بنابر آموزه های کلامی و فقهی شیعه، فرد معصوم از حق حاکمیت الهی برخوردار است و این از آن روست که در دستگاه فکری تشیع، معصومین نه تنها پیشوایان فکری و ایمانی و دینی مردم، بلکه رهبران سیاسی جامعه نیز هستند. این شأن حاکمیتی به دلایل نقلی و عقلی، به فقها نیز قابل انتقال است.

احادیث بسیاری از معصومین در این باب مورد استناد قرار می گیرد که حداقل دو عنوان از آنها قابل پذیرش و غیرقابل خدشه اند. اولی توقیع شریف حضرت ولیعصر(عج) که دلالت بر لزوم مراجعه به راویان احادیث اهل بیت(ع) به صورت کلی و مطلق می کند و شامل تدبیر امور اجتماعی و حاکمیتی نیز می شود و دیگری حدیث مجاری الامور از حضرت علی(ع) که اطلاق آن در بیان جریان یافتن امور به دست عالمان به حلال و حرام شامل شؤون اجتماعی نیز می گردد.

دلایل عقلی قابل انتقال بودن شؤون اجتماعی و حاکمیتی معصومین به فقها نیز تعابیر گوناگونی دارند؛ یکی از مهم ترین این دلایل این است که بگوییم حیات اجتماعی و کمال فرد و جامعه در گرو اجرایی شدن قوانین الهی است و در زمان غیبت، بدون حضور حاکمی عادل و عالم به شرع، اجرای آن احکام معطل می گردد. بنابراین باید به عالم ترین و عادل ترین و تواناترین فرد برای برقراری آن قوانین که همان فقیه است، مراجعه کرد و او را عهده دار تصدی آن اجتماعی نمود.

چنین تلقی ای از جایگاه فقیه، ریشه در عمق تاریخ فقه شیعه دارد و از دیرباز تا کنون، فقهای شیعه اگرچه کمتر از اصطلاح «ولایت فقیه» استفاده کرده اند، اما با برشماری بسیاری از مناصب سیاسی و حاکمیتی جزئی که سرپرستی شان باید با فقیه باشد، عملا مقام اجتماعی فقیه را به عنوان حاکم شرع و مقام سیاسی ای که باید در مقابل حاکم جائر، به او مراجعه کرد، پذیرفته اند.

قید مطلقه نیز اشاره به این دارد که همه شؤون اجتماعی و حاکمیتی ولایت معصومین بدون هیچ استثنایی، به فقیه منتقل می شود. البته اِعمال این ولایت باید در چارجوب های رعایت مصالح کلی مؤمنین و جامعه اسلامی باشد.

مسلمانان معتقدند با وجودى كه عيسى(ع) پيامبر است اما رياست حكومت جهانى بر عهده امام زمان(عج) است؛ و دلیلشان این است که حضرت مهدی(عج) وارث شریعت كاملى است كه پيامبر(ص) در اين امت برجاى گذارده و او آخرين وصى از اوصياى پيامبر آخرالزمان(ص) است و حضرت مسيح(ع) پيامبر امتى بوده كه دينش نسخ شده و وظيفه مردم تا روز قيامت متابعت از دين اسلام و پيامبر جديد و اوصياى اوست.

پاسخ اين سؤال روشن است؛ در تعبيرات روزانه بسيار ديده ايم كه اسم يا عنوانى به افرادى اطلاق مى شود كه نامزد و یا انتخاب براى آن مقام شده اند هر چند هنوز رسماً وارد عمل نشده اند يا به تعبير ديگر بالقوّه داراى آن مقام اند نه بالفعل. مثلا كسى در حال حيات خود، يك نفر را به عنوان وصىّ خود تعيين مى كند و با اينكه هنوز در حيات است مى گوئيم فلان كس وصىّ او است يا قيّم اطفال او است. در آیات قرآن و روایات نیز این گونه استعمالات بسیار دیده می شود.

