دقت در این آیات نشان می دهد که این تعابیر مربوط به «ترک اولی» هایی هستند که از سوی پیامبرانی چون داود(ع)، سلیمان(ع) و نوح(ع) سر زده است که به هیچ وچه به معنای معصیت نیست. ترک اولی داود(ع) این بود که در قضاوت بین دو شخص عجله کرد و با شنیدن صحبت های یک طرف دعوا، اقدام به صدور حکم کرد. ترک اولی داود(ع) نیز آن بود که بدون اینکه «إن شاء الله» بگوید، با خود اندیشید که حتما صاحب فرزندانی برومند برای نیل به اهدافش خواهد شد. درباره نوح(ع) هم باید گفت ترک اولی از این جهت راجع به آن حضرت مصداق می یابد که هنگام درگرفتن طوفان، بدون اطلاع از باورهای کفرآمیز فرزند خود، از خداوند متعال طلب نجات او را کرد. دستور الهی به استغفار پیامبر اسلام نیز نوعی درس و سرمشق برای همه مسلمانان و مومنان جهت اجتناب از غرور و ایمان به وعده های الهی و موارد دیگر بوده و هیچ منافاتی با موضوع عصمت انبیاء ندارد.

قرآن، از آنجا كه كتاب هدايت و عبرت است از رويدادهاى تاريخى مانند «طوفان نوح» نكته برمى‌دارد و از درخت كهن حيات بشرى بهترين ميوه‌ها را برمى‌چيند؛ تا انسان امروز از آن تجارب و حکمت‌ها بهره گیرد و آن را در زندگی خویش بکار بندد. این در حالی است که داستان طوفان در سفر تكوين تورات به گونه اى اساطيرى آمده؛ به طوری که در آن چيزهايى ديده مى شود كه خِردپذير و متناسب با واقعيات زندگى نيست، چه رسد به شناخت رمز و رازهاى حكمت آميز جهان وجود!

طولانی بودن عمر حضرت نوح(ع) به چند دلیل امكان داشته است: 1. در آن زمان عمر همه مردم طولانی بوده است. 2. به اعتقاد دانشمندان، عمر انسان حدّ و مرز مشخصی ندارد، و می شود با تغییر شرایط عمر انسان را افزایش داد. 3. اگر خداوند اراده نمايد مطلبى تحقّق يابد بى درنگ واقع مي شود، هر چند رمز و رازش بر ما روشن نباشد، و عمر طولانى برخى از اولياى الهى از اين طريق نيز قابل توجيه است.

بعد از اینکه اکثریت مردم به حضرت نوح(ع) ایمان نیاوردند، خداوند دستور ساختن کشتی را به نوح(ع) داد. آن حضرت شروع به ساختن كشتي كرد؛ اما مورد تمسخر اشراف و بزرگان قومش قرار گرفت. بعد از ساختن کشتی، نوح(ع) قوم مسخره گر را نفرین کرد و خداوند نفرينش را اجابت كرد و فرمان عذاب صادر شد؛ به دستور خداوند، حضرت نوح(ع) علاوه بر مؤمنان، از هر حيوانى يك جفت را سوار بر كشتى كرد. مأموريّت عذاب به آب داده شد لذا از تنورها چشمه آب فوران كرد. از آسمان هم باران هاى پى در پى باريد و خيلي زود درياى عظيم و وحشتناكى به وجود آمد و جز آنانكه سوار كشتي بودند بقيّه گرفتار طوفان شده، در آب غرق شدند.

شیطان به خاطر اينكه حضرت نوح(ع) قومش را نفرين كرد و همه آنها هلاك شدند و زحمت گمراه كردن آنها از دوشش برداشته شد خواست تا نوح(ع) را موعظه كند. به دستور خدا، نوح(ع) موعظه اش را شنيد. شيطان گفت: در سه جا به تو خيلي نزديكم: 1. در موقع خشم و غضب به ياد من باش. 2. موقع قضاوت و داوری بين دو نفر به ياد من باش. 3. هنگامى كه با زن نامحرمی خلوت كردى به یاد من باش.

تحفظ بر منزلت پيامبران الهى، ويژگى قرآن است. اين در حالى است كه در تورات از شأن ايشان كاسته شده است. قرآن يادى از پيامبران الهى نكرده جز در هاله‌اى از تكريم و احترام، چنان كه ايشان را يكسره از پليدى‌ها منزّه و پاك شناسانده است. اما در تورات، داستانى از داستانهاى پيامبران را نمى بينيم؛ مگر آن كه پر از اهانت و تحقير است كه گاه به حدّ ابتذال مى رسد؛ همراه با نكوهش هايى كه هرگز شايسته بندگان مخلص الهى نيست.

دقت در آیات قرآن نشان مى دهد میان نحوه مجازات ها و گناهان اقوام تناسب وجود دارد؛ مثلا فرعون، تکیه گاه قدرتش را رود عظیم نیل قرار داده بود، و نابودى او هم به وسیله همان شد! نمرود، متکى به لشکر عظیمش بود، ولی از لشکر کوچکى از حشرات شکست خورد! قوم نوح نیز، جمعیت کشاورز و دامدارى بودند، و چنین جمعیتى همه چیز خود را از دانه هاى حیات بخش باران مى داند، اما سرانجام همین باران آنها را از بین برد.

محل به زمین نشستن کشتی حضرت نوح(ع) کوه جودی است که از جمع بین اقوال بر می آید این کوه در مناطق شمالى «عراق» و نزدیک «شام» مى باشد. بعضی هم آن را در عربستان و بعضی دیگر آن را در ارمنستان می دانند.

از ظاهر قرآن برمی آید که مقدار 950 سال حضور حضرت نوح(ع) در میان قومش، تمام عمر نوح(ع) نبوده است بلکه بعد از طوفان هم مدت دیگرى زندگى کرد که طبق گفته بعضى از مفسران، سیصد سال بود. اصولاً قوم نوح(ع) عمر طولانى داشتند، و در این میان عمر خود نوح(ع) نیز فوق العاده بوده است.
 

آیات 5 تا 7 سوره نوح، به بیان لجاجت و سرسختی قوم حضرت نوح(ع)، و شکایت آن حضرت در پیشگاه خداوند اختصاص یافته، آن حضرت می فرماید: «آنان در برابر دعوت من انگشتان خویش را در گوش هایشان قرار داده و لباس هایشان را بر خود پیچیده و در مخالفت و لجاجت اصرار داشتند». ایشان در طول نهصد و پنجاه سال، شب و روز قوم خود را بسوی خداوند دعوت کرد، اما زحماتش، در روح و جان مستکبران نتیجه معکوس داشت و نتیجه ای جز افزایش لجاجت آنها در پی نداشت.