«غدير» در كتب شيعه و اهل سنت

جريان «غدير خم» در كتب شيعه و اهل سنت چگونه آمده است؟

به اعتقاد شيعه و اهل سنت آيه 67 سوره مائده درباره حادثه غدير نازل شده است. با اتمام حج و بازگشت حاجيان، به دستور پيك وحي مسلمانان در غدير خم توقف كردند و بعد از نماز، پيامبر(ص) خطبه اي خواند و از مردم خواست كه بگويند چه كسي اولي به انفسشان است؟ همه گفتند: خدا و رسولش. آنگاه فرمود: هر كس من مولاي اويم علي نيز مولاي اوست. سپس مسلمانان به حضرت علي(ع) تبريك گفتند؛ این واقعه بر بعضی بسیار گران آمد تا آنجا که نعمان بن حارث از ناحيه خدا درخواست عذاب كرد و سنگي از آسمان آمد و او را كشت.

تفسير عبارت «مولي» در حديث «غدير»

علما و دانشمندان شیعه و اهل تسنن چه معنایی برای عبارت «مولی» در این حدیث ارائه داده اند؟

اگرچه بسيارى از نويسندگان اهل سنّت اصرار دارند كه عبارت «مولى» را در جمله معروف پيامبر(ص) در حدیث غدیر که فرمودند: «مَنْ كُنْتُ مَوْلاهُ فَعَلِىُّ مَوْلاهُ»، به معنى دوست و يار و ياور تفسير كنند؛ زيرا يكى از معانى معروف «مولى» همين است و ما هم قبول داريم كه يكى از معانى «مولى» دوست و يار و ياور است؛ ولى قرائن متعدّدى در كار است كه نشان مى دهد «مولى» در حديث بالا به معنى ولى و سرپرست و رهبر مى باشد.

راویان نزول آیه اکمال در روز غدیر خم از اهل سنت

از علماى اهل سنت چه کسانى روایات مربوط به نزول آیه اکمال در روز غدیر را نقل کرده اند؟

محمّد بن جریر طبرى، ابو نعیم اصفهانى، خطیب بغدادى، ابو سعید سجستانى، خطیب خوارزمى، جلال الدین سیوطى و...، نزول آیه اکمال را در روز غدیر خم روایت کرده اند.

شبهه نزول آیه اکمال در روز عرفه!

آیا همان طور که فخر رازى مى گوید آیه اکمال در روز عرفه بر پیامبر(صلى الله علیه وآله)نازل شده است؟

فخر رازی منظور از الیوم در آیه اکمال دین را روز عرفه می داند. بخاری نیز نقل کرده: ضمن گفت و گویی که بین خلیفه دوم و شخصی یهودی درمی گیرد، خلیفه اعلام می کند منظور از الیوم در این آیه همان روز عرفه است. پاسخ: حضور نام امثال خلیفه دوم و معاویه به عنوان دو تن از غاصبان در سلسله سند چنین روایاتی باعث تضعیف این روایات از حیث سندی می گرد. ثانیا با توجه به نقل اجماع اهل سنت درباره زنده ماندن 80 روزه حضرت رسول بعداز نزول این آیه مشخص می شود که این آیه در 18ذی الحجه یعنی روز غدیر نازل شده است.
 

کلینى و نزول آیه اکمال در مورد ولایت على(ع)

کلینى در مورد نزول آیه اکمال چه روایتى از امام باقر(علیه السلام) نقل کرده است؟

کلینی از امام باقر روایت می کند وقتی ولایت به عنوان آخرین فریضه نازل شد، خداوند نیز آیه اکمال دین را فرو فرستاد. این روایت با مضمون آیه شریفه نیز سازگار است زیرا؛ اولا: با انتخاب خلیفه بی نظیری برای حضرت رسول توطئه دشمنان اسلام در ضربه زدن به اسلام نقش بر آب شد. ثانیا: با این انتخاب نبوت به سیر تکاملی خود ادامه داده، و دین کامل شد. ثالثا: نعمت های خداوند با نصب امامت کامل شد. رابعا اسلام بدون امام بعداز نبی دینی فراگیر و جهانی نخواهد بود.

