آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

عهد با مردم، هرگونه قرارداد و پیمان با آنها را شامل می شود، و چنانچه در قالب شرعی و عقلائی درآيد، عمل به آن واجب است. امام صادق(ع) می فرمايد: «وعده ای كه مؤمن به برادر مؤمنش مى دهد، نذر است، هر چند كفاره ندارد، پس كسى كه با آن مخالفت كند موجب خشم خدا شده است». پیامبر(ص) می فرماید: «كسى كه به خدا و روز قيامت ايمان دارد بايد به وعده خودش وفا كند».

عهد با مردم، هرگونه قرارداد و پيمانى را شامل مى شود؛ و چنانچه در قالب شرعي و عقلائي درآيد، عمل به آن واجب است. ولى عهدهاى يكطرفه مثل اينكه انسان با ديگرى عهد مى كند كه به او كمك كند، اين گونه عهدها كه عهد ابتدايى ناميده مى شود، همچنين وعده هايى كه يك جانبه صورت مى گيرد از نظر فقهى وفاى به آنها واجب نبوده بلكه مستحب مؤكّد است. لکن از ديدگاه اخلاق همه آنها محترم و لازم الوفا است و ترک آنها، انسان از نيل به فضائل اخلاقى و مقامات عاليه انسانى باز مى ماند.
در بعضى از روايات، وعده هايى كه انسان مؤمن به ديگرى مى دهد به منزله نذر شمرده می شود هر چند كفّاره ندارد. امام صادق(عليه السلام) مى فرمايد: «عِدَةُ الْمُؤْمِنِ اَخاهُ نَذْرٌ لاكَفّارَةَ لَهُ فَمَنْ اَخْلَفَ فَبِخُلْفِ اللّهِ بَدَءَ وَ لِمَقْتِهِ تَعَرَّضَ وَ ذلِكَ قَوْلُهُ «يا اَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لِمَ تَقُولُونَ ما لا تَفْعَلُونَ كَبُرَ مَقْتاً عِنْدَاللّهِ اَنْ تَقُولُوا ما لا تَفْعَلُونَ»»(1)؛ (وعده اى كه مؤمن به برادر مؤمنش مى دهد نذر است، هر چند كفاره ندارد، پس كسى كه با آن مخالفت كند موجب خشم خدا شده است و اين همان است كه در قرآن مى فرمايد: اى كسانى كه ايمان آورده ايد چرا چيزى مى گوئيد كه عمل نمى كنيد اين كار موجب خشم عظيم خدا است كه سخن بگوئيد و عمل نكنيد). همچنین رسول خدا(صلى الله عليه وآله) در حديث ديگرى می فرماید: «مَنْ كانَ يُؤْمِنُ بِاللّهِ وَ الْيَوْمِ الاْخِرِ فَلْيَفِ اِذا وَعَدَ»(2)؛ (كسى كه ايمان به خدا و روز قيامت دارد بايد به وعده خودش وفا كند).(3)