علم و آگاهي خداوند به موجودات جهان

امام علي(علیه السلام) علم خداوند به موجودات جهان را چگونه به تصویر می کشد؟

امام علي(ع) در خطبه 91، به سراغ کوچکترین موجودات جهان می رود و يادآور مي شود كه علم و آگاهی خداوند به حدي است كه از درون لانه هاى تابستانى مورچگان، خانه هاى زمستانى حشرات، آهنگ اندوهبار زنان غمديده، صداى آهسته گام ها، جايگاه پرورش ميوه ها در درون غلاف شكوفه ها، مخفى گاه هاى وحوش در درون غارهاى كوه ها و اعماق درّه ها، نهانگاه پشه ها در ميان ساقه ها و پوست هاى درختان، محلّ پيوستگى برگ ها به شاخه ها و از جاى حركت نطفه ها از صلب پدران و آميزش با نطفه مادران در درون رحم ها مطّلع است.

برکات نزول باران از زبان امام علي(ع)

امام علي(علیه السلام) چه آثار و برکاتی را برای باران بر می شمارد؟

امام علي(ع) درباره آثار و بركات باران مي فرمايد: «هنگامى كه ابرها سينه بر زمين نهادند، و آب هاى فراوان را كه بر دوش داشتند فرو گذاردند خداوند به وسيله آن از زمين هاى خشك و بى گياه، نباتات فراوانى رويانيد و از دامنه كوه هاى كم گياه، سبزه بسيار خارج ساخت، پس زمين به زيور باغ هايش غرق شادى شد، و با لباس نازك گلبرگ ها كه بر خود پوشيده به ناز آمد، و از زينتي كه از گردنبند گل هاى گوناگون يافته بود، در شادى فرو رفت!، همه اينها را غذا براي انسان ها و روزى براى چهارپايان قرار داد». پس زیبا شدن جهان طبیعت، بقای حیات موجودات، منشاء مواهب زیاد برای تغذیه حیوانات و تأمين نیازمندی های انسان از فوائد باران است.

قرآن و بارش تگرگ از کوههای یخ آسمانی!

قرآن در آیه 43 سوره نور می گوید: «خداوند از آسمان - از کوههایی که در آنست - سرما نازل می کند»؛ آیا در آسمان هم کوه وجود دارد؟! چرا دانشمندان فضایی آن را ندیده اند؟!

کوههای یخ تعبیری از ابرهای سرد و متراکم است؛ ضمن اینکه تصاویر این ابرها از بالا به صورت کوه و دره ها می باشد. دانشمندان نیز بعد از اختراع هواپيما و امكان پروازهاى بلند كه دانش بشر را وسعت بخشيد، به ابرهايى تشکیل یافته از سوزن هاى يخ رسيدند كه عنوان كوه ‏هايى از يخ بر آنها درست است.

نقض گستره علم انحصاری خداوند!

آيه شريفه 34 سوره لقمان، علم و آگاهى در مورد پنج چيز را مختص خدا مى داند: «انَّ اللهَ عِنْدَهُ عِلْمُ السَّاعَةِ وَيُنَزِّلُ الْغَيْثَ وَيَعْلَمُ مَا فِى الاْرْحَامِ وَمَا تَدْرِى نَفْسٌ مَّاذَا تَكْسِبُ غَداً وَمَا تَدْرِى نَفْسٌ بِأَىِّ أَرْض تَمُوتُ إِنَّ اللهَ عَلِيمٌ خَبِيرٌ»؛ (آگاهى از [زمان قيام] قيامت مخصوص خداست، و او باران را نازل مى كند، [و از نزول دقيق آن آگاه است] و آنچه را كه در رحمها [ى مادران] است مى داند، و هيچ كس نمى داند فردا چه به دست مى آورد، و هيچ كس نمى داند در چه سرزمينى مى ميرد؟ خداوند [نسبت به همه اين امور] دانا و آگاه است). امّا در عصر کنونی هنگام بارش باران پیش بینی می شود و پزشکان از مراحل رشد جنین آگاهی دارند؛ حتی زمان مرگ بیمار را پیش بینی می کنند. با این حال چگونه در آیه فوق علم به این موارد از علوم انحصاری خداوند بیان شده است؟!

اولا: برخی از مفسرین اعتقاد دارند دو موضوع اطلاع از ویژگی های جنین و بارش باران، در این آیه جمله معترضه هستند و بنابراین نمی تواند آنها را حوزه علم اختصاصی خداوند دانست.

ثانیا: علم بشر به چنین اموری «علم با واسطه و ابزار» است و این واقعیت لطمه ای بر اختصاص «علم غیبی و بی واسطه» برای خداوند در این امور نمی زند.

ثالثا: اطلاعات به دست آمده بشر راجع به این موضوعات بسیار محدود است و صدها راز ناگشوده که فقط خداوند از آنها اطلاع دارد، در این امور باقی مانده است.

نقش ابر و باد و باران در زندگی انسان

بر طبق آیات قرآن ابر و باد و باران چه نقشی در زندگی دارند؟

نقش ابرها و باد و باران در زندگى موجودات زنده به قدرى آشكار است كه نيازى به شرح ندارد؛ وظیفه ایجاد و انتقال آب های شیرین بر عهده آفتاب و بادهاست. یکی با تابش بر آب های اقیانوس و ایجاد ابر و دیگری با انتقال ابرها این وظیفه را عملی می کنند. از این رو قرآن نزول باران، وزش بادها و حرکت ابرها را نشانه های خداوند برای افراد باایمان دانسته که از نظام بسيار دقيق و حساب شده ‌اى حکایت دارد كه هرچه انسان در آن بيشتر مى ‌انديشد به دقّت و ظرافت به كار رفته در آنها آشنا تر مى شود.

