غفلت از «مرگ» در کلام علی(ع)

امام علي(علیه السلام) در حکمت 168 نهج البلاغه، در تبیین نزدیک بودن مرگ چه می فرمایند؟

امام علي(ع) با اشاره به کوتاه بودن عمر انسان، می فرماید: «فرمان مرگ نزديك است و مدّت همراهي دنیا كوتاه»، هم چنین در قرآن می خوانیم: «آرزوهاى دور و دراز شما را فريب داد تا فرمان خدا رسيد». در واقع اين حقيقتى است كه آثار آن را هر روز با چشم مشاهده مى كنيم، اما غالباً گرفتار غفلتيم و به پايان زندگى خود نمى انديشيم. لذا علی(ع) می فرماید: «گویی مرگ بر غير ما نوشته شده»، از سویی پیامبر(ص) نیز در حدیثی می فرماید: «مؤمنِ باهوش كسى است كه بيش از همه به ياد مرگ باشد و برای آن از همه آماده تر باشد».

 نهى از ساخت مسجد بر روى قبور

روایات ناهیه از ساخت مسجد بر قبر پیامبران(علیهم السلام) چه توجیهى دارد؟

نقل شده که پیامبر(ص) یهود را بخاطر اینکه قبور پیامبرانشان را مسجد قرار دادند لعن فرمود. درحالیکه این با تاریخ یهود هماهنگ نیست. روش آنان کشتن و تبعید و آزار پیامبران بوده و قرآن گواه این مطلب است. ضمنا از آنجا که آنها بخاطر شرک در آیات و روایات بدترین انسان ها معرفی شده اند، در حدیث احتمالات دیگرى می رود مانند: قبله قرار دادن قبرها، سجده بر قبرها و... از طرفی خداوند به حاجیان فرمان داده که «مقام ابراهیم» را محلّ نماز قرار دهند و نماز کنار قبور پیامبران، همچون نماز کنار مقام ابراهیم است.

اجماع بر تخریب قبور!

آیا بر ممنوعیّت بناء بر قبور اجماعى وجود دارد؟

اگر منظور از اجماع این باشد که علما در کتب فقهى و روایى همگى چنین فتوایى داده اند چنین چیزى ادعایى بیش نیست. چرا که پاره اى از علماى اهل تسنن بر خلاف آن نظر داده اند. اما اگر منظور، سیره عملى مسلمین بر عدم بناى بر قبور باشد، باید گفت: سیره مسلمین تا زمان عبدالوهاب و اقدام به انهدام قبور و قتل و غارت در حجاز و نجد و عراق و سایر سرزمین هاى اسلامى، بر خلاف این رویه بوده است. قبل از اسلام نیز بر قبور انبیا و صلحا سایبان و بنا قرار داشته، مانند: قبور حضرت ابراهیم، اسحاق، یعقوب، یوسف(ع).

متن استفتاى وهابى ها از علماى مدینه به جهت تخریب قبور بقیع

متن استفتاى وهابى ها از علماى مدینه به جهت تخریب قبور بقیع چه مى باشد؟

وهابى ها به منظور ساکت کردن مسلمین و قرار دادن سرپوش شرعى بر اعمال قبیح و ننگین خود، قاضى القضات نجد و تعدادی از علمای بزرگ اهل سنت را از مکه به مدینه آوردند و از آنها سوالى را درباره بناى بر قبور پرسیده و از ایشان جواب خواستند. بدیهى بود که بعد از کشتار فراوان به دست وهابى ها و قلع و قمع و غارت اموال و ایجاد محیط رعب و وحشت، علماى ضعیف النفس جواب این سئوال را طورى بدهند که وهابى ها را راضى کند.

دلالت روایت ابى الهیّاج، بر ویران کردن قبور!

آیا روایت ابى الهیّاج دلالت بر ویران کردن و با خاک مساوى قرار دادن قبر دارد؟

حتی بر فرض صحت نقل و صحت نسبت دادن روایت به پیامبر(ص) و على(ع) و با صرف نظر از اشکالات سندى روایت، تسویه قبر به معناى خارج کردن آن از حالت تسنیمى و کوهانى شکل و به اصطلاح ماهى پشتى و تسطیح و صاف کردن قبر است نه ویران کردن و با خاک مساوى قرار دادن آن. علاوه بر همه اینها، باز اگر این ادعاى خلاف واقع را پذیرفته و بگوئیم تسویه قبر به معناى با خاک یکسان کردن آن است، چه ارتباطى با بناهاى قبور دارد؟! این مطلب نه بر حرمت بناى بر قبر دلالت دارد و نه بر وجوب انهدام بناهاى واقع شده بر قبور.

