در این باره که آیا امام حسن عسكری(ع) به مرگ طبیعی بدرود حیات گفته و یا به شهادت رسیده؟ اختلاف نظر وجود دارد. برخی از علمای شیعه با استناد به این سخن امام صادق(ع) که فرمود: «مَا مِنَّا اِلَّا مَسْمُومٌ أَوْ مَقْتُولٌ»؛ حتی درباره امامانی که روایتی درباره شهادتشان در دست نیست، بر این باورند که خلفای جور، آنان را به شهادت رسانده اند. سوابق بازداشت امام حسن(ع)، وجود خطر از طرف حكومت، رحلت در سنین جوانی و این که حضرت یک شخصیت مخالف سیاسی به حساب می آمد، همگی می تواند مؤید شهادت ايشان باشد.

کتاب «الاصابه فى تمییز الصحابه» تالیف ابن حَجَر عسقلانى بوده و یکى از مهم ترین و اساسى ترین منابع اهل سنت در شناخت و بررسى احوال اصحاب پیامبر اسلام(ص) و راویان احادیث نبوى به شمار مى رود. این کتاب شرح حال مفصّلى از حدود دوازده هزار صحابى (اعم از زن و مرد) را در بر دارد که جامع تر از سایر کتاب هاى تالیف شده در این زمینه به شمار مى آید. نکته شایان اهمیت درباره کتاب اصابه این است که ابن حجر عسقلانى بسیارى از مطالب را از کتاب هاى دانشمندان شیعه مثل «ابن ابى طّى»، شیخ «منتخب الدین رازى»، «برهان الدین قزوینى»، و «ابن الفوطى یا ابن صابونى» که از شاگردان خواجه نصیرالدین طوسى بود و همچنین کتاب شیخ مفید درباره مناقب على(ع) نقل کرده و بهره برده است. یعنى ابن حجر در نوشتن این کتاب به مطالب دانشمندان شیعى هم اعتماد داشته است؛ با اینکه تشیع را عامل ضعف سند روایت مى دانست!

منافقان و دشمنان اسلام براى رحلت پیامبر(ص) دقیقه شمارى مى کردند تا با یک حرکت ضدّ انقلابى اسلام نوپا را در هم بشکنند؛ در چنین شرایطى اگر على(ع) قیام مى کرد به یقین، درگیرى روى مى داد و جامعه اسلامى چنان آشفته مى شد که راه براى آنها، جهت رسیدن به نیّات سوءشان هموار مى گشت. قیام «اهل ردّه» که بر اثر یکپارچگى مردم سرکوب شدند، شاهد و گواه روشنى بر این معناست.

دست به روى دست گرفتن در نماز، بدعتى است که پس از رحلت رسول خدا(ص) پدید آمده است. روایات وارده در دو مذهب، دلیل قاطعى است بر اینکه سیره پیامبر خدا و خاندانش بر این بوده که هنگام نماز دست ها را آویخته بدارند و دست روى هم نهادن پس از رحلت آن حضرت بدعت شده است.

به تصريح روايات متعدد از منابع شیعه و حتی اهل سنت، از يك طرف علم الكتاب نزد امام على(ع) و ائمه هدى(ع) است و از طرف ديگر مراد از «راسخون در علم»، پيامبر(ص) و امامان معصوم(ع) هستند؛ پس می توان گفت كه يكى از مهمترين منابع علمى آنان، تأويل، تفسير، ظاهر و باطن قرآن است.

«شهادت» پیامبر(ص) «قطعی» نیست و بسیاری ازمورخین، از واژه «رحلت» استفاده می کنند. شهادت پیامبر(ص) توسط «عایشه» با «دلیل معتبر» ثابت نشده است. برخی طبق روایتی که می گوید «عایشه به پیامبر دارو خوراند»، بحث مسموم کردن پیامبر را مطرح کرده اند؛ امّا از آن چنین برداشتی نمی شود. طبق «برخی نقلها» پیامبر(ص) در جنگ خیبر مسموم شدند که بدن مبارکشان در اثر ضعف ناشی از آن نتوانستند در بیماری آخر عمرشان مقاومت کند.

ابن عساکر از ابى زبير نقل کرده، پيامبر(ص) به جابر فرمود: «براى  فرزندم حسين(ع)، فرزندى خواهد آمد که او را على نامند، و براى او فرزندى خواهد بود به نام محمّد، اى جابر هرگاه او را ديدى سلام مرا به او برسان و بدان که زندگى تو بعد از او کم است».

فاطمه(س) کنار قبر پیامبر(ص) مشتی خاک بر گرفت و فرمود: مصیبت هایی بر من وارد شد که اگر بر روز روشن وارد می شد، آن را به شب بر می گرداند...، تا زمانی که او بود پناهگاه و حامی ما بود اما امروز از هر آدم ضعیف و ذلیلی می ترسم. پدرم دعوت پرودگارش را اجابت کرد، جایگاهش بهشت است.

روایات متعددی در کتب اهل سنت وجود دارد که نشان می دهد حضرت صدیقه کبری(س) بعد از پیامبر(ص) دچار مصیبت و غم و اندوه شد. مانند: «فاطمه پس از پدرش شش ماه زنده بود در حالیکه از غصه آب می شد». «فاطمه هرگز پس از فوت رسول خدا، خندان دیده نشد». «جبرئیل به من خبر داد، هیچ زن مسلمانى بیش از تو مصیبت نخواهد دید، پس مبادا صبرت کمتر از آنان باشد» و ... .

در منابع اهل سنت مثل مسند احمد بن حنبل، المناقب، ذخائرالعقبی و... نقل شده است که: فاطمه(س) بیمار بود و همان بیمارى به مرگش انجامید. روزی او آب طلب کرد و خود را شست و بعد رو به قبله خوابید و از دنیا رفت؛ حضرت وصیت کرد که علی و اسما او را غسل دهند و کسی دیگر نباشد. لذا اسما عایشه را برای غسل راه نداد و وقتی ابوبکر اعتراض کرد اسما گفت: خواسته فاطمه(س) می باشد.