روایاتی در زمینه کتمان اسرار معصومین(ع) وارد شده است. امام عسکری(ع) به یکی از اصحاب خود فرمود: «به تو دستور مى دهم كه دين خود را مصون دارى، و دانشى را كه نزد تو به وديعت گذارديم و همچنين اسرار خود را كه به تو سپرديم حفظ كنى، بنابراين علوم ما را نزد افراد لجوج كه با آن به دشمنى بر مى خيزند آشكار مكن، و اسرار ما را نزد بى خبران نسبت به احوال ما كه آن را عيب بر ما مى گيرند افشا ننما». امام صادق(ع) فرمود: «كسى كه در برابر ما به جنگ برخيزد مشقت او بر ما بيش از كسى نيست كه اسرار ما را فاش كند».

مشکلات سیاسی و سخت‌ گیریهای خلفای عباسی نسبت به ائمه(ع) رابطه منظم آنان را با شيعيان به هم ‌ريخته بود. اين مشکل كه در فاصله رحلت یک امام و جانشینی امام بعدی رخ می داد پس از رحلت امام عسکری(ع) دو چندان شد؛ زیرا علاوه بر محرمانه بودن تولد و نگهداری و وصایت امام زمان(عج)، دوران غیبت نیز آغاز شده بود و ميراث عظيم احاديث مهدوی و استقرار سیستم ارتباطی قوی میان امام عسکری(ع) و شیعیان ايشان، تنها پشتوانه امامت امام زمان(ع) بود. با اين وجود شماری به خاطر نداشتن فرزند، در امامت امام یازدهم دچار تردید شدند.

امام عسكري(ع) براى تثبيت امامت حضرت مهدى(عج) از راه هاى مختلفي همچون «تعليمات و بيانات» و «نشان دادن به خواص» استفاده كرد. در روايتي امام حسن عسكري(ع) فرمودند: «اى احمد بن اسحاق! اگر كرامت تو نزد خداوند عزوجل و نزد حجت هاى خداوند نبود اين فرزند را بر تو عرضه نمى كردم».

از مجموعه روايات استفاده مى شود كه برخى «توقيعات» به خط خود حضرت مهدي(عج) و برخى نيز به خط سفرا و با دستور امام زمان(عج) بوده است. به گفته ابو نصر هبة الله، توقيعات صاحب الامر(عج) به همان خطى كه در زمان امام حسن عسكرى(ع) صادر مى شد به وسيله عثمان بن سعيد و محمد بن عثمان براى شيعيان صادر گشته است.

«احمد كاتب» معتقد است كه شيعيان در دوره فترت امام(عج) قرار دارند؛ در حالي كه روایت مورد استناد احمد كاتب به طور روشن دلالت بر ولادت و وجود حضرت مهدى(عج) دارد و برداشت ايشان مخالف روايات متواتري است كه دلالت بر خالي نبودن زمين از حجت دارد؛ البته سند حدیث مورد استناد احمد كاتب تضعیف نيز شده است.

در این باره که آیا امام حسن عسكری(ع) به مرگ طبیعی بدرود حیات گفته و یا به شهادت رسیده؟ اختلاف نظر وجود دارد. برخی از علمای شیعه با استناد به این سخن امام صادق(ع) که فرمود: «مَا مِنَّا اِلَّا مَسْمُومٌ أَوْ مَقْتُولٌ»؛ حتی درباره امامانی که روایتی درباره شهادتشان در دست نیست، بر این باورند که خلفای جور، آنان را به شهادت رسانده اند. سوابق بازداشت امام حسن(ع)، وجود خطر از طرف حكومت، رحلت در سنین جوانی و این که حضرت یک شخصیت مخالف سیاسی به حساب می آمد، همگی می تواند مؤید شهادت ايشان باشد.

جعفر فرزند امام هادى(ع) پس از رحلت برادرش امام عسكرى(ع) اقدامات ناشایستی انجام داد كه برخی از آنها عبارتند از: قصد نماز بر پيكر برادرش امام عسکری(ع)، ادعاى امامت و رهبرى شیعیان، تصاحب اموال امام عسکری(ع) بعنوان وارث، و از همه زشت تر تحریک حکومت برای دستگیری برادرزاده اش امام مهدی(عج).

منشأ اين اشكال كه چگونه نماز كودك پنج ساله بر جنازه امام(ع) صحیح است؟ و اشكالات مشابه اين است كه آمده اند امام را با ديگران مقايسه كرده اند و براى او امتياز خاص قائل نشده اند؛ در حالی كه امام كسى است كه امامتش با معجزه و نص ثابت شده و عقلش به عنايت الهى كامل گرديده است و به همین دلیل نباید او را با انسان های عادی مقایسه كرد.

در مورد اماماني كه در سنين كودكى به امامت رسيده اند از امام قبل خود، به طور صريح و ضمنى سخنانی بر امامت آنها وارد شده است. محمد بن ابى نصر، محمد بن على بن بلال و عمرو اهوازى روایاتی در این مورد نقل کرده اند.

فشار سياسى بر امام عسكرى(ع) و كنترل آن حضرت براى دسترسى به حضرت مهدى(عج) بسیار شدید بود؛ زیرا حضرت مهدى(عج) به جهت خطرات زیادی که خصوصاً از سوی سلاطين جور متوجه ايشان بوده، مجبور شد از انظار مخفى باشد و بدلیل قيام غيرمترقبه اش نمى تواند بيعت كسى را بر گردن داشته باشد.