به عقيده تورات، اين «اسحاق» بود كه به قربانگاه برده شد نه «اسماعيل»؛ اما قرآن تأكيد دارد كه او اسماعيل بوده است. شاهد بر ادعای قرآن اين است كه:
اولا: در متن تورات تعبير «تنها فرزندت» با اينكه قربانى اسحاق باشد، نمى سازد؛ چرا كه او چهارده سال از برادرش اسماعيل كوچك تر بود. بنابراين تنها فرزند ابراهيم كه به قربانگاهش برد اسماعيل بود و نه ديگرى.
ثانیا: در تعابیر قرآن و تورات به این قربانی نسل بابرکتی داده شده و اين اسماعيل بوده كه در نسلش بركاتی برای جهانيان قرار داده شده؛ اما نسل اسحاق(بنی اسرائيل) همواره مايه بدبختی و تباهی برای ملت‌ها و كشورها بوده است.

تحفظ بر منزلت پيامبران الهى، ويژگى قرآن است. اين در حالى است كه در تورات از شأن ايشان كاسته شده است. قرآن يادى از پيامبران الهى نكرده جز در هاله‌اى از تكريم و احترام، چنان كه ايشان را يكسره از پليدى‌ها منزّه و پاك شناسانده است. اما در تورات، داستانى از داستانهاى پيامبران را نمى بينيم؛ مگر آن كه پر از اهانت و تحقير است كه گاه به حدّ ابتذال مى رسد؛ همراه با نكوهش هايى كه هرگز شايسته بندگان مخلص الهى نيست.

ایشان می فرماید: «از سرنوشت فرزندان اسماعيل و اسحاق عبرت بگيرید، زمانی كه آنها را به نقاط بى آب و علف تبعيد كردند، در كار آنها كه گرفتار تشتّت و پراكندگى بودند بينديشيد، آن زمان كه كسراها و قيصرها مالك و اربابشان بودند ... آنها را ذليل ترين امّت ها از نظر محل سُكنی قرار دادند و در بى حاصل ترين زمين ها ساكن كردند، نه در پناه كسى بودند كه از حمايت او كمك گيرند و نه در سايه الفت و اتّحادى كه بر عزتش تكيه كنند ...».

ایشان می فرماید: «خاندانِ پیامبر(ص) بهترين خاندانها، شجره فاميل او [بنى هاشم] بهترين شجره ها، شاخه هايش موزون و ميوه هايش در دسترس همگان قرار داشت. زادگاهش مكّه [مركز خانه خدا] و هجرت گاهش، مدينه طيّبه [مركز جمعى از پاكبازان] بود. آوازه اش از آن شهر برخاست و صدايش از آنجا به همه رسيد، خداوند او را با دليل كافى و اندرز شافى و دعوت اصلاح گرانه، فرستاد، خداوند به وسيله او احكام ناشناخته [الهى] را آشكار ساخت و بدعت هايى كه به نام دين در شريعت الهى وارد شده بود ريشه كن كرد و احكامى را كه اكنون نزد ما روشن است بيان داشت».

واژه «وحى» در «قرآن» به چهار معنا آمده‌ است: 1. اشاره پنهانی: كه همان معناى لغوى است. 2. هدایت غریزی: يعنى رهنمودهاى طبيعى كه در نهاد تمام موجودات به ‌وديعت نهاده شده است. 3. اِلهام (سروش غيبى): گاه انسان پيامى را دريافت مى دارد كه منشأ آن را نمى داند، به ويژه در حالت اضطرار كه گمان مى برد راه به جايى ندارد ناگهان درخششى در دل او پديد مى آيد كه راه را بر او روشن مى سازد و او را از آن تنگنا بيرون مى آورد. اين پيام هاى راه گشا، همان سروش غيبى است كه از پشت پرده ظاهر شده و به مدد انسان مى آيد. از اين سروش غيبى در قرآن با نام «وحى» تعبير شده‌ است. 4. وحى رسالى: وحى بدين معنا شاخصه نبوّت است.

