اتّهام «تجسیم» به هشام بن حکم!

آیا هشام بن حکم قائل به تجسیم بوده است و معتقد است که خداوند «جسم لا کالاجسام» می باشد؟!

با توجه به روایات بسیار زیاد اهل بیت(ع) که در ستایش هشام وارد شده، چنین اتهامی یا ساخته و پرداخته دشمنان و حسودان بوده است که می خواسته اند با مخدوش کردن وجهه اش، انتقام شکست هایی را که در مناظره هایشان با وی متحمل شده اند بگیرند، یا مربوط به دوره ای است که هشام هنوز شیعه و مطلع از آراء ائمه درباره این موضوع نشده بود، و یا در مقام بحث و معارضه با شخصص لجوجی به نام «علاف» صورت گرفته و بدیهی است چنین سخنی نمی تواند اعتقاد واقعی وی باشد.

سرآغاز مناقشه در مسئله «معراج»؟!

مناقشه و اختلاف در مسئله «معراج» به چه زماني بر مي گردد؟

با دقت در احاديث معراج در كتب شيعه و سنى مى‌بينيم از همان عصر پيغمبر(ص) اختلاف در مورد مسئله معراج وجود داشته و هنگامى كه پيامبر(ص) ماجراى معراج را براى مردم شرح داد دشمنان با شدت تمام در مقام انكار برآمدند و پيامبر(ص) نيز مجبور بودند تا بسياري از جزئيات اين سفر را بيان كنند.

اهميت و فضيلت «ركوع و سجود» در روايات

در روايات چگونه اهميت و فضيلت «ركوع و سجود» بيان شده است؟

روایات، سجده طولانی را باعث فریاد شیطان، دوری از وحشت قبر، نزدیکی به خدا و ریزش گناهان می داند. آری سجده آئين ائمه و سنّت توبه كنندگان است. امام سجاد(ع) آنقدر سجده می کرد و ذکر می گفت که در مواضع سجده ایشان آثار سجده نمايان بود. البته باید توجه داشت که سجده بر دو گونه است 1- جسمانی 2- نفسانی.

درمان بيماري هاي روحي توسط پيامبر(ص)

مطابق کلام امام علی(ع) پیامبر(ص) از چه درمانی برای بیماری های روحی استفاده مي كردند؟

علي(ع) براي پيامبر(ص) لقب «طبيبٌ دوّار»؛ (پزشك سيّار) به كار برده است؛ يعنى او به سراغ مريض ها مى رفت، اگرچه مريض تمايلى به شفاء نداشت. از عبارات امام علی(ع) در مورد پیامبر(ص) استنباط مى شود كه ایشان دو نوع درمان داشته اند: 1. «مرهم» براى زخم هاى قابل مرهم گذارى 2. «داغ» برای مرض هايى كه قابل درمان نبود. همچنانکه در بُعد جسمانى هم اين دو نوع مرهم هست، يا قابل معالجه است يا قابل معالجه نيست، مثل سياه زخم.

«روحانی» یا «جسمانی» بودن نعمت های بهشت

نعمت ها و لذائذ بهشتی «روحانی» هستند یا «جسمانی»؟

آياتى از قرآن وجود دارد كه درباره انواع نعمت هاى مادّى بهشت و انواع لذائذ جسمانى سخن مى گويد. درست است كه ميوه ها، شراب ها و غذاهاى بهشتى با آنچه در اين دنياست فرق بسيار دارد و ما نمى توانيم افق هاى وسيع آخرت را درك كنيم؛ ولى هر چه هست اين نعمت ها، نعمت هايى است مادى كه فقط تناسب با معاد جسمانى دارد. البته در كنار اين نعمت ها، مواهب معنوى و روحانى نيز وجود دارد. به تعبير ديگر چون معاد هم جنبه جسمانى دارد و هم جنبه روحانى، نعمت هاى بهشت نيز جنبه روحانى و جسمانى دارد.

