زبان عضو کوچک و ظاهرا ساده ای از بدن است که هم از نظر جسمی و هم از نظر معنوی مسئولیت های بزرگی به عهده دارد. سخن گفتن و کمک به جویدن و بلعیدن غذا بخشی از وظایف ظاهری و جسمی زبان است؛ اما از نظر برنامه های معنوی و اخلاقی، بهترین عبادات مانند نماز، تلاوت قرآن و ... با زبان انجام می شود؛ این در حالی است که گناهان کبیره بسیاری با زبان انجام می گیرد و می توان گفت: زبان، خطرناک ترین وسیله برای گناه است؛ زیرا در هر شرایطی در اختیار انسان قرار دارد. به همين دليل نخستين گام در اصلاح خويش، اصلاح زبان است و پيمودن مراحل قرّب به خدا از مسير اصلاح زبان مى گذرد.

اسرار عجيبِ «آفرينشِ انسان» با آيات فراوانى از «قرآن» هماهنگ است. در يكي از آيات مي فرمايد: «او شما را در شكم مادرانتان، پيوسته آفرينشى بعد از آفرينش ديگر در ميان تاريكى هاى سه گانه[ظلمت شكم مادر و رَحِم و مشيمه] مى بخشد». در آيه اي ديگر مي فرمايد: «و ما انسان را از عصاره اى از گِل آفريده، سپس او را نطفه اى در قرارگاه مطمئن[رحم] قرار داديم؛ سپس نطفه را به صورت علقه[خون بسته] و علقه را به صورت مضغه[چيزى شبيه گوشت جويده شده] و مضغه را به صورت استخوان هايى درآورديم و بر استخوان ها گوشت پوشانديم؛ سپس آن را آفرينش تازه اى داديم».

«انسان شناسی» تاثیر بسزایی در مقوله «آزادی» دارد. در واقع اگر جهان هستی را مخلوق اراده خالقی حکیم دانستیم که افعالش هدفمند است، انسان نیز که جزئی از جهان هستی است دارای هدفی خواهد بود. از این رو قرآن می فرماید: «آیا گمان کرده اید که ما شما را بیهوده آفریده ایم؟». بر این اساس در فرهنگ قرآنی، خداوند انسان را آفرید تا به مقام و منزلت «خلیفه اللهی» برسد نه آن که در مادیات غوطه ور شود. لذا آزادی انسان در راستای تأمین فلسفه خلقت، وسیله ای است که انسان را به کمال می رساند، از این رو آزادی هدف نیست.

خداوند در تقسیم وظایف زنان و مردان، زن را امر به زادن و تربیت فرزند کرده است. از این رو برای تحمل بارداری و وضع حمل، و در تربیت و تغذیه کودک به وی شکیبایی، مهربانی و عاطفه، و مدارا با فرزند را عطا کرده است. لذا زنان در انجام این وظایف، احساس خستگی نمی کنند. از سویی خداوند مرد را مکلّف به حمایت از خانواده ای کرده که در آن کودکان در سایه مادرشان زندگی می کنند. به همین دلیل، خداوند به مرد عقل و توانایی های بیشتری عطا کرده، تا با دوراندیشی و قدرت عضلانی و غیرتش، از کیان خانواده حمایت کند.

با این که قرآن به هنگام ذکر آیات الهی مربوط به آسمان و زمین، و حیوانات و گیاهان، بسیاری از جزئیات را شرح می دهد، اما هنگامی که به مساله روح می رسد، تنها می گوید: «بگو روح از فرمان پروردگار من است، و علم شما براى فهم اسرار آن ناچيز است»؛ و در جای دیگر روح را به خودش نسبت داده و می فرماید: «و در او از روح خود [روحى شایسته و بزرگ] دمیدم». در واقع همه اين تعبيرات حاكى از آن است كه آفرينش روح با آفرينش ساير موجودات متفاوت است؛ و اين نيست مگر به خاطر پيچيدگى مسأله روح و اسرار فوق‌العاده آن.

