«خرافه پرستي» سرچشمه هاى متعدّدى دارد كه از ميان آنها مي توان به جهل و نادانی، خیالات و اوهام، توجه نكردن به تمام ابعاد يك حادثه، خواب و رؤیا و سوء استفاده مالي اشاره كرد.

يكي از آسيب ها در جوامع ديني، وجود «خرافه» است. «خرافه» به هر كار غير عُقَلايي و غير منطقى كه نه پشتوانه وحى آسمانى داشته باشد، و نه عقل سالم آن را اجازه دهد گفته مي شود. از مصادیق «خرافه پرستی» مي توان به بت پرستی، زنده به گور کردنِ دختران، فال بد، بد قدمی و خوش قدمی، سحر و جادو، بخت خوب و بد، گدایی به اسم گرفتن حاجت اشاره كرد. اسلام «خرافه» و «خرافه پرستی» را به شدت مردود می شمارد. در روایت آمده که: «فال بد شرک است، کسی که فال بد بزند از ما نیست».

آیات 64 تا 68 سوره «انبیاء» به لجاجت قوم ابراهیم(ع) و بت پرستان بابِل اشاره دارد؛ هنگامی که حضرت در واقعه شکسته شدن بت ها، با برهانی روشن بی اعتباری عقاید آنها را ثابت کرد، حق را نپذیرفتند و با وجود آگاهی از موهوم بودن خدایان شان، با لجاجت از راه حق روی گردانده و مشرک شدند. آرى، لجاجت و تعصّب حجاب سخت و سنگينى است، تا آنجا كه انسان را از واضح ترين مسايل بى خبر مى كند.

امام علي(ع) داستان «اصحاب کهف» را اين طور نقل كرده اند: «در شهر اقسوس پادشاه عادلی بود که با فوتش بین فرزندانش اختلاف افتاد و یکی از سلاطین جبار حمله كرد و آنجا را تصرف كرد و کاخي با شکوهی ساخت و برای خود شش وزیر انتخاب نمود که یکی از آنها تلبیخا بود. کم کم پادشاه خود را خدا نامید؛ اما ترس پادشاه از رسيدن خبر دشمن به پشت دروازه هاي شهر تلبیخا را از خواب بيدار كرد و ديگر وزرا نيز با او هم عقيده شده عليه پادشاه قيام كردند. بعد از اطلاع پادشاه، آنها فرار كرده به همراه چوپاني به غاري پناه برده، سالها به خواب رفتند ...».

«بت پرستی» از زمان حضرت نوح آغاز شده و بعد از طوفان نوح(ع) برخی از مردم با کمک شیطان بتها را از زیر آوارها در آوردند و به پرستش آن پرداختند. «بت پرستی» مشکلات و مفاسد زیادی دارد از جمله: 1. شخصیت انسان خدشه دار می شود. 2. بت پرستی یک نوع خرافه است و موجب خرافه پرستی می شود. 3. باعث می شود مستکبران ادعای خدایی کنند. 4. موجب فساد و بی بندباری می شود. لذا پیامبران با بت پرستی به شدت مبارزه کردند. پیامبر(ص) هم بعد از فتح مکه با کمک حضرت علي(ع) کعبه را از لوث وجود بتها پاک کرد.

انبياء الهى(ع) دو نوع مبارزه مشترك و اختصاصي داشته اند: 1. مبارزه مشترك همه انبياء با «شرک و بت پرستی». 2. مبارزه اختصاصي انبياء با «انحرافات اختصاصى» قوم و جمعيّت شان. مانند مبارزه اختصاصي حضرت شعیب(ع) با کم فروشی، حضرت لوط(ع) با مسائل شهوانی و همجنس بازی و حضرت موسی(ع) با استکبار فرعون.

از نگاه اسلامی «توهين» به عقاید و مقدسات ديگران، امری ناپسند بوده و حتّی «فحّاشی» به بت بی جان نیز مذموم است؛ ضمن اینکه جان، مال و آبروی هر انسانی فارغ از «عقیده اش» محترم است. اما این به معنای درست پنداشتن و صحیح شمردن، حق دانستن و به رسمیّت شناختن همه آن عقاید نمی باشد. یعنی «عقیده» از حیث «عقیده» و «مبنای آن» مصون از نقد، چالش و مبارزه نخواهد بود و از این حیث محترم نیست. راه دين در تعامل با پيروان باورهای مختلف، نقد و بررسي عقلاني آنهاست؛ آنها که بر پایه منطق و مبانی عقلی و فطری بنا شده باشند، محترم شمرده شده و آنها که بر اساس تقلید، تعصب، خرافه و ... باشند، ارزشی نخواهند داشت و با عقایدی مانند بت پرستی، شیطان پرستی، انحرافات جنسی اخلاقی و ... که نوعی انحراف و بیماری فکری و اخلاقی است، مانند یک بیماری برخورد خواهد شد، نه نوعی «اندیشه و باور محترم عقلانی»!

«انواء» در لغت به معنى طلوع يا غروب ستارگان است؛ ولى اغلب آن را به معناى طلوع ستاره ذكر كرده اند. در باور عرب جاهلى ستاره ها عامل نزول باران هستند و بايد چشم اميد به ستاره دوخت و نزول باران را از آن خواست، در واقع این عقیده نوعى از شرك و از قبيل اعتقاد به «خدایان چندگانه» می باشد. از این رو روایات، طلب باران به وسيله انواء، اعتقاد به فال بد و همچنين سرايت در سرنوشت انسان ها را از باورهای جاهلی دانسته و از آنها نهی كرده است.

«اصحاب الرسّ» اقوام كشاورزى بودند كه چاه هاى پرآب فراوانى داشتند و به همين دليل وضع زندگانى آنها خوب بود. امام علی(ع) در معرفی آنان می فرماید: «آنها قومى بودند كه درخت صنوبر را مى پرستيدند و براى آن درخت قربانى مى كردند، دوازده شهر آباد آنان بر كنار نهرى به نام «رسّ» بنا شده بود. خداوند پيامبرى را برای هدایت آنان فرستاد؛ اما ايمان نياوردند. پيامبر(ع) از خدا تقاضا كرد درخت صنوبر را بخشكاند، آنان نیز پیامبر(ع) را در چاه افكندند تا جان سپرد و خداوند به جهت اصرار آنها بر كفر و ظلم به عذاب شديدى گرفتارشان كرد و نابود شدند».

قرآن معجزه عظیم پیامبر(ص)، دانشمندان غیر مسلمان را نیز به شگفتی واداشته است؛ «آلبرماله» دانشمند فرانسوى قرآن را كتابی دانسته كه داراى دستورات مذهبى و قوانين مدنى امروز است. «رالف لين تون» مى نويسد: «آموزشگاه عالى قرآن، راه ترقّى هر فرد را از هر طبقه به هر مقام هموار ساخته است، به گونه اى كه حتّى فرزند يك نفر برده، مى تواند به مقامات عالى و والا برسد» و ... .