به تأكيد مورخین، معتضد عباسی نامه اي نوشت و بنا داشت تا آن را براي مردم بخواند؛ اما به سبب مخالفت وزيرش از اين كار منصرف شد. او در اين نامه تأكيد كرده كه گروهى گرفتار اشتباه در دين و فساد عقيده شدند و عامل اصلى آن پيشوايان ضلالت بودند و مهمترين آنها ابوسفیان و معاويه و پیروانشان بودند كه از هرگونه كارشكنى در مسير پيشرفت اسلام فروگذارى نكردند و با اينكه به ظاهر اسلام آوردند اما همچنان به دشمني هاي خود ادامه دادند که مخالفت ابوسفيان با اذان گفتن بلال در مكّه و شهادت عمار ياسر به دست معاویه تنها بخشي از اين دشمني بود ...

«مروان بن حَكَم» از دشمنان سرسخت امام على(ع) بود. پدرش «حَكَم» به خاطر كارشكنى هاى مكرّر بر ضدّ پيامبر(ص) به طائف تبعيد شد و مورد نفرين ایشان قرار گرفت. خليفه سوم، حَكَم را به مدينه آورد و جزو خواص خود كرد. مروان بعد از قتل عثمان، با على(ع) بيعت كرد؛ ولى خيلي زود به اصحاب جمل پيوست و در جنگ اسير شد و بعد از آزادي به معاويه پيوست. او بعد از معاوية بن يزيد به خلافت رسيد و تصميم گرفت خلافت را بعد از خود به فرزندش عبدالملك و سپس عبدالعزيز بسپارد و سرانجام توسط همسرش كه مادر خالد بن يزيد بود كشته شد.

روزى مروان بن حکم دید که شخصى صورت خود را بر قبر پیامبر گذاشته است، با شتاب به ‏سوى او آمد و گردن او را گرفت، از جاى بلند کرد و گفت: می دانى چه می کنى؟ او گفت: آرى، خوب می دانم، من هرگز به زیارت سنگ نیامده ‏ام، بلکه به زیارت پیامبر آمده‏ ام. از رسول‏ اللَّه(ص) شنیدم که فرمود: بر دین خدا گریه نکنید، اگر متولیانش اهل بودند، و آنگاه که نا اهلان بر آن حکم راندند برایش بگریید. حاکم و ذهبى حدیث را صحیح می دانند.

در کتاب الفتوح و سیر أعلام النبلاء آمده: مروان بن حکم، کاتب پسر عمویش عثمان بود و مُهر عثمان در نزد او بود. او به عثمان خیانت کرد و پس از عهد و پیمان عثمان با معترضین که با وساطت علی(ع) بسته شد، از جانب او دستور قتل معترضین را برای والی مصر نوشت که معترضین از آن آگاه شدند و بر ضدّ عثمان گرد آمدند و او را به قتل رساندند.

امام علی(ع) در خطبه 73 نهج البلاغه به سه پيشگويى درباره مروان و دودمان او اشاره مى كند؛ نخست مى فرمايد: «بدانيد مروان حكومت كوتاهى خواهد داشت؛ همچون مقدار زمانى كه سگى بينى خود را با زبانش مى ليسد». دومين پيشگويى اين بود كه: «او پدر قوچ هاى چهارگانه است». سومين پيشگويى امام نيز اين بود كه: «امّت اسلام به زودى از دست او و پسرانش، روز خونينى خواهند داشت».

در شرح ابن ابى الحدید به نقل از «الاستیعاب» آمده: «روزى على(ع) به مروان نگاه کرد و گفت: «واى بر تو و واى بر امّت محمّد از تو و از خاندان تو، هنگامى که موهاى بین چشم و گوشت سفید شود».

بخارى از ابوسعید خدرى نقل کرده: «من با مروان که حاکم مدینه بود در عید قربان یا فطر خارج شدیم، و چون به مکان نماز رسیدیم، مروان خواست پیش از اینکه نماز بخواند بالاى منبر برود و خطبه بخواند که لباس او را گرفتم؛ او مرا کنار زد و بالا رفت و پیش از نماز، خطبه خواند. به او گفتم: به خدا سوگند سنّت را تغییر دادید. گفت: «مردم پس از نماز براى شنیدن سخنان ما نمى نشینند از این رو خطبه را پیش از نماز قرار دادم». این در حالى است که سنت نبوى ما را بر خطبه خواندن بعد از نماز امر کرده است.

از مروان سؤال شد: چرا علی(ع) را بالاى منابر دشنام مى دهید؟ گفت: «چون حکومت، جز از این راه براى ما برقرار نمى ماند».

ابن عساکر در کتاب تاریخ خود مى نویسد: مروان کسى بود که نگذاشت امام حسن(ص) در حجره رسول خدا(ص) دفن شود، و گفت: من نمى گذارم فرزند ابوتراب با رسول خدا دفن شود در حالى که عثمان در بقیع دفن شده است. وى مى خواست با این کار معاویه را راضى کند؛ زیرا مروان در آن روز از حکومت عزل شده بود؛ او پیوسته دشمن بنى هاشم بود تا مُرد.