پاسخ اجمالی:
فاطمیان امامان اسماعیلى را از نسل محمد بن اسماعیل دانسته اند، ولى هیچ گاه نام دقیق نیاکان آنها را مشخص نکردند و بعدها نسل عبیدالله المهدى را با عبارت «عبیدالله بن حسین بن احمد بن عبدالله بن محمد بن اسماعیل بن جعفر الصادق» تصحیح کردند. عبیدالله خود را از نسل عبدالله افطح دانست، ولى القائم بامرالله آنرا نپذیرفته و خود را از نسل محمد بن اسماعیل دانست. ابن رزّام و اخو محسن و به تبع آنها اشاعره و زیدیان نسب علوى آنها را منکر شدند.
پاسخ تفصیلی:
بر حسب اعتقاد رسمىِ فاطمیان، نیاکان خلفاى فاطمى، امامان اسماعیلى از نسل محمد بن اسماعیل بوده اند، ولى هیچ گاه نام دقیق آنها را مشخص نکردند. بعدها سلسله نسبى براى خود درست کردند و نسل عبیدالله المهدى را با عبارت «عبیدالله بن حسین بن احمد بن عبدالله بن محمد بن اسماعیل بن جعفر الصادق» تصحیح کردند. عبیدالله در نامه اى به اسماعیلیان یمن خود را از نسل عبدالله افطح دانست و خود را على بن حسین بن احمد بن عبدالله بن جعفر الصادق(علیه السلام) معرفى کرد، ولى القائم بامرالله خلیفه دوّمِ فاطمیان آنرا نپذیرفته و خود را از نسل محمد بن اسماعیل دانست.
ابن رزّام و اخو محسن و به پیروى از این دو نفر بسیارى از نویسندگان، نسب خلفاى فاطمى را از نسل میمون قدّاح دانسته و نسب علوى آنها را منکرند. اشاعره(1) و زیدیان(2) نیز دیدگاه ابن رزّام را پذیرفته و نسب علوى آنها را منکرند. عباسیان نیز که رقیب اصلى فاطمیان بودند در طى دو مرحله در تواریخ 402 قمرى و 444 هـ سندى مبنى بر عدم نَسَب فاطمیان تنظیم و آنرا به امضاء علماى وقت رساندند. در سال 402 هـ سید مرتضى نیز از امضا کنندگان بود، ولى [برخی] نسب شناسان معروف شیعه، متمایل به پذیرش نسب علوى خلفاى فاطمى هستند[اما شجره نامه دقیقی ارائه نکرده اند]. ابن عنبه در عمدة الطالب و الفصول الفخریه مى نویسد: «در نسب خلفاى مصر اختلاف شدیدى بین نسب شناسان وجود دارد... ولى آنچه مخالفان در طعن نسب ایشان گفته اند، صحیح نیست... و صحت نسب ایشان به حقیقت نزدیک تر است و برخى نسب شناسان یقین به نسب علوى ایشان دارند...»(3)، (4)
تا کنون هیچ نظری برای این مطلب درج نشده است.