اولا: این حدیث بنا بر راست آزمایی های سندی خود اهل سنت با چالش های جدی در وثاقت بعضی از راویان آن مواجه است.

ثانیا: حق انتخاب خلیفه پیامبر به تصریح قرآن، بیانات نبوی و دلایل عقلی منحصر در خدا و رسول خدا است و اجماع جایگاهی در آن ندارد. چون امامت و مقام جانشینی پیامبر صرفا اموری اجتماعی و سیاسی نیستند و سویه های معنوی چون تکامل اخلاقی جامعه و پاسداری از شریعت را نیز شامل می شوند و بدیهی است احراز صلاحیت اشخاص برای تصدی چنین مقامی فقط در حوزه علم الهی و پیامبر اوست و با اجماع کشف و اثبات نمی گردد.

ثالثا: گزارش های تاریخی از نزاع ها، تهدیدها و اجبارهایی که در سقیفه روی داد، نشان می دهد اجماعی به صورت حقیقی پدید نیامده است. هم در جریان سقیفه و هم در بعد از آن، اشخاص برجسته ای از مهاجرین و انصار مخالف خلافت ابوبکر بودند. به همین دلیل نیز حاکمان به قدرت رسیده در سقیفه دست به دامان قبیله ای به نام بنی اسلم شدند و در قبال باج دادن به آنها، قدرت قهریه شان را برای گرفتن بیعت اجباری از مردم به خدمت گرفتند.

رابعا: اگر این قاعده درست هم باشد، هنگام به قدرت رسیدن خلیفه دوم از آن قاعده تخطی شده است. زیرا او با وصیت خلیفه اول به قدرت رسید نه در اجتماع و با اجماع. امری که موجب اعتراض بسیاری از مسلمانان اعم از مهاجرین و انصار و بزرگان صحابه و اهل شام بود.

علت اين كه در احادیث «دوازده خلیفه» از اسامی آنها سؤال نشده و پیامبر(ص) اسامی آنها را بیان نفرموده اند، احتمال دارد دست مخالفين اهل بيت(ع) بر اين احاديث دراز شده و نگذاشته است كه اسامى آنها به طور صريح به گوش مردم برسد، گرچه با جمع بين اين احاديث و «احاديث غدير» و «ثقلين» مى توان پى برد كه اين دوازده خليفه از اهل بيت پيامبرند که اولين آنها على بن ابى طالب(ع) است؛ البته مطابق برخی نقلها اسامى آنها از ناحيه پيامبر(ص) ذكر شده است.

تشیع یک مسلک کلامى نیست تا از آغاز و علل پیدایش آن بحث کنیم. بلکه تشیع عبارت است از اعتقاد به استمرار رهبرى اسلامى در قالب «وصایت» براى امام على(ع) و خاندان او. این تفکّر به دست مبارک پیامبر(ص) در حال حیاتش پى نهاده شد. گروهى از مهاجران و انصار در زمان پیامبر(ص) آن را پذیرفتند و گروهى از تابعین هم به آنان اقتدا کردند و اعتقاد به این اصل تا کنون تداوم یافته. لذا تشیع، تاریخى جز تاریخ اسلام و آغازی جز ظهور اسلام ندارد و اسلام و تشیع دو سوى یک حقیقتند و با هم به دنیا آمده اند.

اگرچه بسيارى از نويسندگان اهل سنّت اصرار دارند كه عبارت «مولى» را در جمله معروف پيامبر(ص) در حدیث غدیر که فرمودند: «مَنْ كُنْتُ مَوْلاهُ فَعَلِىُّ مَوْلاهُ»، به معنى دوست و يار و ياور تفسير كنند؛ زيرا يكى از معانى معروف «مولى» همين است و ما هم قبول داريم كه يكى از معانى «مولى» دوست و يار و ياور است؛ ولى قرائن متعدّدى در كار است كه نشان مى دهد «مولى» در حديث بالا به معنى ولى و سرپرست و رهبر مى باشد.