حکم ساخت مسجد بر روى قبور

آیا ساخت مسجد بر روى قبور اشکالى دارد؟

اولا: این مسئله، موضوعى فقهى است و ربطى به عقاید ندارد؛ لذا نمى توان هیچ یک از دو طرف را که قائل به جواز یا عدم جواز باشند، به کفر و فسق نسبت دهیم. ثانیا: قرآن کریم بازگو مى کند که وقتی مردم قبور اصحاب کهف را پیدا کردند، مؤمنین آنها براى تبرک جستن به مقبره آن یکتاپرستان، گفتند این قبور را مسجد قرار دهیم. قرآن کریم این پیشنهاد را نقل مى کند، بى آنکه آن را نقد یا ردّ کند و این مى رساند که چنین کارى نزد خداوند مقبول بوده است.

برخی از عقاید و فتاوای وهابیان

وهابیان دارای چه عقاید و فتاوایی هستند؟

وهابی ها بسیاری از عقاید مسلمانان را شرک و حرام می دانند و بر خلاف عقائد آنها فتوا داده اند مانند: حرمت رفتن به زیارت، یا ساختن بنا یا مسجد یا نماز و دعا خواندن کنار قبور، و یا تبرّک یا صدا زدن یا کمک خواستن یا شفاعت خواستن از انبیا و اولیا بعد از مرگ آنها و حرمت قسم خوردن به غیر خدا یا قسم دادن بر خدا به حقّ نبى یا ولى یا نذر براى پیامبر یا ولى یا برپایى جشن و عزا برای  انبیا و اولیا و توسل به آنها یا چراغ روشن کردن بر سر قبور یا تعمیر قبور اولیا و تزیین آن ها و... .

مشروعیّت نماز و دعا نزد قبور اولياء؟

آيا نماز خواندن و دعا در كنار قبر انبياء و اولياء مشروع است؟

قرآن به حجّاج دستور مى دهد در مقام ابراهيم(ع) نماز بگزارند و پيامبر(ص) در شب معراج، در طور سينا كه خدا در آنجا با موسى سخن گفته و در بيت لحم كه عيسى در آنجا متولد شده است نماز گزارده است. آيات و روايات همگى به يك ضابطه كلى اشاره مى كنند و آن اينكه زمينى كه با بدن مردان خدا در تماس بوده و هست، جاى مباركى است و پرستش در اين جايگاه ها، عبادت انسان ها نيست، بلكه پرستش خدا در اماكن متبرك است. ولی این کار نزد وهابيان ابتدا مكروه بود و به مرور زمان از مرحله مكروه به مرحله ممنوع سپس به مرحله شرك رسيد.

نفي شرك در ايستادن مقابل قبور و سلام دادن به صاحبان قبر

آيا ايستادن در مقابل قبور و سلام دادن به صاحبان قبر شرك است؟

با توجه به آيات قرآن مثل سوره آل عمران، آیه 169 و روایات وارده نمى توان امامان، صالحين و شهدا را مرده پنداشت. ايستادن شيعيان در مقابل قبور ائمه معصومين و خاندان رسالت، ايستادن در مقابل قبور اموات و حرف زدن با مردگان نيست، بلكه به دليل اعتقاد به توحيد و خدا پرستى بر اين باورند كه در مقابل احيا و زندگان ايستاده و با زندگان صحبت مى كنند. پيامبر(ص) نیز هرگاه وارد بقيع مى شد یا به زیارت شهداء احد می رفت، به آنان سلام و درود می فرستاد.

نظر وهابیّت در مورد ساختن قبر و بارگاه بر قبور انبیاء و اولیاء

نظر وهابى ها در مورد ساختن قبر و بارگاه بر قبور انبیاء و اولیاء چیست؟

ابن قیّم مى گوید: «واجب است نابود کردن این بناها که به عنوان بت و طاغوت عبادت مى شوند. و باقى گذاردن آنها یک روز هم جائز نیست؛ زیرا چنین بناهائى مانند لات و عزى بلکه موجب شرکى عظیم تر از پرستش بتها هستند. بر امام مسلمین واجب است اموالى که به عنوان نذر یا وقف و... به این مشاهد و طاغوت ها اختصاص مى یابد، در راه جهاد و مصالح مسلمین به مصرف برساند و مى تواند زمین آنها را تقسیم کرده و به عنوان قطایع به مجاهدین واگذار نماید یا بفروشد. وقف بر آن باطل بوده و این مال، صرف مصالح مسلمین مى گردد».

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
سامانه پاسخگویی برخط(آنلاین) به سوالات شرعی و اعتقادی مقلدان حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
تارنمای پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی
انتشارات امام علی علیه السلام
موسسه دارالإعلام لمدرسة اهل البیت (علیهم السلام)
خبرگزاری دفتر آیت الله العظمی مکارم شیرازی

قال علي (عليه السلام):

جَعَلَهُ سُبْحَانَهُ عَلامَةً لِتَوَاضُعِهِمْ لِعَظَمَتِهِ وَاِذعانَهُمْ لِعِزَّتِهِ

خداوند حجّ را نشانه قرار داد تا بندگان در برابر عظمت او فروتنى نموده، به عزّت و بزرگوارى پروردگار اعتراف کنند

نهج البلاغه، خ1