گفتگوی «اصحاب اعراف» با دوزخیان

قرآن از گفتگوی «اصحاب اعراف» و دوزخیان چگونه خبر داده است؟

قرآن گفتگوي ميان «اصحاب اعراف» و دوزخيان را اين چنين به تصوير كشيده است: «اصحاب اعراف، مردانى [از دوزخيان] كه [آنها را] از سيمايشان مى شناسند صدا مى زنند و مى گويند آنچه گردآورى كرديد و آنچه را مايه برترى جويى بر ديگران قرار مى داديد شما را بى نياز نساخت [و در عذاب الهى گرفتار شديد]» و در جاي ديگر اصحاب اعراف دوزخى ها را مخاطب ساخته مى گويند: «آيا اينها همان كسانى نيستند كه شما سوگند ياد كرديد هرگز مشمول رحمت الهى نمى شوند؟!». سپس در همين حال رو به ضعفاى مؤمنين كرده اظهار مى دارند: «برويد و وارد بهشت شويد».

عادت نكردن دوزخيان به عذاب جهنّم

آیا دوزخیان پس از مدتی به عذاب عادت می کنند؟

اين پندار كه دوزخیان پس از مدتی به عذاب جهنّم عادت می کنند با هيچ يك از آيات خلود و جاودانگى عذاب سازگار نيست؛ چراكه به تصريح بعضي از آيات قرآن هر زمان پوست هاى تن آنها از بين برود خداوند آنها را به پوست هاي نوينى تبديل مى كند تا عذاب الهى را بچشند! و اصولا تهديد به خلود در آتش، تهديد به عذاب دائم است و اگر مبدّل به نعمت جاودانى گردد ديگر تهديدآميز نيست.

نحوه انتقال دوزخيان به دوزخ و بهشتيان به بهشت؟!

طبق آیات قرآن کریم دوزخیان و بهشتیان چگونه به بهشت و دوزخ منتقل میشوند؟

چقدر فرق است ميان دوزخيان و بهشتيان حتى در چگونگى انتقال به جايگاه اصليشان. بردن دوزخيان به سوى دوزخ در قيامت آميخته با شدت و وحشت و اضطرابی عظيم است در حالی که قرآن در مورد بهشتيان مى فرمايد: «فرشتگان بر آنها درود مى فرستند و مى گويند: درود بر شما وارد بهشت شويد به خاطر اعمالى كه انجام مى داديد» در جاى ديگر مى خوانيم: «ملائكه به آنها مى گويند: درود بر شما به خاطر صبر و استقامتى كه انجام داديد، چه عاقبت خوبى در اين سرا نصيبتان شد».

چگونگی عذاب «دوزخیان» در قيامت از ديدگاه قرآن

از ديدگاه قرآن «دوزخيان» در روز قیامت چگونه عذاب می شوند؟

خدا درباره چگونگی عذاب دوزخیان در قيامت در سوره «فرقان» مى فرمايد: «وقتى كه در مكان تنگ و محدودى از جهنّم افكنده شوند در حالى كه در غُل و زنجيرند، واويلاى آنها بلند مى شود». به آنها مي گويند: اين داد و فريادتان بيهوده است و مشكلى را حل نمى كند: «امروز نه يك بار واويلا بگوييد، بسيار واويلا سر دهيد [كه مصائب شما زياد است و در خور واويلاها!]». اين تعبير نشان مي دهد كه آنها در دوزخ نيز آزاد نيستند و در بند و زنجيرند. همچنین در سوره «مؤمنون» مى فرمايد: «[چون] ضربه هاى شعله سوزان آتش بر صورت هايشان نواخته مى شود، چهره هايشان در هم كشيده است».

«عذاب الهي» و سازگاري آن با «لطف الهي»

«عذاب الهي» چگونه با «لطف الهي» و اعمال دوزخيان سازگار است؟

شدّت و تنوّع و طول مدت مجازات هاى دردناك الهی اين سؤال را مطرح مى كند كه اين عذاب هاى شديد از يك سو چگونه با لطف الهى سازگار است؟ و از سوى ديگر چگونه با اعمال دوزخيان تناسب دارد؟ ولى اين عذاب ها غالباً تجسّمى است از اعمال انسان ها و محصول و نتيجه آن است و نمونه هاى آن را در اين جهان مى بينيم؛ افرادى هستند كه براى يك لذّت خيالى چند روزه، گرفتار اعتيادهاى خطرناك و طولانی مدت مى شوند. آيا مى توان گفت: چرا محصول آن اعتياد یا اين انحراف اين قدر شديد و دردناك و طولانى است و ميان آنها تناسب منطقى وجود ندارد؟!

