دلالت «آیه انذار» بر وجود امام زمان(عج)

«آیه انذار» چگونه بر وجود امام زمان(عجل الله تعالی فرجه) دلالت دارد؟

در قرآن مجيد، آياتي هست كه دلالت مي كند كه امام زمان(عج) وجود دارد. در يكي از اين آيات كه به «آيه انذار» معروف است، خداوند متعال خطاب به پيامبرش مى فرمايد: «إِنَّما أَنْتَ مُنْذِرٌ وَ لِكُلِّ قَوْمٍ هادٍ». از این آیه استفاده مى شود كه براى هر قومى در هر عصر و زمان هدايت كننده اى است و زمين هيچ گاه از هادى به حق خالى نمى گردد خواه نبى باشد يا غير نبى. و در روایات بیان شده که منذر پیامبر است و هادی امام معصوم می باشد بنابراین در زمان ما نیز هادی وجود دارد که به عقیده شیعه کسی غیر از امام مهدی(عج) نیست.

کارکرد «تشویق» و «توبیخ» در مدیریت و فرماندهی

«تشویق» و «توبیخ» از چه جایگاه و اهمیتی در مدیریت و فرماندهی برخوردار است؟

خداوند در قرآن بیش از 120 بار مشتقّات «انذار» و بیش از 40 بار مشتقّات «بشارت» را بکار برده است. و از دو خصوصیت «مبشر»؛ (امید دهنده) و «منذر»؛ (بیم دهنده) بودن، به عنوان بارزترین خصوصیات رسولان خود یاد می فرماید. قسمت مهمّى از آيات قرآن توصيف نعمتهاى معنوى و مادّى بهشت است كه تشويقى براى حركت به سوى نيكيها و پاكيهاست و در بخش عظيمى از آيات از مجازاتهاى روحانى و جسمانى دوزخيان سخن مى گويد كه خود يك عامل بازدارنده است.

راویان شأن نزول آیه هدایت از اهل سنت

از علماى اهل سنت چه کسانى احادیث مربوط به نزول آیه هدایت را نقل کرده اند؟

جماعتی از علمای اهل سنت که تعدادشان بیش از 13 تن است روایات مربوط به نزول آیه هدایت، «إِنَّما أَنْتَ مُنْذِرٌ وَلِکُلِّ قَوْم هاد» را در کتابهای شان نقل کرده اند. مثل: احمد بن حنبل، طبرى، حاکم نیشابورى، ابن عساکر، حاکم حسکانى، فخر رازى، ابن کثیر، خطیب بغدادى و ... .

تفسیر فخر رازی از کلمه «هاد» در آیه «انذار»

فخر رازی در باره کلمه «هاد» در آیه «انذار» چه نظری دارد؟

فخر رازي در تفسیر این واژه سه قول مطرح می کند که قول اول با ظاهر آيه نمي سازد؛ و قول دوم بسيار نامأنوس است؛ اما قول سوم که قول صحيح است و از روایت ابن عباس - که بسیاری از علمای اهل سنت نیز آنرا نقل کرده اند - برداشت کرده آن است که: پيامبر(ص) دستشان را بر سينه اش گذارد و فرمود: «من منذرم و علي(ع) هدايتگر است».

تفسیر اهل سنت از کلمه «هاد» در آیه «انذار»

«هاد» در آیه «انذار» در روایات اهل سنت چگونه تفسیر شده است؟

جمعى از حفاظ معروف اهل سنت از جمله: حاكم، ذهبى، فخر رازى، ابن كثير و سيوطي و ... در كتابهايشان ذكر كرده اند: هنگامى كه آيه «اِنَّما اَنْتَ مُنْذِرٌ وَ لِكُلِّ قَوْم هاد» نازل شد پيامبر(ص) خود را «منذر» و علي(ع) را «هادي» معرفي كرد و فرمود: «اى على! بعد از من، هدايت يافتگان به وسيله تو هدايت مى شوند». البته این حدیث با عبارات متعددی نقل شده که بیانگر آن است كه پيامبر(ص) اين سخن را در موارد متعدد و با بيانات مختلفى بيان كرده اند.

تفسیر شیعه از كلمه «هاد» در آيه «انذار»

روایات شیعه چه تفسیری از کلمه «هاد» در آيه «انذار» ارائه می دهند؟

امام باقر(ع) و امام صادق(ع) درباره کلمه «هاد» در آیه «انذار» فرمودند: «هر امام [معصومى] هدايتگر زمان خود است» يا «هدايتگر اقوامى است كه در زمان او زندگى مى كنند». اما اينكه بگوييم كه منذر، محمد(ص) است و هادى خدا است! صحيح نيست؛ چراكه ظاهر آيه اين است كه هدايتگر هر قومى غير از هدايتگر قوم ديگر است ولي خداوند، هدايتگر همه اقوام است.

حبرى و شأن نزول آیه هدایت

حبرى در مورد شأن نزول آیه هدایت چه روایتى نقل کرده و آیا سند آن معتبر است؟

حبری نقل می کند که منظور از هادی هر قوم در آیه 7 سوره رعد، حضرت علی است. این حدیث مطابق رأى اهل سنت معتبر است و راویان آن نزد حدیث شناسان با واژه هایی چون ثقه، صحیح و راستگو توصیف شده اند.

ابن عساکر و شأن نزول آیه هدایت

ابن عساکر در مورد شأن نزول آیه هدایت چه روایتى نقل کرده و آیا سند آن معتبر است؟

ابن عساکر روایتی را نقل می کند که منظور از هادی قوم در آیه 7 سوره رعد، مردی از بنی هاشم است. این حدیث نزد اهل سنت معتبراست و حدیث شناسان راویان آن را با واژه هایی همچون امام، عالم، دقیق در حفظ احادیث، راستگو و ثقه توصیف کرده اند.

حاکم حسکانى و شأن نزول آیه هدایت

حسکانى در مورد آیه هدایت چه روایتى نقل کرده و آیا سند آن معتبر است؟

حاکم حسکانى روایتی نقل می کند که در آن منظور از هادی قوم در آیه 7 سوره رعد حضرت علی دانسته شده است. این روایت مطابق رای اهل سنت معتبر است و روایت شناسان روایان آن را با واژه هایی چون ثقه، متقن، امین، حافظ و عارف و راستگو توصیف کرده اند.

حاکم نیشابورى و شأن نزول آیه هدایت

حاکم نیشابورى در مورد شأن نزول آیه هدایت چه روایتى نقل کرده و آیا سند آن معتبر است؟

حاکم نیشابوری حدیثی را به عنوان حدیثی صحیح از امام علی نقل می کند که طبق مفاد آن منظور از هادی قوم در آیه 7 سوره رعد حضرت علی است.

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
سامانه پاسخگویی برخط(آنلاین) به سوالات شرعی و اعتقادی مقلدان حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
تارنمای پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی
انتشارات امام علی علیه السلام
موسسه دارالإعلام لمدرسة اهل البیت (علیهم السلام)
خبرگزاری دفتر آیت الله العظمی مکارم شیرازی

قالَ رَسُولُ اللهِ(صلى الله عليه وآله):

جِهادُ الْکَبيرِ والصَّغيرِ والضَّعيفِ والْمَرأَةِ الْحَجُّ والْعُمْرَةُ.

جهاد بزرگ و کوچک، زنان و افراد ناتوان حج و عمره است.

سنن نسائى: 5/114