اولا: هر جامعه ای باید نسبت به حفظ جان رهبر و مسئول خود حساس باشد و این یک امر معقول و معمول است و امری در جهت حفظ منافع همه است نه یک فرد تا خود خواهی باشد؛ حفاظت از رهبران هر جامعه که با مدیریت آنها بیشترین نفع را برای آن جامعه جلب و بیشترین ضرر را از آن دفع می کنند امری پذیرفته شده در عرف و عقلای جوامع است.
ثانیا: بیان آیه توبیخی است؛ با توجه به آیات گذشته این آیه در صدد توبیخ کسانی است که با عدم شرکت در جهاد از دستور پیامبر سرپیچی کردند؛ این آیه در حقیقت از تعلل احتمالی مسلمانان در دفاع از جان رسول الله(ص) گلایه می کند.
ثالثا: اهمیت نجات جان پیامبر با توجه به شؤون مختلف معنوی و اجتماعی ایشان به عنوان نجات دهنده آحاد آن جامعه و حفظ آیین و امت و ضمانت بقای شعله هدایت، قابل توجه است؛ با توجه به این شؤون حیاتی حفظ جان پیامبر حفظ دین و آیین و امت است.

مشرکان، پیشنهادی پلورالیستی و سازشکارانه داشتند که حاوی معامله و پذیرش متقابل عقیده و تدین به آیین شرک و توحید بود. این سوره پاسخی کوبنده به درخواست آنها و نفی هر گونه سازش است. این آیه ردّی بر قابل تبعیّت بودن هر نوع عقیده غیر از توحید است، نه پذیرش حقانیّت همه عقاید! اساسا روایات یکی از ویژگی های این سوره را «برائت و بیزاری از شرک» معرفی کرده اند؛ پس چگونه می توان پلورالیسم یا آزادی شرک و الحاد را از این سوره نتیجه گرفت!
آیه شریفه در مقام این است که بفرماید: شما به دین من نخواهید گروید و من نیز به دین شما نخواهم گروید؛ نه اینکه شما آزادید هر آیینی حتی شرک داشته باشید. شاهد این ادّعا، شأن نزول سوره، روایات وارد شده درباره این سوره و محتوای کل قرآن است که به شدّت شرک و کفر را طرد می کند.

در روایات به «فطرت و وجدان» به عنوان منبع شناخت اشارات فراوانی شده است. برای مثال پیامبر(ص) می فرماید: «هر نوزادى بر فطرت توحيد و اسلام متولّد مى شود تا این که در آینده سرنوشتش تغییر یابد». امام صادق(ع) منظور از فطرت را در سوره «روم» توحید و اسلام می داند. امام باقر(ع) نیز می فرماید: «خداوند مردم را با معرفت به خودش آفريد».

برخی عوامل آن عبارتند از: 1- ترویج اسلام بدون روحانيت كه باب طبع بسیاری از سياسیون است؛ 2- آزادى عمل و پیروی از آیین و مذهبى كه بيشتر درون و حال را مى نگرد و کاری به برون و قال ندارد؛ 3- تلاشهاى استعماری؛ چرا که در تعلیمات تصوف مسائلى چون جهاد و مبارزه وجود ندارد و از این روست که جاى پاى استعمار در تاريخ تصوّف به خوبى نمايان است.

در قيامت مسائل پيچيده اسلامي را از ما سؤال نمي ‏كنند؛ بلكه سؤال مي كنند خدايت كيست؟ دين و كتابت چيست؟ قبله ‏ات كدام طرف است؟ ابتدايي‏ ترين سؤالي را كه به بچه‏ هاي خود مي ‏آموزيم از ما سؤال مي ‏كنند؛ ولي واقعه و رخداد مرگ به گونه ‏اي است كه بسياري از افراد چیزی يادشان نيست؛ چون فشار مرگ، فشاري نيست كه براي كسي حافظه بگذارد. از این رو در دستورات الهی آمده است که دائما به یاد پروردگار باشید تا یاد و نام خداوند در عمق جانتان رسوخ کند نه اینکه فقط هنگام خطر او را به یاد آورید.

نکوهش تقلید در قرآن ناظر به «تقلیدهای کورکورانه» مشرکان و بت پرستان از گذشتگان «جاهل» خود است؛ پیروی و تقلیدی که به هیچ وجه برای آنها علم آور و عملی از سر دست یافتن به باورهای یقینی نیست. در حالی که تقلید مکلفین از فقها و گرفتن احکام دین شان از آنها، نوعی مراجعه به «متخصص» و یقین آور است؛ امری منطقی که به خاطر فطری بودن نه تنها مورد تایید عقلا قرار می گیرد که حتی قرآن نیز در سوره نحل به آن توصیه نموده است.
گذشته از آن نکوهش ها و مذمت هایی که در آیات قرآن از تقلید صورت گرفته مربوط به اقتباس باورها در «اصول دین» است و حال آن که تقلید مصطلح فقهی در «فروع دین» یعنی احکام صورت می گیرد و طبق آموزه های دینی اصول دین تقلیدی نیستند و هر کسی باید با برهان و استدلال آنها را بپذیرد.

در میان اکثر مسیحیان روز یک شنبه ، مقدس شمرده می شود به گونه ای که در آفریقای قرن 19 و 20، محترم شمردن این روز نقطه عطفی در پذیرش مسیحیت توسط نوکیشان شمرده می شد. درباره دیگر اعیاد و مناسبتها اتفاق نظر کمتری میان فرقه ها و مذاهب مختلف مسیحی وجود دارد اما بسیاری از مسیحیان هنوز روز عید پاک (به یاد رستاخیز عیسی و فرصتی برای تعمید و پذیرش نوکیشان) و روز کریسمس (عید میلاد مسیح و نزدیک به اول زمستان و سال نو) را گرامی می دارند.

مسیحیان غسل تعمید را که سابقه اش به یحیی می رسد، نشانه ای برای ورود به مسحیت می دانند و معتقدند حضرت مسیح پیروان خود را به تعمید مردم به نام پدر و پسر و روح القدس فراخوانده است. در بین فرقه ها و مذاهب مسیحی غالبا انجام آن را به توبه و ایمان و تعلیم شخص منوط می کنند و سپس تعمید به عنوان تطهیری برای پاک شدن از گناه ذاتی انسان و شریک شدن در مرگ و رستاخیز عیسی(ع) و صاف شدن از گناه ابتدایی و ذاتی انسان شناخته می شود.

خداوند در آیه 55 سوره آل عمران خطاب به حضرت عیسى(ع) مى فرماید: «ما پیروان تو را تا روز رستاخیز بر کافران برترى مى دهیم». طبق این آیه، یهود و نصارى تا دامنه قیامت در جهان خواهند بود، امّا در روایات مربوط به ظهور حضرت مهدى(ع) مى خوانیم، او همه ادیان را زیر نفوذ خود در مى آورد. در پاسخ به این شبهه باید گفت: هیچ مانعى ندارد که اقلیتى از یهود و نصارى، در پناه حکومت حضرت مهدى(ع) با شرایط «اهل ذمه» وجود داشته باشند. زیرا مى دانیم حضرت مهدى(ع) مردم را از روى اجبار به اسلام نمى کشاند.

ابوهریره روایت می کند، که رسول خدا(ص) در بین جمعى از یاران خویش فرمودند: «اگر مى خواهید دانش آدم، همّت نوح، اخلاق ابراهیم، نیایش موسى، روش و آیین عیسى، و سیرت و بردبارى محمّد را ببینید، به کسى بنگرید که به سویتان مى آید»، و  آن مرد کسی جزء على بن ابى طالب(ع) نبود.