انديشمندان در مورد اعجاز قرآن بحث هاى دامنه دارى مطرح كرده اند که به برخی از آنها اشاره می شود: 1. ارباب ادب و سخن دانان عرب، اعجاز قرآن را در گرو فصاحت و بلاغت والاى آن دانسته اند. 2. اسلوب بيان و سبك و شيوه نظم قرآن، جمله بندى ها و چينش الفاظ و عبارات، در قالبى نو و اسلوبى تازه بر عرب عرضه شده، كه كاملا بى سابقه بوده و پس از آن نيز كسى مانند آن نياورده است. 3. قرآن شامل معارف عاليه و تعاليم حكيمانه اى است كه تا آن روز، در توان بشريّت نبوده كه بدان دست یابد و ... .

در آيات 111 و 112 سوره آل عمران سخن از اهل كتاب بخصوص يهود به ميان آمده و در رابطه با آنها چند پيش گوئى را بيان مى كند؛ از جمله: نمی توانند به مسلمانان زیان برسانند با اینکه آن زمان قدرت داشتند؛ در هر جنگی با یاران پیامبر(ص) شکست می خورند؛ هرگز روی پای خود نخواهند ایستاد. سرنوشت یهود حجاز به روشنی تحقق این پیش گویی را نشان می دهد.

قرآن در آيات 7 و 8 سوره انفال سخن از يك وعده صريح پيروزى به مؤمنان داده مى فرمايد: «و به ياد آريد هنگامى را كه خداوند به شما وعده داد كه يكى از دو گروه كاروان تجارى، يا لشكر مسلح قريش نصيب شما خواهد بود؛ و شما دوست مى داشتيد كه كاروان غير مسلح براى شما باشد؛ ولى خداوند مى خواهد حق را با دستورات خود تقويت، و ريشه كافران را قطع كند؛ از اين رو شما را برخلاف ميلتان، با لشكر قريش درگير ساخت تا حق را تثبيت كند، و باطل را از ميان بردارد، هرچند مجرمان كراهت داشته باشند».

خداوند در آيه 85 سوره قصص وعده بازگشت به حرم امن الهى را به پيامبرش مى دهد. اين وعده در يكى از سخت ترين روزهاى زندگى پيغمبر اكرم(ص) كه مى خواست حلقه محاصره دشمنان كينه توز را بشكند و از لابه لاى شمشيرهاى آنها بيرون آيد و از مكه به مدينه هجرت كند به او داده شد.

ابولهب، عموى پيامبر(ص) و فرزند عبدالمطلب تنها كسى است از مشركان مكه كه نامش در قرآن مجيد آمده، و تأكيد شده كه او حتماً از دوزخيان است، و پیشگویی کرده كه او هرگز ايمان نخواهد آورد. بسيارى از مشركان مكه واقعاً و بعضى ظاهراً ايمان آوردند. اما از كسانى كه نه در واقع و نه در ظاهر ايمان نياوردند ابولهب و همسرش ام جميل خواهر ابوسفيان بود. قرآن در سوره تبّت آشكارا خبر داده است كه اين دو هرگز ايمان نخواهند آورد و اين از خبرهاى غيبى قرآن مجيد است.

در سوره كوثر دو پيش گويى مهم ديده مى شود؛ آنجا که مى فرمايد: «به يقين ما به تو كوثر و خير و بركت فراوان عطا كرديم». و آنجا که مى فرمايد: «دشمن تو به يقين ابتر و بريده نسل است». مشركان مكه هنگامى كه پسران پيامبر(ص) قاسم و عبدالله در مكه و ابراهيم در مدينه، چشم از جهان پوشيدند، گفتند: محمد(ص) پس از وفاتش نامش از خاطره ها محو مى شود؛ زيرا نسلى از او باقى نمانده. در اين سوره قرآن خبر مى دهد كسى كه نامش از خاطره ها محو مى شود، دشمنان او هستند و اما نام و آوازه او بلندتر و بلندتر مى شود.
 

پيامبر(ص) خواب ديد مسلمانان براى حج وارد مسجد الحرام مى شوند؛ گروهى تصور کردند كه در همان سال اين خواب تحقق مى يابد لذا به سوى مكه حركت كردند ولی مشركان مكه آنها را در حديبيه متوقف كردند که به صلح معروف حديبيه انجاميد. به این خاطر گروهى به ترديد افتادند و حتّى بعضى، از پيامبر(ص) بازخواست كردند كه چرا اين وعده تحقق نيافت؟ پيامبر(ص) فرمود: «من نگفتم امسال تحقق خواهد يافت؛ بلكه گفتم در آينده نزديك». در اين هنگام آيه 27 سوره فتح نازل شد و بر صدق اين رؤيا تأکید كرد.

قرآن در سوره فتح آيات 20 و 21 خبر از دو پيروزى بر دشمنان توأم با غنائم فراوان داده؛ يكى در كوتاه مدّت و ديگرى در دراز مدّت. منظور از غنائمى كه در كوتاه مدّت، نصيب مسلمين مى شود همان غنائم خيبر بود و غنائم دراز مدت، اشاره به فتوحات بزرگ بعد، مانند فتح ايران روم و يمن است، که وصول به آن براى مسلمانان به حسب ظاهر امكان پذير نبود و هنگامى كه در جنگ خندق پيامبر(ص) بشارت فتح ايران و روم و يمن را داد منافقان آن را به باد مسخره گرفتند، چرا كه از نظر اسباب ظاهرى، غير ممكن به نظر مى رسيد.

دشمنان اسلام که در اوج قدرت بودند به توانايى و قدرت خود مى نازيدند و مى گفتند: ما جمعيتى نيرومند و متحد هستيم و از مخالفانمان انتقام مى گيريم و بر آنها پيروز مى شويم. ولى قرآن در یک پيش گويى قاطع مى فرماید: آنها به زودى جمعشان شكست مى خورد و پا به فرار مى گذارند. چند سالى بيشتر نگذشت كه مسلمانان هجرت نمودند و آنقدر قدرت و توانايى يافتند که نه فقط كفار مكه بلكه تمام جزيره عربستان در برابر آنان سر تسليم فرود آوردند.