خداوند در آيه 102 سوره «اعراف»، بعد از اشاره به سرگذشت دردناك اقوام پيشين، با اشاره به دو گناه مهم آنها، مى فرمايد: «بیشتر آنها پیمان شکن و فاسق بودند». مفسران می گویند شاید این عهد و پيمان ها، همان پیمان فطرى باشد كه خداوند به هنگام آفرينش از همه بندگان خود گرفته است. و نيز ممكن است اشاره به پيمان هايى باشد كه پيامبران در آغاز دعوت از مردم مى گرفتند. و يا مقصود همه پيمان های بالا اعم از فطرى و تشريعى باشد. در نهايت این آيه، گواه است که پيمان شكنى يكى از عوامل بدبختى امت ها است.

پايبندي مسلمانان به پيمان هايشان، يکي از عوامل پيشرفت اسلام در قرن های نخستين بود، مانند قانون امان که همچون عهد نامه قطعی تلقی می شد. در فتح شهر سُهْرياج(سوریان)، مردم شهر از يک مسلمان امان خواستند و او به آنها امان داد، مردم دروازه را گشوده و از سپاه اسلام خواستند امان نامه را محترم بشمارند. آنها نیز چنين كردند و این کار اثر بسيار مطلوبى در جلب و جذب ساكنان شهر به سوى اسلام داشت. پیامبر(ص) می فرماید: «پایین مرتبه ترین مسلمان مى تواند تعهدى از سوى جمعيت بر عهده بگيرد».

خداوند خطاب به همه مسلمانان می فرماید: «به پیمان الهی وفا کنید و سوگندهای تان را بعد از تاکید آن نشکنید». مفسران در تفسیر عهد الهی، مطالب گوناگونی نوشته اند، برخی آن را پيمان مردم با خدا دانسته، و برخی آن را بيعت مردم با پيامبر(ص) تفسیر کرده اند. گروهی ديگر، عهد در آيه را مفهومی عام دانسته، که شامل همه پيمان ها با همه انسان ها يا با خدا و پيامبر(ص) است، و يا مفهومی شبيه قسم دارد. در نهايت صرف نظر از گستره مفهوم عهد الهی، اين آیه، دليلی بر اهميت وفای به عهد از ديدگاه اسلام و قران است.

در سوره اسراء از آيه 22 تا 39 بخشى از مهمترين احكام اسلامى بيان شده، از توحيد گرفته تا مسأله حق پدر و مادر، و از مسأله قتل نفس گرفته تا زنا و خوردن اموال يتيمان، و از وفاى به عهد گرفته تا مسؤوليت هايى كه چشم و گوش و دل بر عهده دارند. اين امر نشان مى دهد كه مسأله وفاى به عهد در چارچوب اساسى ترين احكام اسلام قرار گرفته است.

قرآن در مذمت گروهى از مؤمنان ضعيف الايمان يا منافقانی که در ماجراى جنگ احزاب پیمان شکستند، مى فرمايد: «آنها که با خدا پيمان بستند كه پشت به دشمن نكنند [ولى مخالفت كردند. پس بدانند که] عهد الهى مورد سوال قرار خواهد گرفت»، و نیز می فرماید: «هنگامى كه با خدا عهد بستيد به عهد خود وفا كنيد». بعضى از مفسران اين عهد را به معنى بيعت با پيغمبر و بعضى به معنى جهاد و بعضى به معنى سوگند با خدا و بعضى به معنى هر كارى كه به حكم عقل يا نقل بر او واجب است تفسير كرده اند.

عهد با مردم، هرگونه قرارداد و پیمان با آنها را شامل می شود، و چنانچه در قالب شرعی و عقلائی درآيد، عمل به آن واجب است. امام صادق(ع) می فرمايد: «وعده ای كه مؤمن به برادر مؤمنش مى دهد، نذر است، هر چند كفاره ندارد، پس كسى كه با آن مخالفت كند موجب خشم خدا شده است». پیامبر(ص) می فرماید: «كسى كه به خدا و روز قيامت ايمان دارد بايد به وعده خودش وفا كند».

مهمترين سرمايه يك جامعه، اعتمادى است كه افراد به يكديگر دارند؛ و هر آن چه اين اعتماد و همبستگى را تقويت كند، مايه سعادت و پيشرفت جامعه است و هر چیزی که بر آن لطمه وارد كند، عامل شكست و بدبختى است. وفاي به عهد از فطرياتی است که هر انساني با مراجعه به وجدان آن را درک می کند، از اين رو همه اقوام و ملل، حتي اقوام جاهلی پايبندی به آن را لازم می دانند. خداوند در قرآن می فرماید: «هنگامى كه با خدا عهد بستيد به عهد او وفا كنيد و سوگندها را بعد از محكم ساختن نشكنيد».

در آيه 177 سوره بقره، سخن از ريشه و اساس همه نيكی ها است و برای آن شش عنوان ايمان، انفاق، اقامه نماز، ادای زکات، وفای به عهد و صبر بیان فرموده است. اين تعبير نشان مى دهد كه وفاى به عهد از نظر اسلام و قرآن آنقدر اهميت دارد كه هم رديف ايمان به خدا، نماز و زكات است. مفهوم وفای به عهد در قرآن به صورت مطلق بيان شده، که شامل عهدهاى الهى و پيمان هاى مردمى می شود، خواه در برابر مسلمان يا غير مسلمان باشد يعنى مادامی كه آنان به عهد خود پايبند هستند، مسلمانان نيز بايد به پيمان خود وفادار باشند.

خداوند در آيه 32 سوره «اسراء» مى فرمايد: «به عهد خود وفا كنيد كه از عهد سؤال مى شود». و در ادامه عدم پايبندى به پيمان را سبک مغزی و حماقت می داند، زيرا بى اعتمادى، ثمره عدم پایبندی به عهد می باشد، و اگر اركان وفاى به عهد و پيمان در جامعه متزلزل شود، همه در آتش بى اعتمادى خواهند سوخت، رفتاری كه هيچ انسان عاقلى مرتكب آن نمی شود.

در آيه 4 سوره «توبه» سخن از احترام گذاردن به پيمان هايى است كه مسلمين با مشركين داشتند، و دستور مى دهد مادام كه آنها به پيمانشان وفادار باشند شما نيز پيمان شكنى نكنيد، هر چند طرف مقابل شما جماعت مشرك باشد. نکته قابل توجه اینست که نزول این آیات، پس از فتح «مكه»، و در شرایطی بود که مسلمانان بر تمام آن منطقه تسلط داشتند و هيچ قدرتى توان مقابله با آنها را نداشت، اما خداوند، پيمان گروهی از مشركان را محترم شمرده، و وفاى به عهد را در هر شرايطى لازم می داند.