قرآن، از آنجا كه كتاب هدايت و عبرت است از رويدادهاى تاريخى مانند «طوفان نوح» نكته برمى‌دارد و از درخت كهن حيات بشرى بهترين ميوه‌ها را برمى‌چيند؛ تا انسان امروز از آن تجارب و حکمت‌ها بهره گیرد و آن را در زندگی خویش بکار بندد. این در حالی است که داستان طوفان در سفر تكوين تورات به گونه اى اساطيرى آمده؛ به طوری که در آن چيزهايى ديده مى شود كه خِردپذير و متناسب با واقعيات زندگى نيست، چه رسد به شناخت رمز و رازهاى حكمت آميز جهان وجود!

قرآن در سوره «اعراف» درباره پرهیزكارانی سخن مي گويد كه هرگاه به خاطر غفلتى مختصر، امواج وسوسه هاى شيطان آنها را احاطه كند، پرده هاى «غفلت» را با ياد خدا مى درند؛‌ چراکه یاد خدا، چشم قلب انسان را بينا مى كند؛ در حالى كه «غفلت» از ياد او، راه را براى نفوذ شياطين در دل انسان هموار مى سازد.

در حديث «سفينه» اهل بيت(ع) به كشتى نوح(ع) تشبيه شده‌اند که در طوفان فتنه ها تنها راه نجات و جدا شدن از آن، باعث هلاكت است. همان طور كه شرط قرار گرفتن در كشتى نوح(ع)، ايمان و عمل صالح بود شرط نجات اين امت از طوفان ها، ايمان و يقين به موقعيت اين كشتى است و آن چه مايه نجات است پيروى از اهل بيت(ع) است نه صرف محبت به آنها.

عوامل بیداری انسان از غفلت عبارت است از: 1- حوادث دردناك زندگى مانند زلزله، سيل، طوفان و ... . 2- مطالعه تاريخ گذشتگان؛ پیامبر(ص) می فرماید: «غافل ترين مردم كسى است كه از دگرگونى و تحول دنيا از حالى به حالى پند نگيرد». 3- تفكر درباره مرگ و دیدن قبرستانها.

قرآن در این باره می فرماید: «از تو درباره كوه ها سؤال مى كنند؛ بگو پروردگارم آنها را از هم متلاشى و تبديل به سنگريزه كرده، سپس بر باد مى دهد». بر این اساس، در آستانه قیامت ابتدا کوه ها به حرکت درآمده، و سپس متلاشی شده و به صورت انبوهى از شن درمى آيند؛ آن گاه در آخرين مرحله آن چنان طوفان آنها را در فضا به حركت درمی آورد كه همچون پشم هاى زده شده به نظر مى رسند.

خداوند در سوره «عنکبوت» غفلت مشرکان عصر پیامبر(ص) را به نحو زیبایی به تصویر کشیده و در این خصوص می فرماید: «هنگامى كه بر كشتى سوار مى شوند و با طوفان هاى شديد دريا روبرو مى گردند خدا را با اخلاص مى خوانند؛ اما هنگامى كه خدا آنها را نجات مى دهد و به خشكى مى رساند، باز مشرك مى شوند». آرى! طوفان حوادث خطرناك، پرده هاى «غفلت» را كنار مى زند و چشم عقل را بينا مى سازد. گروهى بيدار مي شوند؛ ولى گروه بيشترى، تنها در همان لحظات بيدارند؛ اما بعد از پايان حادثه دوباره به همان راه سابق باز مى گردند.

مادّى ها معتقدند انسان اوّلیه در زندگى خود به حوادثى از قبیل: باد، باران، رعد، برق، طوفان، زلزله، آفات و بلاها برخورد کرده و چون از توجیه و تفسیر آن ها به علل طبیعى عاجز بوده، به ناچار براى پیدایش این حوادث به یک نیروى غیبى به نام «خدا» معتقد شده است. هم چنین می گویند، خداپرستان به علل طبیعى معتقد نیستند و به جاى آن به خدا معتقدند! در حالی که خداپرستان، علل طبیعی را قبول دارند و در کتب آسمانى و سخنان پیشوایان دینى، این موضوع (علل طبیعى موجودات) به عنوان یک اصل مسلّم شناخته شده است.

یکى از عوامل مهمّ توجّه گروهى به مادّى گرى، بلاها و مصیبت هاست. در حالی که بلاها و مصائب نسبی است، یعنی آن چه از منظر یک نفر بلا و مصیبت است، برای دیگران ممکن است رحمت باشد، یا حادثه ای از دید یک نفر بلا به نظر می آید، در حالی که در آینده متوجه خیر بودن آن می شود.

دو نظریه درباره گستره مکانی این طوفان وجود دارد: 1- بعضی معتقدند که این طوفان عالمگیر بوده و تمام جهان را فراگرفته است. 2- در مقابل گروهی معتقدند، این طوفان تنها بخشی از زمین را در برگرفته است.

قرآن مجید در بیست و نُه سوره درباره این پیامبر بزرگ، سخن گفته و نام او 43 بار در قرآن آمده است. مورخان و مفسران نوشته اند: اسم نوح(ع) «عبد الغفار» یا «عبد الملک» یا «عبد الاعلى» بوده، و از این نظر لقب «نوح» به او داده شده است که: سالیان دراز بر خویشتن یا بر قوم خود نوحه گرى مى کرد، نام پدرش «لمک» یا «لامک» بود. او عمرى بسیار طولانى داشت، و طبق صریح قرآن فقط 950 سال در میان قومش مشغول تبلیغ بود که در این مدت افراد کمی به او ایمان آوردند. او بعد از طوفان 50  یا 60 سال زندگی کرد.