روند تشكيل «باران» و نزول آن از زبان امام علي(ع)

در کلام امام علي(علیه السلام) روند تشكيل و نزول «باران» چگونه شرح داده شده است؟

امام علي(ع) درباره روند ريزش باران مي فرمايد: «خداوند هيچ يك از بلندى هاى زمين را كه آب چشمه ها به نقاط مرتفع آن نمى رسد و جدول هاى نهرها به آن راه ندارد، به حال خود وا نگذاشت؛ بلكه [براى آبيارى آنها] ابرهايى آفريد تا قسمت هاى مرده آن را زنده كند و گياهان آن را بروياند، و قطعات درخشنده و پراكنده و جداى ابرها را به هم پيوند زد، تا درياهايى از آب كه در ابرها نهفته بود، سخت به حركت درآيد و برق در اطرافش بدرخشد و از درخشندگى آن در ابرهاى سفيدِ كوه پيكر و متراكم، چيزى كاسته نشود؛ در حالى كه به زمين نزديك شده بود در اين هنگام، بادِ جنوب، باران را به شدّت بر زمين فرو ريخت».

تبدیل پنج وقت نماز به سه وقت توسط شیعه و کاستن از احترام آن

نماز در اسلام در پنج وقت وارد شده است، چرا شیعه با تبدیل آن به سه وقت، از اهمیت و احترام نماز کاسته است؟!

علاوه بر آیاتی از سوره های اسرا و هود که «سه وقت» را برای برای نمازهای یومیه مشخص کرده اند، در مهم ترین منابع حدیثی اهل سنت نیز گزارش هایی راجع به خوانده شدن نمازها در «سه وقت»، توسط پیامبر و در وضعیت هایی غیر از بیماری، سفر، باران و ... گزارش شده است. فقهای شیعه نیز «افضل» بودن نماز گزاردن در «پنج وقت» را می پذیرند، اما به نظر می آید کمبود وقت و برخی محدودیت های زندگی، توفیق این فضیلت را از انسان می گیرد. در چنین وضعیتی، نماز گزاردن در سه وقت، نماز را کم اهمیت نمی کند.

سرسبزی زمین دلیلی بر «معاد»

احیای زمین های مرده توسط باران چه شباهتی با احیای مردگان در رستاخیز دارد؟

قرآن مى فرمايد: «خدا كسى است كه بادها را فرستاد تا ابرها را به حركت در آوردند، سپس آن را به سوى سرزمين مرده اى مى رانيم و با آن زمين را بعد از مرگش زنده مى كنيم؛ رستاخيز مردگان نيز همين گونه است». در حديثى از رسول خدا(ص) مى خوانيم كه يكى از يارانش عرض كرد: اى رسول خدا! خداوند چگونه مردگان را زنده مى كند و نشانه و نمونه آن در خلقش چيست؟ پيامبر(ص) فرمود: آیا از سرزمینی که بر اثر خشكسالى هلاك شده باشد عبور نكرده اى و سپس از آن عبور كنى در حالى كه از سبزى و خرمى تكان مى خورد؟! گفت: آرى، ایشان فرمود: «فَكَذلِكَ يُحْيِى اللهُ الْمَوْتى وَ تِلْكَ آيَتُهُ فى خَلْقِهِ».

بیان اوصاف «باران» در بیان امام علی(ع)

امام علی(علیه السلام) در هنگام دعا برای نزول باران چه اوصافی را برای باران بر می شمارد؟

امام علی(ع) در بیان اوصاف و آثار و برکات باران مطلوب چنین می فرماید: «بارالها! بارانى حيات بخش، سيراب كننده و پر بركت بر ما نازل فرما. بارانى كه گياهانى پر ثمر بروياند». در واقع امام(ع) تقاضاى بارانى را مى كند كه از آثار منفی مانند سيل و ويرانی دور باشد. سپس حضرت با دعاهای خود وسعت نظرش را نشان مى دهد که؛ «بارانى ده كه سرزمين هاى دورتر از آن بهره مند شوند، و قحطى زدگان، به نعمت فراوان رسند».

آثار تربیتی «آفات و بلاها»

چگونه حوادث طبیعی همچون «آفات و بلایا» می تواند باعث تربیت انسان شود؟

بر اساس آیات قرآن یکی از آثار مهم «آفات و بلاها» بیداری مردم است، از این رو قرآن می فرماید: «در هيچ شهر و آبادى پيامبرى نفرستاديم مگر اين كه اهل آن را به سختى و رنج گرفتار كرديم، شايد به سوى خدا بازگردند». در واقع اين يك قانون عمومى بوده است و هدف آن آمادگى براى پذيرش دعوت انبيا(ع) است.

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
سامانه پاسخگویی برخط(آنلاین) به سوالات شرعی و اعتقادی مقلدان حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
تارنمای پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی
انتشارات امام علی علیه السلام
موسسه دارالإعلام لمدرسة اهل البیت (علیهم السلام)
خبرگزاری دفتر آیت الله العظمی مکارم شیرازی

رسول الله(صلى الله عليه وآله)

إذا اسْتَأجَرَ أحدُکُمْ أجِيراً فَلْيُعلِمْهُ أجْرَهُ

هر گاه فردى از شما مزدور بگيرد، مزدش را براى او مشخص کند

ميزان الحکمه، جلد 1، ص 40