آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

روایاتی در زمینه کتمان اسرار معصومین(ع) وارد شده است. امام عسکری(ع) به یکی از اصحاب خود فرمود: «به تو دستور مى دهم كه دين خود را مصون دارى، و دانشى را كه نزد تو به وديعت گذارديم و همچنين اسرار خود را كه به تو سپرديم حفظ كنى، بنابراين علوم ما را نزد افراد لجوج كه با آن به دشمنى بر مى خيزند آشكار مكن، و اسرار ما را نزد بى خبران نسبت به احوال ما كه آن را عيب بر ما مى گيرند افشا ننما». امام صادق(ع) فرمود: «كسى كه در برابر ما به جنگ برخيزد مشقت او بر ما بيش از كسى نيست كه اسرار ما را فاش كند».

بخشى از رواياتى كه در زمينه كتمان اسرار معصومين(عليهم السلام) وارد شده اشاره مى كنيم:
1ـ امام صادق(عليه السلام) در حديثى می فرمایند: «اِذا تَقارَبَ هذا الاَْمْرُ كانَ اَشَدُّ لِلتَّقِيَّهِ»(1)؛ (هنگامى كه امر قيام ما نزديك مى شود تقيه و كتمان را بيشتر كنيد [و در حفظ اسرار بكوشيد]).
2ـ آن حضرت در حديث ديگرى می فرمایند: «مَنْ اَفْشى سِرَّنا اَهْلَ الْبَيْتِ اَذاقَهُ اللّهُ حَرَّ الْحَدِيِد»(2)؛ (كسى كه اسرار ما اهل بيت(عليهم السلام) را افشا كند، خداوند گرمى آهن را به او مى چشاند [اين تعبير ممكن است اشاره به گرمى سلاح دشمنان بر پيكر او باشد]).
3ـ امام حسن عسكرى(علیه السلام) در حديث به يكى از اصحاب خود می فرمایند: «آمُرُكَ اَنْ تَصُونَ دِيْنَكَ وَ عِلْمَنا الَّذِى اَوْدَعْناكَ، وَ اَسْرارَنا الَّذِى حَمَّلْناكَ فَلا تُبْدِ عُلوُمَنا لِمَنْ يُقابِلُها بِالْعِنادِ...و لا تُفْشِ سِرَّنا اِلى مَنْ يَشْنَعُ عَلَيْنا عِنْدَ الْجاهِلِينَ بِاَحْوالِنا»(3)؛ (به تو دستور مى دهم كه دين خود را مصون دارى، و دانشى را كه نزد تو به وديعت گذارديم، و همچنين اسرار خود را كه به تو سپرديم حفظ كنى، بنابراين علوم ما را نزد افراد لجوج كه با آن به دشمنى بر مى خيزند آشكار مكن، و اسرار ما را نزد بى خبران نسبت به احوال ما كه آن را عيب بر ما مى گيرند افشا ننما). از اين حديث شريف در ضمن معلوم مى شود كه بيان كردن اسرار ائمه(عليهم السلام) نزد آگاهان و افراد حق جو و حق طلب، هيچ مشكلى ندارد، اين افراد عنود و لجوج هستند كه اگر مقامات اهل بيت(عليهم السلام) و فضايل آنان و علومشان را در معارف اسلامى و احكام بشنوند بر آن خرده مى گيرند و بد و بيراه مى گويند و براى پيروان مكتب اهل بيت(عليهم السلام) ايجاد مزاحمت مى نمايند.
4ـ امام صادق(عليه السلام) در حديثى می فرمایند: «اِمْتَحِنُوا شِيْعَتَنا عِنْدَ ثَلاث: عِنْدَ مَواقِيتِ الصَّلاةِ كَيْفَ مُحافِظَتُهُمْ عَلَيْها، وَ عِنْدَ اَسْرارهمْ كَيْفَ حِفْظُهُمْ لَها عَنْ عَدُوّنا وَ اِلَى اَمْوالِهِمْ كَيْفَ مُواساتِهِمْ لاِخْوانِهِمْ فِيها»(4)؛ (شيعيان ما را با سه چيز امتحان كنيد، يكى با وقت نماز كه چگونه آن را حفظ مى كنند [آيا نمازها را اول وقت مى خوانند] و ديگر با اسرارى كه نزد آنها است چگونه آن را از دشمنان محافظت مى نمايند، و سوم نسبت به اموالشان، آيا مواسات با برادران دينى خود در آن دارند؟).
5ـ آن حضرت در حديث ديگرى می فرمایند: «ما قَتَلنا مَنْ اَذاعَ حَدِيثَنا قَتْلَ خَطَاء وَ لكِنْ قَتَلَنا قَتْلَ عَمْد»(5)؛ (كسى كه اسرار ما را فاش كند ما را به صورت قتل خطا نكشته، بلكه به صورت قتل عمد كشته است).
6ـ آن امام بزرگوار همین مضمون را در تفسىر آيه شريفه «وَ يَقْتُلُونَ الاْنْبِياءَ بِغَيْرِ حَقٍّ»(6)؛ (آنها ـ يعنى يهود ـ پيامبران خدا را به ناحق مى كشند) بیان کرده و مى فرمايند: «اَما وَ اللّه ما قَتَلُوهُمْ بِاَسْيافِهِمْ وَ لكِنْ اَذاعُوا سِرَّهُمْ وَ اَفْشَوْا عَلَيْهِمْ فَقُتِلُوا»(7)؛ (به خدا سوگند آنها پيامبران را با شمشيرشان نكشتند، بلكه اسرار آنها را فاش كردند [و دشمنان حق ترسيدند مزاحمى براى تخت و تاج حكومتشان پيدا شود] در نتيجه پيامبران الهى كشته شدند).
7ـ «مفضل بن عمر» مى گويد: روزی كه «معلّى بن خنيس» (يكى از اصحاب امام صادق) را كشتند من خدمت آن حضرت رسيدم و عرض كردم يابن رسول اللّه! آيا اين حادثه مهمى كه امروز براى شيعه اتفاق افتاده است نمى بينى؟ فرمود: چه شده است؟ عرض كردم «معلّى بن خُنيس» را كشتند فرمودند: «رَحِمَ اللّهُ الْمُعَلِّى قَدْ كُنْتُ اَتَوَقَّعُ ذلِكَ اَنَّهُ قَدْ اَذاعَ سِرَّنا، وَ لَيْسَ النّاصِبُ لَنا حَرْباً بِاَعْظَمِ مَؤُنَةً عَلَيْنا مِنَ الْمُرِيعُ عَلَيْنا سِرَّنا»(8)؛( خدا معلّى را رحمت كند، من هم چنين انتظارى درباره او داشتم، او اسرار ما را فاش كرد، و كسى كه در برابر ما به جنگ برخيزد مشقت او بر ما بيش از كسى نيست كه اسرار ما را فاش كند). به هر حال حفظ اسرار ائمه اهل بيت(عليهم السلام) و به طور كلى حفظ اسرار مذهب از مسائل مسلّمى است كه نمى توان در آن ترديد كرد، چرا كه اگر اين اسرار فاش شود و دشمنان بر آن دست يابند، در مورد فضايل آنها حسادت مى ورزند، و در مورد برنامه هاى اجتماعى و تربيتى آنان سعى مى كنند، تمام آنها را خنثى نمايند، به همين دليل دستور اكيد به حفظ اسرار داده شده است.(9)