منظور از ذریّه در اين جا فرزندان خلفی(جانشینان شایسته) هستند كه عملکردشان در چارچوب آموزه های اجداد معصوم شان باشد.
قرآن مي فرمايد: «وقتی قيامت برپا مي شود، ملاك در آن روز نسب نيست» و در جای دیگر معیار برتری را «تقوا» بیان کرده است.
اگر تقوا نباشد فرزند پیامبر(ص) بودن فضیلتی به همراه ندارد، همچون پسر نوح كه خطاب آمد: «او از اهل تو نيست».
حتّی طبق آیات قرآن، پیامبر(ص) كه اصل اين شجره طيّبه است اگر مشرک شود یا بر خداوند دروغ بندد مجازات می گردد.
روایاتی نیز وجود دارد که رستگاری را مربوط به اهل بیت «معصوم»(ع) به عنوان بارزترین مصداق سادات می دانند.

اعتقاد به امام زمان و نهضت جهانی او در آخرالزمان، در میان تمامی مذاهب اسلامی امری پذیرفته شده است. آثار مکتوب محدثین، تاریخ نگاران و سیره نویسان اهل سنّت در قرون و دوره های مختلف مملو از بیانات تاریخی و روایاتی است که نسب حضرت مهدی(عج) در آنها ذکر شده. این منابع ایشان را یا از اهل بیت و اولاد پیامبر اکرم(ص)، یا به عنوان فرزند حضرت علی(ع)، یا از نسل حضرت زهرا(س)، یا از فرزندان امام حسین(ع)، یا فرزند امام حسن عسکری(ع) معرفی کرده اند و یا اینکه سلسه نسب ایشان را از امام عسکری(ع) تا پیامبر اکرم(ص) گزارش داده اند. به هر حال انتساب آن حضرت به پیامبراکرم(ص) چیزی مخفی نیست که فقط شیعه اعتقادی در باره آن داشته باشد.

در اناجيل فعلي در يك جا عيسى(ع) فرزند يوسف و در جاي ديگر پسر خداوند و در جاى ديگر از روح القدس شمرده شده است. راه جمع اين عبارات به اين است كه يوسف ناپدري مسيح بوده نه پدر حقيقى او چون گاه در عرف، مجازاً بر ناپدري، «پدر» اطلاق مى‌كنند. اطلاق شوهر به يوسف نيز به مناسبت نامزدى او بود. از عبارات انجيل متّى برمى‌آيد كه يوسف بعداً با حضرت مريم(س) ازدواج كرد و تا هنگام تولّد عيسى با او همبستر نشد. اِسناد تولّد به روح القدس به خاطر وسيله و واسطه شدن روح القدس براى تولّد مسيح بوده است.

«تكبّر» اسباب زيادى دارد. تكبر به اين خاطر است كه انسان در خود كمالى تصوّر مي كند و بر اثر حبّ ذات، بيش از حدّ آن را بزرگ مي نمايد و ديگران را در برابر خود كوچك مي شمارد. بعضى از بزرگان علم اخلاق مانند مرحوم فيض كاشانى در «المحجّة البيضاء» اسباب كبر را در هفت چيز خلاصه كرده‏ اند. اسباب دينى، «علم» و «عمل» است و اسباب دنيوى عبارتند از «نسب»، «زيبايى»، «قوّت»، «مال» و «فزونى ياران و ياوران».

برخی از كسانى که در يك خانواده شريف و معروف به علم و عمل و تقوا و بزرگوارى و سخاوت متولّد شده‏ اند، اين را براى خود امتياز بزرگى شمرده و ديگران را كوچك و بى‏ ارزش مى‏ پندارند؛ در حالى كه حسب و نسب در اسلام مطرح نيست و همه مردم بندگان خدا هستند و از يك پدر و مادر آفريده شده ‏اند و تنها ملاک ارزش و شخصیت انسان به تقواي آنهاست. اگر مى‏ بينيم امام علي(ع) در «نهج البلاغه» يا امام سجّاد(ع) در خطبه معروف شام، به حسب و نسبشان افتخار مى ‏فرمودند، نه براى برترى ‏جويى كه براي تبيين رسالت امامت و رهبرى خود به ناآگاهان بوده است.