«زبان» كارهاى مهمى بر عهده دارد؛ از جمله اینکه بدون آن غذا خوردن تقریبا غیر ممکن می شد، علاوه بر اینکه نقش اساسی در هضم غذا دارد؛ خلق كلمات و كنار هم چيدن جمله ها و بيان مقاصد از کارهای شگفت آور این عضو کوچک است. همچنين «زبان فكرى» به معناى قدرت بر اداى كلمات و جمله بندى ها و بيان مقاصد خويش از مواهب عظيم خداوند است، لذا فلاسفه و دانشمندان فصل مميّز انسان را همان نطق [زبانى و فكری] شمرده و انسان را «حيوان ناطق» معرّفى مى كنند.

دیدگاه های مختلفی از سوی مکاتب دینی در ارتباط با «فلسفه زندگی» ارائه شده است؛ مثلا هدف از زندگی در مکتب بودا ترک لذایذ و تن دادن به ریاضت ها برای وصول به «نیروانا»، یعنی انسانِ اعلی است. و نزد هدونیست ها پرورش غرایز طبیعی و استفاده از آنها برای تحصیل لذت می باشد. از سویی فلاسفه اسلامی می گویند: «فیاضیت مطلقه خدا ایجاب فیض بخشی دارد، و جهان آفرینش محصول عالیه فیض او است». همچنین جمعی از عرفا، هدف خداوند از خلقت موجودات را تجلّی خود در جهات ممکنات می دانند.

از منظر اسلام حیات و زندگی دارای دو جلوه پوچ و حقیقی است. از این رو درجلوه پوچ حیات، انسان حیات خود را جز خواب و لذت جویی ندانسته و تنها به مظاهر دنیوی توجه می کند. قرآن در این باره می فرماید: «بدانید زندگی دنیا تنها سرگرمی و تجمل پرستی و ... در میان شما و افزون طلبی در اموال و فرزندان است». اما در جلوه حقیقی حیات، هدف انسان قرب به خداوند و لقا و فنا در ذات او است. قرآن در این باره می فرماید: «زندگی دنیا، چیزی جز بازی و سرگرمی نیست و سرای آخرت برای آنان که پرهیزکارند، بهتر است، آیا نمی اندیشید؟».

برخی از آیات قرآن هدف از خلقت جنّ و انس را عبادت معرفی کرده و می فرماید: «من جنّ و انس را نیافریدم جز برای این که عبادتم کنند[و از این راه تکامل یابند و به من نزدیک شوند]). لکن در معنی «یعْبُدُونِ» اختلاف است، ابن عباس آن را به معنی «لیعرفون» دانسته؛ زیرا معرفت مقدم بر عبادت است. همچنین احتمال دارد که مقصود از «لِیعْبُدُونِ»، رسیدن به عبودیت مطلقه و اذعان و اعتقاد به آن باشد، که مطابق حدیثی از امام صادق(ع)، کُنه آن ربوبیت است. و این حالت همان مقام فنای در ذات و لقای الهی است.

دیدگاه «هستی شناسی» از جهت اعتقاد به مخلوق بودن هستی یا تصادفی بودن آن، غایتمندی و در مرزبندی آزادی تأثیر بسزایی دارد. از این رو در فلسفه «لیبرالیسم»، تدبیر هستی بر عهده انسان است و خداوند نقش ربوبیت ندارد. لذا برای یافتن مبنای آزادی مستقیماً به سراغ قوانین بشری می روند از این رو هیچ مبنای قدسی دخالت ندارد. اما درهستی شناسی اسلامی، خداوند خالق، رب و مدبر جهان است، و نیاز جهان در تربیت، تدبیر و هدایت را به آنان اعطا می کند. از این رو آزادی انسان نیز بر اساس «مشیت حکیمانه» هدایت و مرزبندی می شود.