مشکلات سیاسی و سخت‌ گیریهای خلفای عباسی نسبت به ائمه(ع) رابطه منظم آنان را با شيعيان به هم ‌ريخته بود. اين مشکل كه در فاصله رحلت یک امام و جانشینی امام بعدی رخ می داد پس از رحلت امام عسکری(ع) دو چندان شد؛ زیرا علاوه بر محرمانه بودن تولد و نگهداری و وصایت امام زمان(عج)، دوران غیبت نیز آغاز شده بود و ميراث عظيم احاديث مهدوی و استقرار سیستم ارتباطی قوی میان امام عسکری(ع) و شیعیان ايشان، تنها پشتوانه امامت امام زمان(ع) بود. با اين وجود شماری به خاطر نداشتن فرزند، در امامت امام یازدهم دچار تردید شدند.

با تمام تمهیداتى که امام صادق(ع) در مرگ فرزندش اسماعیل اندیشید و با شهودى که گرفت، باز هم عده اى مرگ وى را نپذیرفتند و با این که از قبل با سیاست تقیّه امام صادق(ع) مخالف بودند ولی این فرصت ویژه را از دست نداده گفتند: این رفتار امام به قصد تقیه و براى فریب دستگاه عباسى و حفظ جان امام بعدى یعنى اسماعیل، صورت گرفت. این گروه را به خاطر پایبندى به امامت اسماعیل و توقف بر آن، اسماعیلیه خالصه یا اسماعیلیه واقفه نامیدند.