کتاب «مناقب الطاهرین» (و دلائل المومنین) توسط عماد الدین حسن بن علی بن محمد بن علی بن حسن طبری (م بعد از 698 ق) نگاشته شده است. این کتاب گاهی با کتاب اسرار الامامه (یا الائمه) و المعجزات خود نویسنده یکی دانسته شده و در واقع باز نوشتی از کتاب «الثاقب فی المناقب» عماد الدین محمد بن حمزه طوسی (ق 6) به زبان فارسی است. طبری که در زمان حکومت هولاکوخان مغول و معاصر با خواجه نصیرالدین طوسی و علامه حلی بوده، این کتاب را برای ترویج اندیشه و عقاید شیعه امامیه در جهان اسلام تالیف کرد تا فارسی زبانان نیز از معارف ناب علوی بهره مند شوند.

فاطمیان امامان اسماعیلى را از نسل محمد بن اسماعیل دانسته اند، ولى هیچ گاه نام دقیق نیاکان آنها را مشخص نکردند و بعدها نسل عبیدالله المهدى را با عبارت «عبیدالله بن حسین بن احمد بن عبدالله بن محمد بن اسماعیل بن جعفر الصادق» تصحیح کردند. عبیدالله خود را از نسل عبدالله افطح دانست، ولى القائم بامرالله آنرا نپذیرفته و خود را از نسل محمد بن اسماعیل دانست. ابن رزّام و اخو محسن و به تبع آنها اشاعره و زیدیان نسب علوى آنها را منکر شدند.

از نظر اسماعیلیان پیامبران باید معصوم بوده و از تمام عیوب علمى و عملى منزه باشند. علم پیامبران نامحدود است. پیامبران تفاوت درجاتى داشته و پیامبر اسلام بالاترین مرتبه از فضل را داراست. هر رسول متاخر بر رسول متقدم ارجحیت و افضلیت دارد. شجاعت از دیگر اوصاف پیامبران است. از اوصاف دیگر پیامبران تصدیق نبوت پیامبران گذشته است. یکى از مهمترین اوصاف و ویژگى هاى پیامبران نزد اسماعیلیه ضرورت بشارت به نبى و ناطق بعدى است. پیامبران همچنین باید طهارت در نسب را دارا باشند و آباء و اجداد آنها یکتاپرست باشند.

محمد خضرى مى گوید: «بدون شکّ معاویه خود را از بزرگان قریش مى دانست؛ براى اینکه او فرزند بزرگ قریش، ابوسفیان بن حرب و بزرگترین فرزند اُمیّه بن عبد شمس بن عبد مناف بود، چنان که على فرزند ارشد بنى هاشم بن عبد مناف بود؛ پس آن دو چگونه در بلندى نَسَب یکسان مى باشند».
چگونه او آن دو را یکسان مى شمارد؟! در حالی که بنابر نقل تاریخ طبرى همه علما اتّفاق نظر دارند: براساس تأویل و تفسیر پیامبر اکرم(ص) منظور از «شجره ملعونه»در قرآن، «بنى اُمیّه» است.

گر چه نسب امام از طرف مادر به ابوبکر بر می گردد؛ ولی اين روايت را که امام صادق(ع) بر آن افتخار می کرد، هيچيك از علمای شيعه صحیح ندانسته اند. چرا که مرسله است و روايت مرسل ارزشی برای استدلال ندارد. اين روايت حتی بر طبق قواعد رجالی اهل سنت نیز بی اعتبار شناخته شده؛ چرا که در سلسله سند اين روايت چندين راوی مجهول وجود دارد. اصولا چگونه می توان پذیرفت امام صادق(ع) به کسی که علی(ع) او را خائن و دروغگو می دانسته است، افتخار کرده باشد.