آوردن معجزه الهی از سوی پیامبران از آنجا که به هدف هدایت مردم صورت می گیرد باید تناسبی با مقتضیات جامعه هدف داشته باشد. پیامبران اقوام مختلف در هر عصر و زمان معجزات الهی متفاوتی ارائه داده اند تا حداکثر بهره برداری را از تمرکز و توجه افکار اجتماع خود به موضوعات خاص ببرند. به عنوان نمونه وسعت سحر در عصر حضرت موسى(ع) و پیشرفت طبّ در عصر حضرت مسیح(ع) هر کدام ایجاب مى کرد که معجزات آنها چنان باشد که پیشرفته ترین علوم و دانش هاى زمان در مقابل آن عاجز بماند.

زندگی بدون هدف و «پوچ گرایانه»، آثار گوناگونی در روح و روان انسان دارد. زندگی بدون هدف، احساس حیات طبیعی را دگرگونی ساخته و زندگی را به عنوان یک ضرورت تنفّرآمیز جلوه می دهد. از سویی زندگی بدون غایت، سبب ازهم پاشیدگی واقعیات و قوانین و روابط حاکم بر آنها شده، و سقوط ارزش ها و مخلوط شدن عظمت ها و پستی ها را به دنبال دارد. در واقع این آثار از ناتوانی در تفسیر حیات و قوانین آن ناشی می شود، خصوصاً اگر این بیماری به شکل فلسفه و مکتب عرضه شود.

از آيات قرآن چنين استنباط مي شود كه سالك طریق وصل الی الله، در ابتدا مرعوب هیمنه و هیبت الهی مي شود و سلطه حضور او سبب اضطراب سالک ذاكر مي ‏گردد و هراسی مُقدَّس بر قلب او مستولي مي‏ گردد؛ اما كم كم اُنسِ با یاد خدا و خواندن و شنيدن كلام او، بر ايمانش می افزاید و همين افزايش ايمان سبب ورود او به دِژ امن الهی خواهد شد، سپس ظاهر و باطن، قلب و قالب او هر دو، به سوي ياد خدا مي ‏آرمد و نرم مي شود.

در روايات اسلامى به طور گسترده به مسئله «يقظه» اشاره شده، از جمله اين كه: «خداوند پيامبرى به سوى شما فرستاد تا بيماري هاى شما را برطرف سازد و شما را از خواب غفلت بيدار كند». «آيا كسى نيست كه از خواب غفلتش بيدار شود، قبل از مدت پايان عمرش؟». «با نور يقظه و بيدارى، چشم و گوش و قلب را روشن سازيد» و ....

از دیدگاه بزرگان علم اخلاق راه علمی درمان «تکبر» این است که فرد متکبر درباره خود بیندیشد و به آغاز و انجام کار خود فکر کند؛ سپس درباره عظمت خداوند بیندیشد و خود را در برابر ذات بی مثال او ببیند. همچنین تاریخ سراسر عبرت جهان را بررسی کند و درباره سرنوشت فرعون ها، نمرودها، قیصرها و سرانجام کار هر یک کمی مطالعه کند تا بداند پیروزی های زود گذر جهان چیزی نیست که بتوان بر آن تکیه کرد و آن را نشانه بزرگی شمرد.

قرآن در سوره «بقره»، ضمن بشارت به «صابران» در برابر آزمايش هاى بزرگ الهى مى فرمايد: «به يقين همه شما را با چيزى از ترس، گرسنگى، زيان مالى و جانى و كمبود ميوه ها، آزمايش مى كنيم و صابران را بشارت ده ...». چه افتخارى از اين بالاتر كه انسان در برابر صبرش، مشمول اين سه عنايت بزرگ الهى گردد: نخست، صلوات و درودى از نوع آنچه بر پيامبر بزرگش فرستاده مى شود، دوم شمول رحمت واسعه الهى، نسبت به او و از همه مهم تر كه عنايت سوم است هدايت پروردگار كه سرچشمه تمام نعمت ها و خوشبختى هاست.

بزرگان از صحابه و تابعین همگى بر عظمت و بزرگوارى و علم امام باقر(ع) اجماع و اتفاق نموده اند که از آن جمله مى توان به افراد زیر اشاره کرد: جابر بن عبداللّه، امام صادق(ع)، محمّد بن منکدر، عبدالله بن عطاء، حسن بصرى و ثورى و دیگران.

اول اینکه مسأله مباهله نشانه حقانيت پيامبر(ص) در رسالت است؛ زیرا کسی كه ايمان قطعي به راه خود ندارد مباهله نمي كند. دیگر اینکه اين آيه سندی روشن بر عظمت مقام اهل بيت(ع) نزد خداوند است؛ چرا که پیامبر(ص) در این عرصه فقط آنان را به همراه خود برد و این نشانه افضلیت آنها را بر تمام امت می باشد.

در آيات 36 تا 38 سوره «نور» كه به دنبال آيه «الله نورُ السّماوات وَ الاَرْض» آمده مى خوانيم: «فِي بُيُوت أَذِنَ اللهُ أَنْ تُرْفَعَ وَ يُذْكَرَ فِيهَا اسْمُهُ يُسَبِّحُ لَهُ فِيهَا بِالْغُدُوِّ وَ الاْصَالِ...». روایات اهل سنت به نقل از پیامبر(ص) در تفسیر این آیه می گویند: «منظور این آیه، خانه های پیامبران(ص) است و خانه حضرت علی(ع) نه تنها جزء آنها بلکه از برترين آنها است».

سه چیز باعث «خوف از خدا» می شود؛ 1- «معرفت خدا»؛ مومن هرگاه عظمت، شوکت، قدرت، علم و ازلیت و ابدیت خدا را می بیند خائف می شود. 2- «ترس از دادگاه الهی»؛ از آنجا که ممکن الوجود نمی تواند حق عبادت واجب الوجود را اداء کند، لذا خائف می شود که شايد نتوانسته آن طور كه از او انتظار می رود، اداء وظيفه كند. 3- «ترس از گناه»؛ و به عبارت صحيح تر، ترس از عدالت خداوندى، زیرا که خدا مى تواند شخصی را براى يك معصيت عذاب كند و اين خلاف عدل نيست و لو اینکه او تمام عمر را عبادت كرده باشد.