يكى از علما در استدلالی می گوید: «جمره» قطعه زمينى است كه سنگ بر آن مى اندازند (نه ستونها)، لکن چون در حال حاضر دسترسى به آن زمين نداريم ناچار به خود ستونها سنگ مى زنيم. در پاسخ می توان گفت: بر اساس روایات، در گذشته بعضى از حجّاج يك طرف جمره مى ايستاده و به طرف دیگر رمی مى كردند. بر اساس اين تعبير محلّ رمى چند متر بوده، به علاوه بعضى از فقها حدّ آن را تعيين كرده اند، كه تطبيق بر زمين تحت ستونها نمى كند. همچنین شهيد ثانى می گوید: «جمره همان بناى مخصوص يا محلّ آن و اطراف آن است كه سنگريزه ها در آن جمع مى شود». لذا «جمره» تنها زمين زير ستونها نيست بلكه اطراف آن را نيز شامل مى شود.

«توريه» به سخنى گفته مى شود كه شنونده از آن مطلبی را فهمیده در حالی که گوينده از آن مطلب ديگرى را اراده مى كند. و افراد مقيد برای پرهيز از دروغ به آن متوسل مى شوند. مثل سخن يكى از علما که از او سؤال كردند، جانشين بلافصل پيامبر(ص) كه بود؟ او كه در شرائطى بود كه نمى بايست عقيده خود را صريحاً بيان كند در جواب گفت: «آن كس كه دخترش در خانه او بود». شنونده فكر مى كرد كه منظورش ابوبکر است، كسى كه دخترش در خانه پيامبر(ص) بود، اما منظور گوينده کسی بود که دختر پيامبر(ص) در خانه او بود، يعنى امام على(ع).

امام علی(ع) با اشاره به آینده تاریک مردم کوفه می فرماید: «به خدا سوگند جوانكى هوس باز و متکبر از طايفه بنى ثقيف بر شما مسلّط مى شود، که اموال، قوت و قدرت شما را مى گيرد». در واقع همه شارحان مقصود حضرت ازغلام ثقيف، را حجاج دانسته اند كه در دوران حكومت عبدالملك مروان، والى كوفه گردید.

امام علی(ع) در سخنان خود از حجاج با کنیه «وذحه» یاد می کند. بر اساس گفته های لغت شناسان وذحه به معنی سوسک و یا پشکلی است که به پشم گوسفند چسبیده است. مورخین و شارحان نهج البلاغه درباره علت این کنیه نوشته اند: «روزى حجاج با دست خود سوسکی را فشار داد، سوسك، او را گزيد و به خاطر حساسيت، دست حجاج ورم كرد و سرانجام همين ورم باعث مرگ او شد». از سوی دیگر ابن ابی الحدید می نویسد: «حجاج به قدرى آلوده به گناهان بود كه به گوسفند كثيفى شبيه بود كه پشكل ها به دنباله او چسبيده است».

کوفه، از مراکز شیعه در طول حکومت بنی امیه بود و از شيعيان و گروهي با افکار خارجی، تشكيل شده بود. گروهی دیگر با عنوان «اشراف»، کم و بیش با بنی امیه هم‌داستان بودند. به گواه تاريخ، مردم عراق تنها با شمشیر رام می‌شدند و استبداد حكامي مثل زیاد، عبیدالله و یا حجاج، شاهدي بر این موضوع است. تشبيه مردم كوفه به زن حامله ‌که پس از تحمل درد دوران حمل، بچه‌ش را سقط می‌کند و شتران بی‌سرپرست که از یک سو گرد هم آمده و از سوی دیگر پراکنده ‌مي‌شوند از سوي امام علي(ع) قابل تأمل است.
اصولا مردم عراق روحیه خود را در برخورد با حکام در طول صد سال نشان دادند. غروری که این مردم در طی سال‌های فتح ایران به دست آورده بودند، سبب شده بود تا بر مدینه پیامبر مسلط باشند و هرگاه عزل حاکمی را می‌خواستند، حتی عمر را بر آن می‌داشتند تا حاکم مورد نظر را خلع کند. از اين رو چهره‌هایی که اهل حیله و نیرنگ نبودند، مغلوب به نظر می‌آمدند. عمار بن یاسر به عنوان یک انسان پاک و سعد بن ابی وقاص به عنوان یک شخصیت غیر سیاسی، از افرادی بودند که نتوانستند در کوفه دوام بیاورند؛ اما مغیرة بن شعبة به عنوان یک فاجر قدرتمند (آن چنان که عمر او را توصیف کرد) توانست تا مدتها بر کوفه حکم براند.

امام سجّاد(ع) چهارمین امام شیعه بنا بر قول مشهور در سال 38 هجری متولد شدند. در دوره ايشان ارزش‌های دینی دچار تحریف و تغییر امویان قرار گرفت و امام(ع) با سلاح دعا مهمترین تأثیر اجتماعی را در پیوند مردم با خدا برقرار كرد. شخصیتی که همه مردم تحت تأثیر روحیات و شیفته مرام و روش او بودند. هنگام وضو گرفتن، رنگ چهره‌اش دگرگون می‌شد و در وقت نماز به هیچ چیز توجه نداشت. در دادن صدقه و رسیدگی به محرومین زبانزد خاص و عام بود. حضرت نسبش را در مسافرت پنهان مي‌كرد و دو بار اموالش را در راه خدا تقسيم كرد.

وهابيون در تبليغ خود از اعزام هزاران مبلغ، دعوت از هزاران میهمان، ساخت صدها مسجد، چاپ ميليون ها کتاب، برپايي هزاران دوره آموزشي، اعطاي ميليون ها کمک مالي و بورسيه اي، تاسيس دانشگاه، بر پايي کنفرانس ها و ميليون ها فعاليت تبليغي ديگر استفاده مي کنند.

 وقتی حَجّاج حاکم عراق شد، به جستجوى کمیل برآمد؛ امّا کمیل از دست او گریخت. حَجّاج هم سهمیه قومش را از بیت المال قطع کرد. کمیل چون چنین دید خود را تسلیم کرد.حجاج به او گفت: تو در میان کسانى بودى که عثمان را کشتند، پس دستور کشتنش را داد.

ثواب «ذكر» و ياد خداوند در وقت صبح مضاعف و بيشتر از بقيه اوقات است؛ زیرا در روایت آمده است که: «كسى كه نماز صبح بگزارد و در جايگاه خود بنشيند و ذكر خدا بگويد تا خورشيد طلوع كند، خداوند او را از آتش مستور می گرداند» و در روایت دیگری آمده که: «در بهشت براى چنین شخصی هفتاد درجه است» و «اجر او مثل حجّاج خانه خدا است و گناهان او آمرزيده مى شود».

امام علی(ع) در خطبه 73 نهج البلاغه به سه پيشگويى درباره مروان و دودمان او اشاره مى كند؛ نخست مى فرمايد: «بدانيد مروان حكومت كوتاهى خواهد داشت؛ همچون مقدار زمانى كه سگى بينى خود را با زبانش مى ليسد». دومين پيشگويى اين بود كه: «او پدر قوچ هاى چهارگانه است». سومين پيشگويى امام نيز اين بود كه: «امّت اسلام به زودى از دست او و پسرانش، روز خونينى خواهند داشت».