آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

ابولهب، عموى پيامبر(ص) و فرزند عبدالمطلب تنها كسى است از مشركان مكه كه نامش در قرآن مجيد آمده، و تأكيد شده كه او حتماً از دوزخيان است، و پیشگویی کرده كه او هرگز ايمان نخواهد آورد. بسيارى از مشركان مكه واقعاً و بعضى ظاهراً ايمان آوردند. اما از كسانى كه نه در واقع و نه در ظاهر ايمان نياوردند ابولهب و همسرش ام جميل خواهر ابوسفيان بود. قرآن در سوره تبّت آشكارا خبر داده است كه اين دو هرگز ايمان نخواهند آورد و اين از خبرهاى غيبى قرآن مجيد است.

قرآن در آيات سوره تبّت سخن از يكى از مشركان معروف مكه يعنى ابولهب، عموى پيامبر و فرزند عبدالمطلب به ميان آمده است، او تنها كسى است از مشركان مكه كه نامش در قرآن مجيد آمده، و تأكيد شده كه او حتماً از دوزخيان است، و اشاره روشنى است به اين كه او هرگز ايمان نخواهد آورد، مى فرمايد: (بريده باد هر دو دست ابولهب و مرگ بر او باد! * هرگز مال و ثروتش و آنچه را به دست آورد به حالش سودى نبخشيد * و به زودى وارد آتشى شعله ور و پر لهيب مى شود)؛ «تَبَّتْ يَدا اَبى لَهَب وَتَبَّ * ما اَغْنى عَنْهُ مالُهُ وَ ما كَسَبَ * سَيَصْلى ناراً ذاتَ لَهَب».
با اين كه ابوسفيان دشمن خطرناك ترى بود؛ ولى سرانجام به ظاهر ايمان آورد و افراد جنايت كارى همچون وحشى قاتل حمزه ظاهراً ايمان آوردند.
بنابراين پيش گويى قاطع درباره سرنوشت فردى همچون ابولهب از طرق عادى ممكن نبود و اين پيش گويى قرآن جز از طريق اعجاز ممكن نيست.
بسيارى از مشركان مكه واقعاً و بعضى ظاهراً ايمان آوردند. اما از كسانى كه نه در واقع و نه در ظاهر ايمان نياوردند ابولهب و همسرش ام جميل خواهر ابوسفيان بود؛ و قرآن در اين سوره آشكارا خبر داده است كه اين دو هرگز ايمان نخواهند آورد و اين از خبرهاى غيبى قرآن مجيد است.
اگر قرآن از سوى خداوند نبود چگونه ممكن بود با اين صراحت از دوزخى بودن كسى سخن بگويد كه ممكن است در پايان كار به صفوف مسلمانان بپيوندد و حدّاقل ظاهراً مسلمان شود.
نام ابولهب: عَبْد العُزّى، و كنيه او ابولهب است و انتخاب اين كنيه براى او شايد از اين نظر بوده كه صورتى سرخ و برافروخته داشت. شك نيست كه اين آيات در زمان حيات ابولهب نازل شد و لذا مى گويد: (بريده باد هر دو دست ابولهب)؛ «تَبَّتْ يَدا اَبى لَهَب» شأن نزول هايى كه غالب مفسران نقل كرده اند نيز نشان مى دهد كه اين مسأله در حيات او واقع شده در آن هنگام كه پيغمبر اكرم(صلى الله عليه وآله) مأمور شد خويشاوندان نزديك خود را به سوى اسلام دعوت كند و از شرك و كفر بيم دهد. در آن هنگام كه پيامبر بر فراز يكى از كوه هاى مكه (كوه صفا) رفت و فرياد زد: «ياصَياحا» ـ اين جمله اى بود كه هنگام هجوم غافل گيرانه دشمن گفته مى شد ـ اهل مكّه تصوّر كردند دشمنى از بيرون به مكه حمله مى كند وقتى دور پيامبر جمع شدند فرمود: «اِنّى نَذيرٌ لَكُمْ بَيْنَ يَدَئ عَذاب شَديد»؛ (من شما را در برابر عذاب شديد الهى بيم مى دهم). (و از پرستش بتها بر حذر مى دارم و به سوى توحيد دعوت مى كنم).
ابولهب سخت بر آشفت و گفت: «تَبّا لَكَ اَما جَمَعْتَنا اِلاّ لِهذا»؛ (مرگ بر تو باد آيا فقط براى همين ما را جمع كردى؟) اينجا بود كه آيات فوق نازل شد و گفت: مرگ بر تو باد كه سرانجام طعمه آتش دوزخ مى شود.(1)، (2)