مقصود از اکمال دین

مقصود از اکمال دین در آیه «اکمال» چیست؟

برخی گفته اند منظور از اکمال دین در آیه3 سوره مائده، تکمیل شدن قوانین و احکام دین است، اما این ادعا با نازل شدن آیاتی درباره بعضی موضوعات فقهی بر پیامبر بعداز نزول این آیه منافات دارد. برخی دیگر آنرا کامل شدن حج معنا کرده اند که باز هم به خاطر بی قرینه بودن حمل کل (دین) بر جزء (حج) احتمال بی اساسی است. در مقابل این احتمال ها باید تفسیر صحیح این آیه را یادآور شد که منظور از این آیه کامل شدن ارکان دین با ولایت و امامت است زیرا با ادامه نبوت از مسیر امامت استو که دین به قله کمال می رسد.

آلوسى و شأن نزول آیه اکمال دین

آیا نظر آلوسى نسبت به شأن نزول آیه اکمال دین صحیح است؟

آلوسی نازل شدن آیه اکمال دین در روز غدیر و بعد از انتخاب حضرت علی به جانشینی پیامبر را انکار می کند و آن را از جعلیات و دروغ های شیعه می داند در حالی که سستی کلام او برای کسی که با کتاب های ائمه حدیث و بزرگان تفسیر اهل سنت و طریق های متعدد روایت شدن ماجرای غدیر، آشنا باشد روشن است.

ابو نعیم اصفهانى و شأن نزول آیه اکمال

ابو نعیم اصفهانى در مورد شأن نزول آیه اکمال چه روایتى نقل کرده و آیا سند آن معتبر است؟

ابونعیم روایت کرده که آیه اکمال دین (آیه 3 سوره بقره) در حادثه غدیر و بعداز انتخاب علی به خلافت از سوی پیامبر(ص) نازل شده است. این حدیث نزد اهل سنت معتبر است و راویان سلسله سند آن گروهی از مهم ترین راویان و رجال معتبرترین نویسندگان کتب حدیثی هستند که به عنوان معتبر و ثقه در میان حدیث شناسان شناخته می شوند.

خطیب بغدادى و شأن نزول آیه اکمال

خطیب بغدادى در مورد شأن نزول آیه اکمال چه روایتى نقل کرده و آیا سند آن معتبر است؟

خطیب بغدادى از ابو هریره نقل کرده که، گفت: هر کس در روز هجدهم ذى حجّه روزه بگیرد، ثواب شصت ماه روزه بر او نوشته خواهد شد. و آن روز، روز غدیر خم است، زمانى که پیامبر(ص) دست على بن ابى طالب(ع) را گرفت و فرمود: آیا من ولىّ مؤمنین نیستم؟ گفتند: آرى، اى رسول خدا! فرمود: هر که من مولاى اویم پس علىّ مولاى اوست. عمر بن خطاب گفت: مبارک باد، مبارک باد اى پسر ابو طالب! تو مولاى من و مولاى هر مسلمان شدى. آن گاه خداوند این آیه را نازل کرد: «اليوم اكملت لكم دينكم...»... این حدیث مطابق رأى اهل سنت معتبر است.

ابن عساکر و شأن نزول آیه اکمال

ابن عساکر در مورد شأن نزول آیه اکمال چه روایتى نقل کرده و آیا سند آن معتبر است؟

ابن عساکر با ذکر فضیلت روزه در روز عید غدیر روایت کرده که آیه اکمال دین (آیه 3 سوره بقره) در حادثه غدیر و بعداز انتخاب علی به خلافت از سوی پیامبر(ص) نازل شده است. این حدیث نزد اهل سنت معتبر است و راویان سلسله سند آن گروهی از مهم ترین راویان و رجال معتبرترین نویسندگان کتب حدیثی هستند که به عنوان عالم، حسن العقیده، متقن، ثقه، راستگو، امین،در میان حدیث شناسان شناخته می شوند.

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
سامانه پاسخگویی برخط(آنلاین) به سوالات شرعی و اعتقادی مقلدان حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
تارنمای پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی
انتشارات امام علی علیه السلام
موسسه دارالإعلام لمدرسة اهل البیت (علیهم السلام)
خبرگزاری دفتر آیت الله العظمی مکارم شیرازی

رسول الله (ص)

الصوم يدق المصير، و يذيل اللحم، و يبعد من حر السعير

روزه روده را باريک مي کند، گوشت را مي ريزد، و از گرماي سوزان دوزخ دور مي گرداند

ميزان الحکمة 6 / 389