معنای «سمیع» و «بصیر» بودن خداوند

چه تفاوتی بین بینا و شنوا بودن خداوند با دیدن و شنیدن در مخلوقات وجود دارد؟

امام علی(ع) در نهج البلاغه مى فرمايد: «هر شنونده اى غير از خدا از درك صداهاى ضعيف ناتوان و ناشنوا است و صداهاى قوى، گوش او را كر مى كند و آوازهاى دور را نمى شنود». آری انسان تنها قادر به شنيدن صداهايى با طولِ موجِ بين 16 مرتبه در ثانيه تا 20 هزار مرتبه در ثانيه است و كمتر و يا بيشتر از آن را نمي تواند بشنود؛ در مورد بینایی هم ماجرا همینطور است، ولى سميع و بصیر بودن خداوند از طريق ابزار مادّى و جسمانى نيست؛ بلکه گوشه اى از عليم بودن اوست؛ يعنى از تمام صداها و صحنه ها آگاهى دارد و چيزى از او دور و مخفى نيست.

طی الارض امام علی(ع) از مدینه به مدائن

آیا علی (علیه السلام) در یک شب از مدینه به مدائن آمد؟
در برخی از کتابها می خوانیم امیرمؤمنان(علیه السلام) هنگام وفات سلمان در یک شب از مدینه به طی الارض به مدائن آمد و سلمان فارسی را در مدائن غسل داد و دفن کرد و تا صبح به مدینه برگشت، آیا با این که فاصله مدینه تا مدائن بیش از صد فرسخ می باشد این امکان پذیر است؟

طی الارض امر ممکنی است که برحسب مدارک قاطع دینى در مورد معراج جسمانى پیامبر(ص) و حاضر شدن بلقیس در محضر سلیمان(ع) واقع شده؛ آری خداوند متعال مسلما قدرت دارد یک فرد را که مورد عنایت و توجّه مخصوص اوست، در یک شب از مدینه تا مدائن که متجاوز از صد فرسخ است ببرد و برگرداند.

ادله اسماعیلیه بر جسمانی نبودن معاد

اسماعیلیه چه ادله ای را برای معاد روحانی ارائه می کنند؟

اسماعیلیه معتقدند: معاد تنها روحانی است نه جسمانی، زیرا 1- اگر جسمانی باشد، باید احکام تکوینی مانند: بیماری و مرگ و... در آن جهان نیز وجود داشته باشد. 2- در معاد جسمانى، بدن ها پوسیده و تبدیل به بدن هاى جدید می شود و این بدن جدید باید عذاب بچشد، در حالی که  بدن جدید گناهى نکرده است. 3- با وجود آن که عذاب دورنى سهمگین تر از عذاب بیرونى است، چه نیازى به ایجاد یک بدن جدید است. 4- خداوند فرمود: شهدا نزد وى روزى مى خورند در حالی که بدن هایشان پوسیده است. بنابراین معاد جسمانى امکان ندارد.

معاد جسمانى یا روحانى

آیا معاد جسمانى است یا روحانى؟

معاد در هر دو جنبه یعنى «روحانى» و «جسمانى» صورت مى گیرد، گرچه این جسم خاک مى شود و این خاک در زمین پراکنده خواهد شد، ولى خداوند قادر و عالم، تمام این ذرات را در رستاخیز جمع آورى کرده، و حیات جدیدى به آنها مى دهد. قرآن «معاد جسمانى» را قبول دارد؛ قرآن مى گوید: «شما در قیامت از قبرها خارج مى شوید». از این گذشته عقل مى گوید روح و بدن در عین استقلال، ارتباط و پیوند با هم دارند، با هم پرورش مى یابند و با هم تکامل پیدا مى کنند و مسلماً براى ادامه حیات جاویدان به یکدیگر نیازمندند.

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
سامانه پاسخگویی برخط(آنلاین) به سوالات شرعی و اعتقادی مقلدان حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
تارنمای پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی
انتشارات امام علی علیه السلام
موسسه دارالإعلام لمدرسة اهل البیت (علیهم السلام)
خبرگزاری دفتر آیت الله العظمی مکارم شیرازی

رسول الله(ص)

عليکم بالصوم؛ فإنه محسمة للعروق و مذهبة للأشر

بر شما باد به روزه گرفتن که آن رگها را مي بُرد [شهوت را کم مي کند] و سرمستي را مي بَرد

ميزان الحکمة 6 / 389