وقتي آيه «و انذر عشيرتك الاقربين» نازل شد، پيامبر(ص) بنى عبدالمطلب را جمع كرد و ایشان را به اسلام دعوت نمود. سپس فرمود: «چه كسى حاضر است با من برادرى كند و مرا يارى نمايد و بعد از من، وصى و جانشين من در خانواده ام باشد و دين مرا ادا كند؟»، همه خاموش ماندند، ولى على(ع) قبول كرد. حسکانی در «شواهد التنزيل»، نسائى در «خصائص» و دیگران این حدیث را نقل کرده اند. حتی آلوسی نیز آن را نقل کرده ولی گفته چون شیعه از آن استفاده می کند باید گفت مجعول یا ضعیف است!!

سعد بن ابي ‏وقاص چهار فضيلت درباره امام علي(ع) نقل مي كند: 1- پيامبر(ص) به امام علي(ع) مأموريت داد تا سوره برائت را كه خود به ابوبكر داده بود بگيرد و براي مردم مكه بخواند. 2- به فرمان خدا، همه درهاي خانه هاي مسلمانان به جز خانه امام علي(ع) به روي مسجد بسته شد. 3- پس از شكست ابوبكر و عمر در تصرف خيبر، پيامبر با انتخاب علي(ع) به فرماندهي سپاه، يهوديان خيبر را شكست داد. 4- در جريان جنگ تبوك، پيامبر(ص) در پاسخ به علت ماندن امام در مدينه، فرمودند: «منزلت تو نسبت به من مانند منزلت هارون به موسي است».

احمد الحسن مردی عادی از قبیله ای غیر سادات در جنوب عراق است که ادعاهای مختلفی چون فرزند، وصی و فرستاده امام زمان بودن ، امام سیزدهم و یمانی بودن را دارد. او مخالف شدید مرجعیت و روحانیت و حوزه های علمیه است و در این دشمنی حتی اقدام به شورش مسلحانه کرده است. استنادهای او به برخی احادیث در ادعاهایش کاملا غلط است. ادعاهایش با همدیگر تناقض دارد. وی هم اکنون متواری است ولی طرفدارانش می گویند غیبت کرده است!

این فرضیه بى پایه، نوعى برداشت از نقل طبرى است که گروهى از مورخان بدون بررسی و دقت و تنها به پیروى از طبرى در کتاب هاى خود آورده اند. آنچه طبرى در این جا نقل کرده، هم از جهت سند و هم از جهت مضمون و محتوا مردود است. محققان بزرگ تاریخ در شخصیت ابن سبأ تشکیک کرده و آن را یک افسانه تاریخى قلمداد نموده اند؛ و این داستان را، ساخته و پرداخته جاعلان تاریخ و حدیث دانسته اند.

او از فرزندان شجاع على(ع) است. که در جنگ جمل پرچم دار سپاه بود. وی نسبت به فرزندان حضرت فاطمه(س) بسیار متواضع بود. در واقعه کربلا امام حسین(ع) او را وصى خود در مدینه قرارداد و وصیتنامه خود را به او سپرد. وی هرگز ادّعاى امامت نکرد بلکه دیگران چنین نسبت هایى به او داده اند. او در سال 81 هجرى در سنّ 65 سالگى دار فانى را وداع گفت.

اسماعیلیه معتقدند که زمین هرگز خالى از حجّت که مظهر تمام ربوبیت است نمى شود و حجت خدا بر دو گونه است:  ناطق و صامت، و اساس حجت، روى عدد هفت مى چرخد و محمدبن اسماعیل را وصی هفتمین محمد(ص) می دانند. اسماعیلیه معتقدند که علاوه بر حجت خدا، پیوسته در روى زمین دوازده نفر نقیب که حواریین و خواص حجت اند وجود دارد.

روايات فراوانى داريم كه با صراحت مى گويد: اين آيه در جريان غدير خم و خطبه پيامبر(ص) و معرفى على(ع) به عنوان وصىّ و ولىّ نقل شده است. در اين باره مي توان به كتابهايي مانند: الغدير، احقاق الحقّ، المراجعات، عبقات الانوار و دلائل الصدق مراجعه كرد.