برخى در اين واقعيت تشكيك كرده‌اند كه قرآن، وحى مستقيم است كه پيامبر گرامى اسلام(ص) آن را از ملكوت اعلى دريافت كرده. با اين دعوى كه امكان چنين چيزى نيست؛ و سنخيتى ميان جهانِ قدسى والا با جهانِ پستِ مادى وجود ندارد. يا به خيال آن كه قرآن مطالب پراكنده‌اى است كه پيامبر(ص) از زبان مردانى - از اهل كتاب - برگرفته؛ چرا كه او در سفرها و كوچ‌هاى خود به شهرها و سرزمين‌هاى گوناگون با پيروان اديانِ موجود آن روزِ جزيرة العرب ديدارها و برخوردهايى داشته است؛ حتّى در مكّه و حجاز نيز با مسيحيان و يهوديانى كه آنجا را براى سكونت برگزيده بودند ارتباط داشت: «وَ قَالُوا أَسَاطِيرُ الْاَوَّلِينَ اكْتَتَبَهَا فَهِىَ تُمْلَى عَلَيْهِ بُكْرَةً وَ أَصِيلاً».

اولين كسى كه بت را در ميان عرب بر پا داشت «عَمْرو بن لُحَّى» از قبيله خزاعه بود كه از مكه به شام رفته بود. در آنجا گروهى را ديد كه بت ها را مي پرستند. آنها بتى بنام هُبَلْ به او دادند. او آن را به مكه آورد و در داخل كعبه نصب كرد، و مردم را به عبادت آن دعوت نمود. بعضى گفته اند: هرگاه یکی از فرزندان اسماعيل(ع) مى خواست از مكه بيرون رود، چيزى از سنگ هاى حرم را به عنوان احترام حرم با خود همراه مى برد، و هرجا منزل مى كرد سنگ را مى گذاشت و گرد آن طواف مى نمود و اين مسأله كم كم به بت پرستى انجاميد.

با مطالعه تاریخ می یابیم که همواره افرادى سودجو ادعاى مهدويت كرده، و يا گروهى از عوام، افرادى را مهدى پنداشته اند، به عنوان مثال: گروهى محمد بن حنفيه را مهدی موعود می دانستند. هم چنين برخى از فرقه‏­ها مانند ناووسیه و واقفیه مهدويت امام صادق و کاظم(ع) را باور داشتند. اين نمونه ها نشان مى دهد که موضوع مهدويت امری مسلّمى بوده و امت اسلام همواره در انتظار شخصى بوده  كه قيام كرده و با ظلم و ستم مبارزه کند.

در پاسخ به این سوال که چگونه حضرت ابراهیم(ع) بر خوابش مبنی بر ذبح حضرت اسماعیل اعتماد کرد، باید گفت؛ خواب هاى انبیاء هرگز خواب شیطانى، یا مولود فعالیت قوه واهمه نیست، بلکه گوشه اى از برنامه نبوت و وحى آنهاست به این ترتیب، در خواب هاى آنها هیچ گونه خطا و اشتباهى رخ نمى دهد. و گاه گفته مى شود: ابراهیم(ع) از طریق وحى آگاهى یافت که باید به خوابى که در زمینه ذبح مى بیند عمل کند، از سوی دیگر، این خواب در سه شب متوالى عیناً تکرار شد، و براى حضرت، یقین ایجاد کرد که این یک مأموریت الهى است.

از نظر شیعه، امامت مثل نبوّت مقامی انتصابی است و هر کس شایستگی این مقام را داشته باشد از طرف خدا معیّن می شود؛ چنانکه نبوت تا عصر رسول اللَّه(ص) در نسل اسحاق(ع) استمرار يافت و نه در نسل برادرش اسماعيل(ع)؛ همچنین حضرت يعقوب 12 فرزند داشت و رشته نبوّت در نسل يكى از آن‏ها استمرار يافت. این مسأله به خاطر علم و شایستگی ای که امامان معصوم داشتند در بین خود اهل بیت(ع) و اصحاب ایشان امری پذیرفته شده بود و اگر این شبهه جایگاهی برای طرح کردن می داشت فرزندان امام حسن(ع) قبل از همه باید به آن تمسک می کردند. ضمن اینکه بعد از امام سجاد(ع) بقیه امامان شیعه هم فرزند امام حسین(ع) و هم فرزند امام حسن(ع) بودند؛ زیرا مادر امام باقر(ع) دختر امام حسن(ع) و پدرش پسر امام حسین(ع) بود.