ترک دلبستگی به «دنیا» در کلام امام علی(ع)

امام علی(عليه السلام) در نامه 47 نهج البلاغه، درباره تقوا و ترک دلبستگی به «دنیا» چه می فرمایند؟

امام علی(ع) در نامه 47 نهج البلاغه، زمانی که در بستر شهادت است، به تقوا و ترك دلبستگی به دنيا وصيت كرده و می فرماید: «من شما را به تقوا و پرهيزكارى توصيه مى كنم و سفارش مى كنم در پى زرق و برق دنيا نباشيد، هرچند دنيا به سراغ شما بيايد و بر آنچه از دنيا از دست مى دهيد تأسف نخوريد و زندگى دنيا جز متاع و سرمايه فريب نيست». به يقين دنبال اين بخش از دنيا رفتن انسان را از خدا و آخرت دور ساخته و آلوده انواع گناهان مى كند.

آثار و پيامدهای «انزوا طلبی»

«انزوا طلبی» چه آثار و پيامدهايی دارد؟

به طور كلى مى توان گفت كه تنهايى و عُزلت سرچشمه بسيارى از مفاسد، بدبختى ها و ناكامى ها است؛ از جمله: 1ـ بسيارى از انحرافات فكرى، كج انديشى و بدخُلقى. 2- عجب و خود پسندى. 3- سوءِ ظن به همه افراد حتى نزديك ترين كسان. 4- غافل ماندن از عيوب خويش. 5- دور ماندن و محروم ماندن از تجربيات ديگران. و بسیاری از پیامدهای منفی دیگر که نمی توان آنها را در این مختصر بیان کرد.

نفی «رهبانيّت» مسيحي از سوی قرآن

خداوند چگونه در قرآن «رهبانيّت» ساختگی مسيحيان را محکوم کرده است؟

خداوند با اشاره به رهبانیت در بین مسیحیان، می فرماید: «آنها رهبانيتى را بدعت گذارده بودند كه ما بر آنها مقرر نداشته بوديم». رهبانیت بدعتی است که از قرن سوم و با شکست مسیحیان از امپراطورى روم آغاز شد. آنان با پناه بردن به دیرها، و سرگرم شدن به عبادت و زندگی مجردی، به تمام دنیا پشت پا زدند. اما اسلام خط بطلانى بر اين رفتارها كشيد، و مردم را به زندگى اجتماعى توأم با پارسايى دعوت نمود.

منظور از «رهبانيت» در قرآن

منظور از «رهبانيت» در قرآن چيست؟

رهبانيت از ماده «رَهْبَه» به معنى ترس و خوف است و در اينجا منظور خوف از خدا است. بعدها اين واژه به كار بدعت آمیز گروهى از مسيحيان يا غير آنها كه انزواطلبى را پيش گرفته و به گمان خود به عبادت پروردگار مى پرداختند، اطلاق شد. آنها با انتخاب زندگی غیر طبیعی و مخالف با فطرت انسانی، به همه وظائف اجتماعی پشت پا زده، و در صومعه ها ساکن شدند. اسلام اين رفتارها را صحیح ندانسته و مردم را به زندگى اجتماعى توأم با پارسايى دعوت می نماید.

اهميت اجتماع گرايی در روايات اسلامی

در روايات اسلامی به چه ميزان به مساله اجتماع گرايی اهميت داده شده است؟

اسلام برای زندگی اجتماعی اهمیت ویژه ای قائل می باشد، تا جایی که حتی در عبادات كه ارتباط بین خلق و خالق است، اصل بر انجام دسته جمعی بوده و مشوق های زیادی برای آنها قرار داده شده است. پیامبر(ص) می فرمایند: «از جماعت جدا نشوید، و از پراكندگى بپرهيزيد»، همچنین می فرماید: «دست خدا بر سر جماعت است، هنگامى كه يكى از آنها از جمعيت جدا شود [و به انزوا روى آورد] شيطان او را مى ربايد، همان گونه كه گرگ، گوسفند جدا شده از گلّه را مى ربايد».

انزوای مطلوب

در چه مواقعی گوشه گيری و عزلت مطلوب است؟

آيات و روايات، گوشه گيرى را در شرايطی خاص توصيه می کنند؛ مانند: اصحاب کهف، که برای حفظ جانشان، مأمور به عزلت شدند. همچنین افرادی که در برابر مظاهر فساد بسيار آسيب پذير و ضعيف اند، به آنان توصيه شده كمتر در اجتماعات ظاهر شوند. حتی انسان هاى اجتماعى نيز براى انس با پروردگار ساعت يا ساعاتى از روز را بايد خلوت کنند و به خويشتن پردازند. جدايى و قهر كردن از مردمى كه راه فساد را لجوجانه مى پيمايند، نیز يكى از طرق مبارزه منفى با مفاسد است، شاید آنها تكان بخورند و به خويش آيند.

