امام علي(ع) اقيانوس علم و دانشي است كه هيچ بشري او را نشناخته است و به همين خاطر است كه او را با امثال معاویه مقایسه کرده اند. ابن عباس در مورد «علم» امام علي(ع) می گوید: «علم پيامبر(ص) از علم بی پایان خدا نشأت گرفته است. علم علي(ع) از علم پيامبر(ص) نشأت گرفته است. علم من و علم همه اصحاب پيامبر(ص) در مقابل علم علي(ع) همچون قطره اى در برابر هفت اقيانوس پهناور است».

با توجه به اینکه قرآن ماجرای کشته شدن جالوت به دست حضرت داود نوجوان را با عظمت و مهم معرفی می کند نتیجه می گیریم که سن بیشتر موضوعیتی در برتری اعمال ندارد و این شبهه از اساس باطل است و ملاکات قرآنی عواملی چون مجاهدت و سبقت در ایمان و هجرت است. ضمن اینکه عقل و عرف هم رشادت نوجوانان را بر رشادتهای افراد کبیر برتری می دهد؛ چون امری خارق العاده و کم یاب است. 

همچنین در سراسر متون تاریخی بجز ترس و فرار، مطلبی دال بر وجود رشادتی خاص برای خلفا نمی یابیم و از سوی دیگر وجود فداکاریهای امام علی(ع) در مقاطع حساس صدر اسلام مانند لیله المبیت، جنگهای خندق، خیبر، احد و... امری کتمان ناپذیر و مورد گواه قرآن و تاریخ است.  

آيه 30 سوره «محمد(ص)» درباره منافقان و نشانه هاى آنها است. ابوسعيد خدرى در تفسير آيه مى گويد: «منافقان را از طريق عداوت با على(ع) مى توان شناخت!». طبرى از ابوذر نقل مى كند: «در زمان پيامبر(ص) منافقان را تنها به سه چيز مى شناختيم: تكذيب خدا و پيامبر(ص)، تخلف از نماز [جماعت] و عداوت نسبت به على(ع)».

فخر رازى هنگامى كه به تفسير اين آيه مى رسد، اقوالى از مفسّران در مورد تطبيق اين آيه نقل مى كند و در پايان بحث مى گويد: «... اين آيه درباره على(ع) نازل شد ...» سپس به دو دليل براى تقويت اين قول استدلال مى كند. همچنین «ثعلبى» در تفسيرش در ذيل آيه فوق مى گويد: «اِنَّها نَزَلَتْ فى على(ع)».

سعد بن ابي ‏وقاص چهار فضيلت درباره امام علي(ع) نقل مي كند: 1- پيامبر(ص) به امام علي(ع) مأموريت داد تا سوره برائت را كه خود به ابوبكر داده بود بگيرد و براي مردم مكه بخواند. 2- به فرمان خدا، همه درهاي خانه هاي مسلمانان به جز خانه امام علي(ع) به روي مسجد بسته شد. 3- پس از شكست ابوبكر و عمر در تصرف خيبر، پيامبر با انتخاب علي(ع) به فرماندهي سپاه، يهوديان خيبر را شكست داد. 4- در جريان جنگ تبوك، پيامبر(ص) در پاسخ به علت ماندن امام در مدينه، فرمودند: «منزلت تو نسبت به من مانند منزلت هارون به موسي است».

روایات فراوانی بر برتری علمی امام علی(ع) نسبت به سایر صحابه دلالت دارد؛ از جمله: «من شهر علم هستم و علی دروازه آن است». پیامبر(ص) یکی از منابع علم امام علی(ع) بودند و فرستادن مقداد برای پرسش یک حکم شرعی از ایشان درحالی که هنوز آن حکم بیان نشده است، دلیل بر شوق امام علی(ع) به دانستن و حفظ قداست و جایگاه پیامبر(ص) است. امام علی(ع) بخاطر شاگردی تمام وقت در محضر پیامبر(ص) و عنایت استاد به ایشان، در زمان رحلت پیامبر(ص) به همه معارف و احکام دینی آگاهی داشت و شایسته ترین فرد برای جانشینی پیامبر بود.

او در شعر خود علی را داناترین افراد به قرآن و نخسین مسلمان دانسته و گفته: «عن أوّلِ الناس إیماناً وسابقةً ***وأعلمِ الناسِ بالقرآن والسننِ»و در ادامه به رحلت پیامبر(ص) در آغوش او و همکاری جبرئیل با او در غسل پیامبر(ص) و... اشاره کرده و بیعت با ابوبکر را اولین فتنه دانسته است.

از ابن مسعود نقل شده: قرآن هفت حرف دارد و هر حرف آن ظاهر و باطنى دارد و نزد على(ع) ظاهر و باطن قرآن وجود دارد.

بسیاری از علمای اهل سنت مثل ترمذى، مسلم، حاکم نیشابورى، بیهقى، احمد بن حنبل و... در مورد فضائل امام علی(ع) روایات زیادی مثل حدیث نور، حدیث سد الابواب، حدیث أحبّ الخلق، اوّلین مسلمان و مؤمن، حدیث أخوت، حدیث رد شمس، ولادت در کعبه و... را نقل کرده اند و در مورد برخی احادیث کتاب مستقل هم نوشته اند.

انس بن مالک می گوید: پیامبر(ص) فرمود: «علی(ع) پرچم هدایت، نشان ایمان، و امام اولیاى من، و نور همه پیروانم است. علی(ع) در قیامت امین بر کلیدهاى گنجینه هاى رحمت پروردگار است». هم چنین پیامبر(ص) می فرماید: «او سرور مسلمانان، و پیشواى سپید رویان، امیر مؤمنان است». از سویی انس می گوید: «هیچ کس را به اندازه اعتبار على نزد پیامبر(ص) ندیدم. چرا که حضرت در نیمه هاى شب، مرا مى فرستاد تا علی را بیاورم و تا صبح با او خلوت مى کرد»، از این رو تصمیم گرفتم هیچ حدیثى را درباره على(ع) کتمان نکنم.