد. از جمله امام صادق(ع) مي ‌فرمايد: «علم را طلب كنيد و خود را به حلم زينت دهيد و براى كسانى كه به آنها علم مى آموزيد، متواضع باشيد و نيز براى كسانى كه از آنها علم مى گيريد، خاضع باشيد». در جای دیگر آن حضرت می فرماید: «دانش دوست مؤمن و بردبارى وزير و عقل امير لشكريان مؤمن است». اميرالمؤمنين(ع) فرمود: «دانشمند داراى سه علامت است: دانش، حلم، آرامش». در حديث ديگرى امام علی(ع) فرمود: «بى حوصلگى و غفلت در قلب عالم نمى باشد».

عكس العمل «ملا مهدي نراقي» به بي اعتنائي «سيد مهدي بحرالعلوم»

نمونه ای از رفتار علما و بزرگان دین را در «عمل به علم» و به کار بستن دانش در مسیر زندگی بیان نمایید؟

مرحوم «بحر العلوم» بعد از مطالعه کتاب «جامع السعادات» دوست داشت مولف کتاب را ملاقات کند. در سفری که مرحوم «نراقی» به عتبات داشت به دیدن بحرالعلوم رفت ولی ایشان با او بسیار سرد برخورد کردند و در دیدار دوم هم این سردی ادامه داشت. وقتی در مرتبه سوم نراقی برای خدا حافظی به خانه بحرالعلوم رفت ایشان به استقبال نراقی آمد و به وی احترام بسیار کرد و به او گفت می خواستم ببینم به آنچه در کتابِ خود نوشته ای عامل هستی یا نه.

دلالت حدیث تشبیه از زبان محمد بن اسماعیل

محمد بن اسماعیل حدیث تشبیه را چگونه تفسیر کرده است؟

او مي گويد: پيامبر(ص) على را به پنج تن از پيامبران همانند ساخته است. بردبارى و دانش و فهم و زهد و توانمندى و زيبايى، شريف ترين ويژگيها هستند و على به کامل ترين مرتبه اين صفات دست يافته بود؛ چرا که بردبارى پيامبران کامل ترين بردبارى و دانش انبيا بى نقص ترين دانش و فهم ايشان تمام ترين فهم و زهد آنان رفيع ترين زهد و توانمندى شان بالاترين توانمندى است. لذا گفته اند: هر انسان گرانمايه اى تنها نشان دهنده يکى از اوصاف کمال است؛ ليکن خداى رحمان تمام بزرگيها و مقامات بلند را در علي(ع) گرد آورد.

حدیث تشبیه به نقل از ابن عباس

ابن عباس حدیث تشبیه را چگونه روایت کرده است؟

ابن عباس از پیامبر(ص) نقل می کند که فرمودند: «هر که مى خواهد دانش آدم و حکمت نوح و بردبارى ابراهیم را ببیند، على بن ابى طالب را بنگرد».

برخورد امام علی(ع) با مساله غصب خلافت

برخورد امام علی(ع) با مساله غصب خلافت

ایشان در خطبه شقشقیّه مى فرماید: «چون دیدم ابوبکر پیشدستى کرد و خلافت را در بر گرفت من در برابر آن خود را کنار کشیدم و پیوسته در این اندیشه بودم که آیا بدون داشتن یار و یاور به مخالفان حمله کنم یا بر این تاریکى کور، صبر نمایم؟ سرانجام دیدم بردبارى و شکیبایى در برابر این مشکل، به عقل و خرد نزدیکتر است؛ لذا شکیبایى پیشه کردم. این در حالى بود که گویى چشم را خاشاک پر کرده و استخوان، راه گلویم را گرفته بود چرا که با چشم خود مى دیدم میراثم به غارت مى رود».

واکنش عایشه نسبت به قتل حجربن عدى

عایشه پس از شنیدن خبر قتل حجربن عدى توسط معاویه به او چه گفت؟

در تاریخ الیعقوبى آمده: عایشه در واکنش به قتل حجر بن عدی به معاویه گفت: «اى معاویه! آیا حجر و یارانش را کشتى؟ چه شد که بردبارى ات دور و پوشیده ماند؟ بدان که من از پیامبر خدا شنیدم که فرمود: گروهى در مَرْج عَذراء به قتل رسند که اهل آسمان به خاطر قتل آنان خشم مى گیرند». معاویه گفت: اى مادر مؤمنان! مرد رشیدى که مرا بازدارد ، نزدم نبود.

حدیث تشبیه به روایت امیر صنعانى

امیر صنعانى حدیث تشبیه را چگونه روایت کرده است؟

علّامه محمّد امیر صنعانى از محبّ طبرى نقل می کند: رسول خدا(ص) على(ع) را به پنج تن از پیامبران(ع) تشبیه کرده است. وى مى گوید: ابو الحمراء از پیامبر(ص) نقل کرده است که حضرتش فرمود: «هر که مى خواهد دانش آدم و فهم نوح و بردبارى ابراهیم و زهد یحیى بن زکریّا و صلابت موسى بن عمران را ببیند، على بن ابى طالب را بنگرد».

حدیث تشبیه به روایت حفظى شافعى

حفظى شافعى حدیث تشبیه را چگونه روایت کرده است؟

شهاب الدین حفظى عجیلى شافعى از قول بیهقى این حدیث را به رسول خدا(ص) مى رساند و روایت مى کند: «هر که مى خواهد تقواى نوح و بردبارى ابراهیم و شکوه و عظمت موسى و بى رغبتى عیسى به دنیا را ببیند، على بن ابى طالب را بنگرد».

حدیث تشبیه به روایت ولى اللّه لکهنوى

ولى الله لکهنوى حدیث تشبیه را چگونه روایت کرده است؟

مولوى ولى الله لکهنوى حدیث تشبیه را این گونه نقل کرده است: رسول خدا(ص) فرمود: «هر که مى خواهد دانش آدم و تقواى نوح و بردبارى ابراهیم و شکوه و عظمت موسى و زهد عیسى را ببیند، على بن ابى طالب را بنگرد».

حدیث تشبیه به روایت عاصمى

عاصمى حدیث تشبیه را چگونه روایت کرده است؟

عاصمى، با اسناد خودش نقل کرده، پيامبر(ص) فرمود: «هر که مى خواهد دانش آدم و فهم نوح و بردبارى ابراهيم و توانمندى موسى را ببيند، على بن ابى طالب را بنگرد». همچنين محمّد بن ابى زکريّاى ثقه، محمّد بن يحياى ثقه و حسين بن محمّد بستى، با اسناد خودشان حديث تشبيه را روايت نموده اند.

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
سامانه پاسخگویی برخط(آنلاین) به سوالات شرعی و اعتقادی مقلدان حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
تارنمای پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی
انتشارات امام علی علیه السلام
موسسه دارالإعلام لمدرسة اهل البیت (علیهم السلام)
خبرگزاری دفتر آیت الله العظمی مکارم شیرازی

قالَ الرّضا عليه السّلام :

فَعَلى مِثْلِ الْحُسَينِ فَلْيَبْکِ الْباکُونَ فَاِنَّ البُکاءَ عَلَيهِ يَحُطُّ الذُّنُوبَ الْعِظامَ.

گريه کنندگان بايد بر کسى همچون حسين عليه السّلام گريه کنند، چرا که گريستن براى او، گناهان بزرگ را فرو مى ريزد.

بحارالانوار، ج 44، ص 284