نویسندگان این دو کتاب ادعا نکرده اند که فقط احادیثی که ما نقل کرده ایم صحیح است؛ بلکه طبق اعتراف خود آنها روایات صحیحی که نیاورده اند بیشتر از روایات نقل شده بوده است. حتّی اگر حدیث غدیر در این دو کتاب می آمد باز هم پذیرفته نمی شد؛ چنانکه دلالت «حدیث منزلت» را که در این دو کتاب آمده پذیرفته نشده است! بخاری معاصر امام صادق(ع) بود؛ امّا از ایشان حدیثی نقل نکرده است! این رفتار نشان می دهد انگیزه های سیاسی و طایفی می تواند باعث بی اعتنایی به حق باشد.

اولا: ابلاغ پیام غدیر به آیندگان، دستور پیامبر است و شیعه از دستور پیامبر پیروی می کند.

ثانیا: شناخت امام مانند شناخت پیامبر اهمیت دارد و اگر کسی پیام غدیر را قبول کند از مکتب و تفسیر و روایت امام علی(ع) و سایر امامان اهل بیت(ع) تبعیت خواهد کرد.

ثالثا: بحث از غدیر نه تنها اختلاف آور نیست، بلکه حل کننده اختلاف است و مشخص می شود شیعه برای عقاید خود دلیل دارد و از دشمنی هایی که به خاطر تهمت مخالفان وحدت ناشی شده کاسته می شود.

رابعا: اگر این بحث فایده ای ندارد، پس دلیلی برای نگرانی علمای اهل سنّت از ذکر داستان غدیر وجود ندارد!

اوّلا: او بدون ارائه دلیل و به مجرّد این که مضمون حدیثى با عقایدش سازگارى ندارد آن را جعلى یا ضعیف می داند. ثانیاً: این روایات به حدّى زیاد است که مى توان ادعاى تواتر یا شهرت آن ها را نمود؛ حدود سى و چهار نفر از علماى اهل سنت این روایات را نقل کرده اند. ثالثاً: مى توان مضمون این روایات را با احادیث صحیح السند دیگر؛ همچون حدیث غدیر و ثقلین تأیید نمود.

روایاتى را که شیعه براى اثبات حقانیت خود به آنها استناد می کند، همگى صحیح بوده و از اعتبار زیادی نزد علمای سنی نیز برخوردار است و اگر کسی آنها را ضعیف بداند در حقیقت بسیاری از راویان اهل سنت که آنها را نقل کرده اند را، زیر سؤال برده؛ همان راویانی که پایه های مذهب اهل سنت را ساخته اند.

لفظ مولی در آیه 15 سوره حدید به معنى اولى بکار رفته است؛ و قرائن تاریخی و حدیثی وجود دارد که مقصود از مولى در حدیث غدیر، اولى به تصرف و یا صاحب ولایت می باشد؛ از جمله: 1- در روز غدیر حسّان بن ثابت شاعر پیامبر(ص) به جاى لفظ مولى، کلمه امام و هادى را به کار برد. 2- امام علی(ع) در نامه به معاویه فرمود: پیامبر خدا ولایت مرا بر شما در روز غدیر واجب ساخت.  3- پیامبر(ص)  ابتدا از اولویت خود نسبت به جان آنان اقرار گرفت... بعد فرمود: مَنْ کُنْتُ مَولاهُ فَهذا عَلِىٌّ مَوْلاهُ.

حدیث غدیر، از مشهورترین و بلندآوازه ترین احادیث نبوى است و بسیارى از محدّثان و عالمان، بر استوارى و بلکه بر تواتر آن، تأکید کرده اند. ابن کثیر و ذهبى مى گویند: «این حدیث چنان به تواتر نقل شده که متیقّن است آن را پیامبر(ص) گفته است». ترمذى، ابن جریر، ابن حجر و ابن عساکر نیز از این حدیث به صحت و درستی یادکرده اند.