میزان غم و اندوه «دوزخيان»

از ديدگاه قرآن غم و اندوه «دوزخيان» به چه کیفیّتی است؟

در سوره «حجّ»، سخن از غم و اندوه دامنه دار براي دوزخيان است كه از آلام روحى آنها حكايت مى كند: «هر زمان اراده كنند از غم و اندوه هاى دوزخ خارج شوند آنها را به آن باز مى گردانند و [به آنها گفته مى شود] بچشيد عذاب سوزان را». هنگامى كه دوزخيان بخواهند از اين غم و اندوهِ جانكاه، رهايى يابند و به اطراف دوزخ نزديك شوند مأموران دوزخ با تازيانه ها يا گرزهاى آتشين آنها را باز مى گردانند.

پيش گوئى قرآن از سرنوشت ابولهب

قرآن سرنوشت ابولهب را چگونه پيش گوئى كرده است؟

ابولهب، عموى پيامبر(ص) و فرزند عبدالمطلب تنها كسى است از مشركان مكه كه نامش در قرآن مجيد آمده، و تأكيد شده كه او حتماً از دوزخيان است، و پیشگویی کرده كه او هرگز ايمان نخواهد آورد. بسيارى از مشركان مكه واقعاً و بعضى ظاهراً ايمان آوردند. اما از كسانى كه نه در واقع و نه در ظاهر ايمان نياوردند ابولهب و همسرش ام جميل خواهر ابوسفيان بود. قرآن در سوره تبّت آشكارا خبر داده است كه اين دو هرگز ايمان نخواهند آورد و اين از خبرهاى غيبى قرآن مجيد است.

اهمیت عقل و عقلانیت از دیدگاه اسلام

ازرش عقل و خرد در منابع اسلامى چگونه بیان شده است؟

قرآن مجید در موارد بسیارى به ارزش فوق العاده عقل و خرد اشاره مى کند، و گناه عمده دوزخیان و عامل اصلى بدبختى آنها را، از کار انداختن این نیروى الهى مى شمرد. در منابع اسلامى، آن قدر روایت در این زمینه وارد شده که از حساب بیرون است، جالب این که: کتاب معروف «کافى» که از معتبرترین منابع حدیث است، مشتمل بر کتاب هائى است که، نخستین کتابش به نام کتاب «عقل و جهل» است، و هر کس روایاتى را که در این زمینه در این کتاب نقل شده ملاحظه کند، به عمق بینش اسلام در این باره پى مى برد.

لعنت شدگان در قرآن

چه کسانی در قرآن مورد لعن قرار گرفته اند؟

با بررسي آيات الهي روشن مي شود که لعن شدگان در قرآن عبارتند از: کفار، کتمان کنندگان آيات الهي، دروغ گويان، اصحاب سبت، مؤمنين به جبت و طاغوت، قاتل انسان مؤمن، ابليس،  پيمان شکنان بني اسرائيل، بنده طاغوت، يهود، دوزخيان، ظالمين، منافقين، قوم عاد، نقص کنندگان پيمان الهي، تهمت زنندگان به زنان پاک دامن، آزار دهندگان خدا و رسول(ص)، گمراه کنندگان، کساني که سوء ظن به خدا دارند، شجره ملعونه و ...

کارکرد «تشویق» و «توبیخ» در مدیریت و فرماندهی

«تشویق» و «توبیخ» از چه جایگاه و اهمیتی در مدیریت و فرماندهی برخوردار است؟

خداوند در قرآن بیش از 120 بار مشتقّات «انذار» و بیش از 40 بار مشتقّات «بشارت» را بکار برده است. و از دو خصوصیت «مبشر»؛ (امید دهنده) و «منذر»؛ (بیم دهنده) بودن، به عنوان بارزترین خصوصیات رسولان خود یاد می فرماید. قسمت مهمّى از آيات قرآن توصيف نعمتهاى معنوى و مادّى بهشت است كه تشويقى براى حركت به سوى نيكيها و پاكيهاست و در بخش عظيمى از آيات از مجازاتهاى روحانى و جسمانى دوزخيان سخن مى گويد كه خود يك عامل بازدارنده است.

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
سامانه پاسخگویی برخط(آنلاین) به سوالات شرعی و اعتقادی مقلدان حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
تارنمای پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی
انتشارات امام علی علیه السلام
موسسه دارالإعلام لمدرسة اهل البیت (علیهم السلام)
خبرگزاری دفتر آیت الله العظمی مکارم شیرازی

عن ابي عمارة المنشد قال:

«ما ذکر الحسين بن علي عند ابي عبدالله عليه السلام في يوم قط فرئي ابو عبدالله عليه السلام متبسما في ذلک اليوم الي الليل‏»

بحارالانوار، ج 44، ص 280