به چند دليل تشخيص مكّي و مدني بودن سوره ها ضرورت دارد: 1. به خاطر شناخت تاريخ و مخصوصا تسلسل آيات و سور و تدريجى بودن نزول آنها. 2. به خاطر نقش اساسي در استدلال و استنباطِ احكام. 3 به خاطر مدني بودن بيشتر آياتِ مورد استناد در استدلالات كلامى و عدم مدرك قرار گرفتن آیات مکّي. 4. به خاطر حلّ و فصل بسيارى از مسائل قرآني.

عهد با مردم، هرگونه قرارداد و پیمان با آنها را شامل می شود، و چنانچه در قالب شرعی و عقلائی درآيد، عمل به آن واجب است. امام صادق(ع) می فرمايد: «وعده ای كه مؤمن به برادر مؤمنش مى دهد، نذر است، هر چند كفاره ندارد، پس كسى كه با آن مخالفت كند موجب خشم خدا شده است». پیامبر(ص) می فرماید: «كسى كه به خدا و روز قيامت ايمان دارد بايد به وعده خودش وفا كند».

منظور شیعه از نذر برای هر یک از اولیاء الهی، هدیه کردن ثواب حاصل از نذر برای اوست. در نذر گوسفند نیز عمل و نام برای خدا و ثواب برای اولیاء خدا و گوشت آن برای فقراست. این عمل هیچ گونه منافاتی با توحید ندارد و اکثریت اهل سنت نیز همین گونه درباره نذر و قربانی عمل می کنند.

در مورد منشاء اولیّه قمه زنی اقوال مختلفی وجود دارد. آنچه بیشتر از همه مستند است، این است که قمه زنی از جانب ترک های آذربایجان به فارس ها و اعراب منتقل شده است. برخی هم معتقدند از ارتدوکس هاي قفقاز به ايران سرايت كرده. درباره حکم فقهی اين شيوه عزادارى، از همان زمان پیدایش اختلاف وجود داشت و چون در ديد برخى غيرمسلمانان تاثير سوء داشت؛ برخى علما به حرمت آن فتوا دادند. در مقابل آنان نيز علماى ديگرى در پاسخ به استفتاهاى مردم حكم به جواز دادند. اما امروزه غالب مراجع آن را حرام می دانند.

يكى از فضايل مهم اهل بيت(ع)، شیوه برخورد آنان با ایتام است كه در سوره «انسان» به أن پرداخته شده است. در زمان بیماری حَسَنین(ع)، امام علی(ع) نذر می کند که اگر فرزندانش شفا یافتند سه روز روزه بگیرد. پس از برطرف شدن بیماری آنان، و در هنگام اقامه نذر، امام و فرزندانش سه روز افطار خود را به فقیر، یتیم و اسیر بخشیدند لذا خداوند در قرآن فرمود: «غذاى خود را به مسكين، يتيم و اسير اطعام مى كنند و مى گويند: ما شما را به خاطر خدا اطعام مى كنيم».

اولا: نذر براى غير خدا دو صورت دارد: 1. نذر كردن براى بندگان خدا به نيّت تقرّب و جلب رضايت آنان «بدون توجه به خشنودى و يا خرسندى خدا»؛ چنين رفتارى، نوعى شرك و به منزله بت پرستى و باطل است. 2. نذر عملى خدا پسندانه «به خاطر تقرب به خدا و جلب رضايت او» و «هديه ثواب آن به يكى از اولياء الهى» است؛ چنین نذری بدون شک كارى پسنديده است.
ثانیا: به نظر علماى اهل سنّت‏ نیز اگر قصد نذركننده خود ميت و تقرّب به او از اين راه باشد جايز نيست، ولى اگر قصد او خداى متعال است و نيتش آن است كه زنده ‏ها از آن به نحوى بهره ببرند و در ضمن ثواب آن براى كسى باشد كه براى او نذر شده، در اين صورت وفاى به نذر واجب است و اين عمل از نوع هداياى زنده‏ ها بر مردگان است كه مشروع است.
ثالثا: نذر برای بزرگ داشت امام حسین(ع) از دو جهت مطلوب خداوند متعال می باشد: 1- سفارش خداوند به بزرگداشت فضائل اولیاء الله. 2- دستور خداوند مبنی بر توسل به اولیاء الله.

نذر شرعى باید براى خداوند باشد و براى غیر او جایز نیست. در میان مسلمانان رایج است که کارى را براى خدا نذر مى کنند و ثواب آن را به یکى از اولیاى خدا و بندگان صالح هدیه مى کنند؛ گاهى هم عبارت را مختصر مى کنند و مى گویند: «نذر پیامبر(ص)»، و مقصود جهت سود بردن از آن نذر است.

عده‌ای شأنیت سوره «هل اتي» برای اهل بيت(ع) را منوط به مدني بودن آن دانسته و گفته اند اين سوره مكى است. در جواب بايد گفت: بسياري، اين سوره را مدنی می دانند و به فرض که قسمتی از آن مكي باشد، نذر امام على(ع) و خانواده شان در مدينه اتفاق افتاده است و مانعى ندارد كه بخشى از سوره، مكّى و بخشى مدنى باشد.
دليل مدنی بودن سوره نیز، وجود كلمه اسير در آن است كه حكمش بعد از نزول حكم جهاد، در مدينه آمده است؛ اما متعصبان، کلمه اسير را بر معاني مجازی حمل كرده‌اند كه قابل قبول نيست.

در آيات و روايات نشانه هائى از «ابرار» ذكر شده است. از جمله: 1ـ وفاء به نذر 2ـ خوف از عذاب 3ـ اطعام مسكين و يتيم و اسير 4ـ اخلاص 5ـ ترس و خوف از پروردگار در روز قيامت. پیامبر(ص) فرمودند: «نشانه ابرار ده چيز است: 1ـ دوست مى دارد براى خدا 2ـ دشمنى مى كند براى خدا 3ـ مصاحبت مى كند براى خدا 4ـ جدا مى شود براى خدا 5ـ غضب مى كند براى خدا 6ـ راضى مى شود براى خدا 7ـ عمل مى كند براى خدا 8ـ طلب و درخواست مى كند براى تقرب به خدا 9ـ خشوع کننده است 10ـ احسان مى كند براى خدا».

احكام اسلامی بر سه قسم است: 1- احكام عناوين اوّليّه؛ مثل وجوب نماز و حرمت شراب. 2- احكام عناوين ثانويّه؛ مانند حلّيت استفاده از مردار به هنگام اضطرار، و وجوب نماز شب بر اثر نذر يا عهد يا قسم. 3- احكام حكومتى؛ مانند تعيين قيمت كالاها، قوانين و مقرّرات عبور و مرور.