آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

خداوند در آيه 102 سوره «اعراف»، بعد از اشاره به سرگذشت دردناك اقوام پيشين، با اشاره به دو گناه مهم آنها، مى فرمايد: «بیشتر آنها پیمان شکن و فاسق بودند». مفسران می گویند شاید این عهد و پيمان ها، همان پیمان فطرى باشد كه خداوند به هنگام آفرينش از همه بندگان خود گرفته است. و نيز ممكن است اشاره به پيمان هايى باشد كه پيامبران در آغاز دعوت از مردم مى گرفتند. و يا مقصود همه پيمان های بالا اعم از فطرى و تشريعى باشد. در نهايت این آيه، گواه است که پيمان شكنى يكى از عوامل بدبختى امت ها است.

خداوند در آيه 102 سوره اعراف، بعد از اشاره به سرگذشت دردناك اقوام پيشين و بخشى از نقاط ضعف و انحراف آنها، با اشاره به دو گناه مهم آنها، مى فرمايد: ([آنها افراد پيمان شكن بودند] و ما براى اكثر آنها پایبندی به هیچ عهد و پيمانی نيافتيم بلكه اكثر آنها را فاسق و خارج از اطاعت فرمان يافتيم)؛ «وَ ماوَجَدْنا لاِكْثَرِهِمْ مِنْ عَهْد وَ اِنْ وَجَدْنا اَكْثَرَ هُمْ لَفاسِقِينَ».(1)
حال اين عهد و پيمان عمومى كه خداوند از امت هاى پيشين گرفته و اكثرشان آن را شكسته، و نسبت به آن وفادار نماندند كدام عهد و پيمان بوده است. در اين زمينه در بين مفسران گفتگوهای بسياری وجود دارد، گاه گفته مى شود منظور عهد و پيمان فطرى است كه خداوند به حكم آفرينش فطرت از همه بندگان خود گرفته است كه در مسير توحيد و تقوا ثابت قدم بمانند، به علاوه هنگامى كه به آنها عقل، هوش، چشم و گوش داد مفهومش اين بود كه وظيفه دارند چشم و گوش خود را باز كنند و درهاى عقل و هوش را به روى حقايق بگشايند و در برابر آن تسليم باشند. و نيز ممكن است اشاره به عهد و پيمان هايى باشد كه پيامبران در آغاز دعوت خود از مردم مى گرفتند، ولى بسيارى در آغاز آن را مى پذيرفتند و سپس مى شكستند. و ممكن است اشاره به همه پيمان هاى بالا اعم از فطرى و تشريعى باشد. به هر حال آيه بالا گواه بر اين حقيقت است كه مسأله پيمان شكنى و عدم پايبندى به عهدها، يكى از عوامل مؤثّر در بدبختى همه امت ها بوده است، در دنياى امروز برخی انسان های ضعيف و ناتوان، طرفدار عهد و پيمانند، لکن با رسیدن به قدرت، عهد و پيمانى را به رسميت نمى شناسند، و زور و قلدرى معيار رابطه آنان با ديگران می شود.(2)