امام علی(ع) پس از آنكه خبر مسرت بخشى از آينده اهل بيت(ع) و پيروان مكتب آنها مى دهد، مى فرمايد: «دنيا همچون شتر بدخويى است كه بعد از چموشى به ما روى مى آورد و همچون شترى است كه دوشنده شير را گاز مى گيرد تا شير را براى فرزندش نگهدارى كند»، سپس این آیه را تلاوت کردند: «مى خواهيم بر مستضعفان زمين منت گذاريم و آنها را پيشوايان و وارثان آن قرار دهيم»، و می فرمودند: «منظور از مستضعفان در آيه فوق، آل محمد(ص) است كه خداوند مهدى آنها را بر مى انگيزد و به آنها عزت مى بخشد و دشمنانشان را خوار و ذليل مى كند».

جنگ افروزان دنيا در پوشش مفاهیم ارزشمندی همچون حقوق بشر، دموکراسی، آزادی و امثال اینها با تبليغات وسيع، ذهن مردم جهان را آماده جنگ و اشغال كشورهاى مختلف جهان می کنند در حالی که خود به هيچ وجه پايبند حقوق بشر و دموكراسى و آزادى نيستند.

این سوره، با بیان سرگذشت «موسى»(ع) خصوصا زمانی که طفل شیرخوارى در چنگال فرعونیان بود شروع می شود و با ذکر تاریخچه زندگی او، نوید حکومت حق و عدالت مستضعفین و درهم شکستن شوکت ظالمان را می دهد. در ادامه، داستان«قارون» آن مرد ثروتمند مستکبر را که تکیه بر علم و ثروت خود داشت، بازگو مى کند. و در خلال این دو داستان، درس هاى زنده و ارزنده اى از توحید، معاد، اهمیت قرآن، حال مشرکان در قیامت، مسأله هدایت و ضلالت و پاسخ به بهانه جوئى هاى افراد ضعیف، آمده است.

«استكبار» دو معنا دارد: 1- ممدوح: تلاش برای آماده سازی شرايط لازم براى بزرگى. 2- مذموم: شخص «بزرگى» را به خود ببندد بى آن كه شايسته آن باشد. در قرآن نیز این معنا مذمت شده است. البته گاه قرآن، مستكبران را در مقابل ضعفاء قرار داده؛ اشاره به اين كه برترى جويى آنها به خاطر قوّت جسمانى يا مال و ثروت بوده است. «استضعاف» نیز در قرآن به دو معنا به کار رفته: 1- ضعفى كه از سوى مستكبران بر گروهى تحميل مى شود. 2- کسانی كه بر اثر جهل و نادانى و تعصّب، چشم و گوش بسته دنبال رهبران گمراه حركت مى كنند.

امحتان دو گونه است؛ گاهی برای تحصيل علم امتحان گیرنده است، همانند امتحان اولياء مدرسه از محصلين خود، و گاهی امتحانی است که استاد به مقدار پیشرفت شاگردش علم دارد، ولى او امتحان را وسیله اى قرار مى دهد تا شاگرد با مطالعه بیشتر ورزیده  شود. در امتحان نوع اول استاد ذى نفع بود و در امتحان نوع دوم شاگرد، امتحانات الهی از نوع دوم است. شخص برای تلاش و پیشرفت آزمایش می شود. امتحان الهی برای پرورش و خالص شدن روح انسان می باشد و لذا خداوند انبیائش را امتحان می کند تا بتوانند در مقابل مستکبران بایستند.

آغاز وجود همه ما از خاك بوده است؛ يا به دليل اينكه همه از آدم هستيم و آدم از خاك است، يا به خاطر اينكه تمام موادّ غذايى كه گوشت و پوست و استخوان ما از آن تشكيل شده از خاك گرفته مى شود، و بازگشت همه ما نيز مسلّماً به خاك خواهد بود و رستاخيز ما نيز از خاك صورت مى گيرد و اين دليل روشنى است بر مسأله معاد جسمانى. اين تعبير، هم پاسخى است به آنان كه معاد را غير ممكن مى شمردند و هم هشدارى است به طاغيان و متكبّران كه بدانند همه در آغاز خاك بودند و به خاك باز مى گردند و دگر بار از خاك برمى خيزند.

قرآن از درگیری مستضعفان با مستکبران در قیامت خبر داده و می فرماید: «اگر وسوسه هاى فریبنده شیطنت آمیز شما نبود، ما در صف مؤمنان بودیم». مستکبران نیز پاسخ می دهند: «آیا ما شما را از طریق هدایت باز داشتیم، بعد از آن که هدایت به سراغ شما آمد، خود شما گنهکار بودید». در حقیقت مستضفان وسوسه های مستکبران را عامل گمراهی خود می دانند، مستکبران نیز نمى توانند مشارکت خود را در جرم آنان انکار کنند. لذا هر دو گروه  پشیمان هستند، مستکبران از گمراه ساختن دیگران، مستضعفان نیز از پذیرش وسوسه هاى شوم آنان.

«ابلیس» از فرشتگان نبود، ولی در سایه اطاعت فرمان خدا مقامی پیدا کرده بود که در صفوف فرشتگان قرار داشت، اما همه این مقامات را به خاطر یک ساعت تکبر و غرور از دست داد، و آن چنان گرفتار تعصب و خودپرستى شد، که حتى در مقام عذرخواهى و توبه برنیامد. به همین دلیل می بینیم که چگونه خداوند او را به خاطر تکبرش کوچک کرد و به خاطر برترى جوئیش، پست ساخت. او در دنیا رانده شد و عذاب دردناک در سراى دیگر براى او فراهم شده است.

انسان هواپرست در نتیجه غفلت از خدا، جز به اشباع شهوات خویش نمى اندیشد. آگاهى، گذشت، ایثار، فداکارى و معنویت براى او مفهومى ندارد. انسان هواپرست، همیشه گرفتار افراط است و آن قدر  رو به افراط گام برمى دارند، تا خود را هلاک و نابود کنند.

آيات ابتدائى سوره«قصص»، بيانگر یک قانون کلی است؛ مبنی بر پيروزى مستضعفان بر مستکبران. اين اراده الهي در غلبه قوم دربند بنى اسرائيل بر فرعونيان، پيامبر اسلام(ص) با ياران اندکش بر کسراها و قيصرها و حتي حکومتهاي محدود و منطقه اي مستضعفان بر مستکبران نمايان است. البته روايات اسلامي، تحقق نهايي اين اراده الهي را در نمونه فراگير پيروزي حق بر باطل يعني حکومت عدل مهدى(عج) مي دانند.