خدا هرگز عموم را به خاطر عمل گروهى عذاب نمى کند، مگر آنکه منکرات در میان آنها آشکار شود و آنها در عین توانائى سکوت کنند و این عذاب نتیجه پدید آمدن بی عدالتی و ظلمی است که در صورت عمل نیک سیرتان به وظیفه شان در امر به معروف و نهی از منکر، هیچ گاه دامن گیر این جامعه نمی گشت؛ در صورتی که خوبان در برابر عمل بدان سکوت کنند، ناهنجاری‌ مثل موريانه ريشه‌ عدالت اجتماعی را می خورد؛ زیرا عدم اصلاح افراد ناصالح نابودی اجتماع را در پی دارد.

در نتیجه نمی توان گفت چون وظیفه خود را در حیطه زندگی شخصی و فردی انجام داده ام از آثار شوم وظیفه ناشناسی هاى دیگران در امان خواهم ماند. چون در اجتماع، چيزی به عنوان «ضرر فردی» وجود ندارد و هر زيان فردی، امكان اين را دارد كه به صورت يك زيان اجتماعی در آيد. به همين دليل، منطق و عقل حکم می کند در پاك نگه داشتن محيط اجتماعی خود از هر گونه تلاش و كوششي خودداری نکنیم.

از نشانه هاي نزديك شدن «قيامت»، «زلزله شديد زمين» است که در سوره «زلزال» به آن اشاره شده است. منظور از اين زلزله، به قرينه آيه دوّم سوره «زلزال»، زلزله اى است كه به هنگام رستاخيز روى مى دهد و زمين اثقال درونش را بيرون مى ريزد؛ زيرا «اثقال» جمع «ثَقَل» به معناى دفينه ها است و به احتمال قوى در اينجا به معناى انسان ها است كه در آن هنگام، از قبرها بيرون مى ريزند. اين زلزله برخلاف ساير زلزله ها، سازنده است نه ويرانگر و ميرانده، و به انسانها اجازه مى دهد به سرعت از قبرها خارج گردند و حيات نوين خود را از سر بگيرند.

زمان آغاز قیامت، یکی از موضوعاتی است که مردم در ارتباط با آن از پیامبر(ص) سؤال می کردند. قرآن در این باره می فرماید: «از تو درباره زمان رستاخيز سؤال مى كنند، که كى فرا مى رسد؟ بگو: علمش فقط نزد پروردگار من است». بر اساس آیات قرآن آغاز قيامت تدريجى نيست، بلكه همانند زلزله ناگهانى می باشد؛ این آیات به مخاطبان خود می فهماند که همواره آماده مرگ باشند، چرا كه اگر قيامت آغاز شود، هیچ مهلتی برای توبه به انسان داده نمی شود.

در اناجیل به برخی علائم «ظهور منجی» اشاره شده است. مانند: غير مترقبه بودن ظهور و اینکه قبل از آن، خبر از جنگ ها و فتنه ها منتشر می شود و اینکه امتى بر امتى و مملكتى بر مملكتى قيام می كند و زلزله هاى شديد و گرسنگى ها و قحطى ها در مكان هاى زيادى به وقوع می پيوندد و نشانه هاى بزرگى حادث مي گردد.

«قارون» نمونه بارز جاه طلبی است. آگاهان «بنی اسرائیل» از او می خواستند ثروت خدادادی را دست مایه فساد قرار ندهد، اما جاه طلبی، سبب سرکشی او گردید و با غرور ادعا کرد این ثروت عظیم را با علم و دانش خود به دست آورده ام. خداوند نیز «قارون» و اموالش را به وسیله زلزله ای در زمين فرو برد، گويى نه قارونى بوده و نه آن تشكيلات خيره كننده. آری جاه طلبى، غرور و غفلت انسان را از بديهى ترين مسائل حيات غافل می کند تا آن جا که این موجود ضعيف كه دائماً در معرض حوادث است ادعاى قدرت و استقلال و حتّى الوهيت مى كند.

از نشانه هاى پايان جهان و نزدیکی «قيامت»، زلزله هاى بى سابقه و عظيمى است كه تمام كره خاكى را به لرزه در مي آورد و همه چيز را در هم مى ريزد و انسان ها را در لحظات كوتاهى مدفون مى سازد. آيات «قرآن» بر اين وقايع صحه گذاشته است، آنجا كه مي فرمايد: «آن روز، زمين و كوه ها سخت به لرزه مى افتند» و «هنگامى كه زمين به شدت به لرزه درآيد و كوه ها درهم كوبيده شود».

درباره عمر دو کرامت نقل شده: یکی جاری کردن رود نیل که خشک شده بود. دیگری زمانی که در مدینه زلزله شد پس عمر تازیانه را بر زمین زد و گفت: «به اذن خدا آرام بگیر»، پس آرام گرفت و بعد از آن در مدینه زلزله اى روى نداد. پاسخ: تنها راوى روایت نیل عبدالله بن صالح مصرى است که بسیار دروغگو و جاعل بوده و طبق گفته احمد بن حنبل «در آخر عمر فاسد شد». و حدیث زلزله در حوادث زمان عمر، نه به صورت مسند و نه به صورت مرسل یافت نمى شود و هیچ تاریخ نگار و حافظی آن را ذکر نکرده تا در سند آن دقّت کنیم.

عوامل بیداری انسان از غفلت عبارت است از: 1- حوادث دردناك زندگى مانند زلزله، سيل، طوفان و ... . 2- مطالعه تاريخ گذشتگان؛ پیامبر(ص) می فرماید: «غافل ترين مردم كسى است كه از دگرگونى و تحول دنيا از حالى به حالى پند نگيرد». 3- تفكر درباره مرگ و دیدن قبرستانها.

این تعبیر که می گوید: قیامت «روزى است كه زمين و كوه ها سخت به لرزه مى افتد»، در دو آيه از قرآن مجيد ديده مى شود و مربوط به حوادثى است كه منجر به پايان اين جهان و سپس آغاز جهان ديگر مى گردد. این توصیفات از يكسو به ناتوانى انسان اشاره کرده و از سوى ديگر از تحولات هول انگيز پايان اين جهان و دگرگونى عالَم براى قيامت خبر مى دهد و همه اين تعبيرات در راستاى تربيت انسان و هشدارهاى مكرر نسبت به اوست.

بر اساس آیات قرآن یکی از آثار مهم «آفات و بلاها» بیداری مردم است، از این رو قرآن می فرماید: «در هيچ شهر و آبادى پيامبرى نفرستاديم مگر اين كه اهل آن را به سختى و رنج گرفتار كرديم، شايد به سوى خدا بازگردند». در واقع اين يك قانون عمومى بوده است و هدف آن آمادگى براى پذيرش دعوت انبيا(ع) است.