آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

روایات، سجده طولانی را باعث فریاد شیطان، دوری از وحشت قبر، نزدیکی به خدا و ریزش گناهان می داند. آری سجده آئين ائمه و سنّت توبه كنندگان است. امام سجاد(ع) آنقدر سجده می کرد و ذکر می گفت که در مواضع سجده ایشان آثار سجده نمايان بود. البته باید توجه داشت که سجده بر دو گونه است 1- جسمانی 2- نفسانی.

امام صادق(عليه السلام) فرمود: «عَلَيكُم بِطُولِ الرُّكوُع و السُّجُودِ فَاِنَّ اَحَدَكُم اِذَا اَطَالَ الرُّكُوعَ وَ السُّجُودَ هَتَفَ اِبْلِيسُ مِنْ خَلْفِهِ فَقَالَ يَا وَيلَه اَطَاعَ وَ عَصَيْتُ وَ سَجَدَ وَ اَبَيْتُ»(1)؛ (بر شما باد به طولانى كردن ركوع و سجود؛ زيرا وقتى كه يكى از شما ركوع و سجده خود را طولانى كند، ابليس ندا دهد از پشت سر او، واى بر من، اطاعت كرد و عصيان كردم، سجده كرد و إبا نمودم).
امام باقر(عليه السلام) نيز فرمود: «مَن اَتَمَّ رُكُوعَه لَم يَدْخُلْهُ وَحْشَةُ الْقَبْرِ»(2)؛ (كسى كه ركوع خود را تماماً به جاى آورد و حق آن را ادا كند، وحشت قبر به او راه پيدا نكند).
بيش از همه شيطان به مسئله سجده حساس است؛ زيرا او به وسيله همين سجده رانده شد، و در روايتى از مولى على(عليه السلام) آمده كه سجده را طولانى كنيد كه عملى سنگين تر بر ابليس نيست كه ببيند انسانى در سجده است، زيرا او امر به سجده شد و عصيان كرد.(3)
چنانكه در روايات آمده طولانى كردن سجده از آئين ائمه و سنّت توبه كنندگان است و سجده، گناهان را مى ريزد، چنانكه باد، برگ درختان را؛ سجده نهايت مرتبه عبادت فرزندان آدم است.(4)
در روايتى چنين آمده: «اَقْرَبُ مايَكُونُ الْعَبْدُ اِلَى اللّهِ وَ هُوَ سَاجِدٌ»(5)؛ (نزديكترين حالت بنده به خدا وقتى است كه به سجده مى رود).
خاندانى كه ما را امر به طول سجده كرده اند، خود به قدرى در سجده فرو مى رفتند كه پيشانى و زانوهاى آنها پينه مى بست. امام باقر(عليه السلام) مى فرمايد: «در مواضع سجده پدرم آثار سجده و برآمدگى و تورم نمايان بود و هر سال دو مرتبه آنها را قيچى مى كرد، در هر مرتبه پنج ثَفِنات بود و او صاحب ثفنات ناميده مى شد».(6)
در جاى ديگر امام باقر(عليه السلام) فرمود: «پدرم هرگاه نعمتى ذكر مى شد، یا آيه اى كه در آن سجده بود قرائت مى گرديد، يا خداوند دفع بلا و كيد از او مى كرد، يا از نمازش فارغ مى شد، يا اصلاح بين دو نفر مى كرد، در همه اينها سجده مى كرد و اثر سجود در تمام مواضع سجده اش نمايان بود؛ و از اين رو او را «سجّاد» مى ناميدند».(7)
امام سجاد(عليه السلام) گاهى در بيابان به سجده مى رفت و هزار مرتبه مى فرمود: «لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ حَقّاً حَقّاً لَا إِلَهَ‏ إِلَّا اللَّهُ‏ تَعَبُّداً وَ رِقّاً لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ إِيمَاناً وَ تَصْدِيقاً وَ صِدْقا».(8)
اينها در مورد سجده جسمانى بود؛ البته سجده كامل، ضميمه شدن سجده جسمانى با سجده نفسانى است. در روايتى از مولى على(عليه السلام) آمده: «سجود جسمانى قرار دادن اعضاء هفت گانه با خشوع قلب و اخلاص بر زمين است ولى سجود نفسانى، فراغت و دورى قلب از امور فانى و روى آوردن با آخرين همّت به سوى امور باقى و كندن لباس كبر و خودپسندى و قطع علائق دنيوى و مزّين شدن به اخلاق نبوى(صلى الله عليه وآله) است».(9)،(10)