علل و زمینه های شیوع رهبانیت در مسیحیت

چه عواملی در ایجاد و شیوع رهبانیت تأثیر گذار بودند؟

گروهی از روحانیان، که میان زندگی زاهدانه و ایمان به مسیح پیوندی عمیق یافتند، حاضر به تحمل زندگی اشرافی نبودند. از سوی دیگر، گسترش فرهنگ گنوسی که تقابلی میان روح و ماده برقرار می کرد، گروهی را به مبارزه با خواهش های جسمانی سوق داد. در این فرهنگ حتی ازدواج هم نوعی رویکرد منفی به زندگی پست جسمانی بود که تنها برای فرار از زنا به رسمیت شناخته می شد. تعلیمات پولس در ایجاد این نگرش بی تأثیر نیست. او مجرد بود و تجرد را توصیه می کرد.

رهبانیت در منابع اسلامی

دیدگاه اسلام در مورد رهبانیت مسیحی چیست؟

قرآن در آیه 27 سوره حدید، رهبانیت را از تعالیم انبیاء و آموزه های شریعت ندانسته، و می فرماید: «رهبانیّتى را که ابداع کرده بودند، ما بر آنان مقرّر نداشته بودیم؛ گرچه هدفشان جلب خشنودى خدا بود».  گرایش به رهبانیت در روایتی از پیامبر(ص) این چنین نقل شده: «زورمدارانی که پس از عیسی(ع) به قدرت رسیدند مرتکب گناه می شدند. این مسئله سبب شد خشم اهل ایمان شد. اهل ایمان در طی سه جنگ شکست خوردند، سپس گفتند: باید در مناطق مختلف متفرق شویم تا آن که خداوند پیامبری را که عیسی (ع) وعده داده، مبعوث شود.

«ذکر» سودمند؟!

چه ذکری به حال انسان سودمند است؟

ذكر خدا تا در عمق جان انسان رسوخ نکند، موجب آرامش واقعی نمي شود؛ زيرا نام خدا بر لب، مانند آبياري شاخه درخت است كه تنها باعث گردگيري آنست؛ ولي ياد او در دل همتاي آبياري ريشه درخت است كه مايه بالندگي آن است. و همین يادآوری است كه در غفلت‏ زدايي مؤثّر می باشد. البته این افراد همانگونه که خداوند فرمود: «مردانى كه نه تجارت و نه داد و ستد، آنان را از ياد خدا و برپا داشتن نماز و دادن زكات به خود مشغول نمى‏ دارد»، نه به بهانه رهبانیت از کار و تولید دست می کشند و نه از یاد خدا بواسطه تجارت باز می مانند.

بررسی آراء مخالفان در علل پیدایش «حجاب»

آراء مخالفان «حجاب» درباره علل و اسباب پیدایش پوشش و حجاب زنان چیست؟

مخالفان حجاب، علل گوناگونی را ذکر کرده اند؛ از جمله: 1- برخی رهبانیت را انگیره حجاب می دانند. در پاسخ می توان گفت: در این اندیشه ممکن است حجاب را ثمره رهبانیت دانست، اما اسلام هرگز به چنین علتی استناد نکرده است. از سویی حجاب قبل از مسیحیت نیز وجود داشته است. 2- عدم امنیت علت تعیین حجاب است. اما اسلام  ناامنی را علت اساسی نمی داند زیرا در این صورت با برقراری امنیت، دیگر حجاب لازم نیست. 3- حسادت مرد سبب حجاب می شود. زیرا مرد نمی خواهد مرد دیگری به زن او نگاه کند. اما اسلام غیرت را علت اساسی حجاب نمی داند.

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
سامانه پاسخگویی برخط(آنلاین) به سوالات شرعی و اعتقادی مقلدان حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
تارنمای پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی
انتشارات امام علی علیه السلام
موسسه دارالإعلام لمدرسة اهل البیت (علیهم السلام)
خبرگزاری دفتر آیت الله العظمی مکارم شیرازی

رسول الله(صلى الله عليه وآله)

إنَّ اللهَ عَزّوجلّ غافِرُ کلِّ ذنب، إلاّ رَجُلٌ اغتصَبَ أجِيراً أجرَهُ أو مَهْرَ امرأة

خداوند بزرگ هر گناهى را مى آمرزد مگر مردى را که مزد مزدبَرى يا کابين زنى را نپردازد

ميزان الحکمه، جلد 1، ص 38