«ضرورت تواتر قرآن» دلیلی بر عدم تحریف آن

چگونه می‌توان برای اثبات تحریف ناپذیری قرآن به «ضرورت تواتر» استناد نمود؟

از جمله دلايل محكمى كه شبهه تحريف را از اساس باطل مى‌سازد «ضرورت تواتر قرآن» در مجموع و در سوره‌ها و آيات و جملات تركيبى و كلمات و حروف و حتى در قرائت و تهجّى آن است. چنانكه در بحث قرائات این بحث مطرح است كه تنها قرائت صحيح همان قرائت مشهور و متداول مسلمانان است كه بر قرائت عاصم به روايت حفص منطبق است و به تواتر ثابت شده است.

«ضرورت تواتر قرآن» دلیلی بر عدم «تحریف قرآن»

آیا می توان «ضرورت تواتر قرآن» را دلیلی بر عدم «تحریف قرآن» دانست؟

«ضرورت تواتر قرآن»، يكى از دلايل دفع شبهه تحريف است؛ به این معنی که شرط پذيرفتن قرآن، چه در كلّ و چه در بعض، متواتر بودن آن است. از اين رو، آنچه در زمينه تحريف گفته اند كه فلان كلمه يا فلان جمله از قرآن بوده، چون با نقلِ آحاد، روايت شده قابل قبول نيست، و اين اصل يكى از مسائل ضرورى اسلام و مورد اتفاق علماست و اساسا خبر واحد در مسايل اصولى و كلامى فاقد اعتبار است. علّامه حلّى، در این زمينه مى نويسد: «اِتّفاق علما بر آن است كه هر چه از قرآن متواترا به ما رسيده است حجّت و در غير اين صورت فاقد اعتبار است و ...».

علماي اهل سنت و احادیث «مهدویّت»

چه کسانی از علماي اهل سنت قائل به صحت احادیث «مهدوّیت» شده اند؟

گروهى از علماى اهل سنت به صحت يا حسن بودن احاديث مهدى(عج) تصريح نموده و برخى نيز به تواتر آن اعتراف دارند. به عنوان نمونه مي توان به ترمذى در الجامع الصحيح، حاكم نيشابورى در المستدرك على الصحيحين، ابن اثير در النهاية، قرطبى در التذكرة، ابن حجر عسقلانى در تهذيب التهذيب و ... اشاره كرد.

عدم منافات بين «سرّی بودن ولادت» با «تواتر روايات ولادت»

آیا ممکن است «سرّی بودن ولادت حضرت مهدی(عج)» با «ادعای تواتر در روايات ولادت» منافات داشته باشد؟

«سرّي بودن ولادت حضرت مهدي(عج)» منافاتي با «متواتر بودن روايات مربوط به آن» ندارد؛ زيرا علاوه بر وجود اخبار زيادى از امام عسكرى(ع) و سایر ائمه(ع) بر ولادت حضرت، عده ای هم موفق به ملاقات آن حضرت شده اند.

تواتر احادیث «دوازده خلیفه»

آیا شیعه احادیث «دوازده خلیفه» را متواتر می داند و یا آنها را ضعیف السند و غیر معتبر می شمرد؟

به اعتقاد احمد كاتب «احادیث دوازده خليفه» اخبار آحاد است و برخي از راويان آنها مورد طعن قرار گرفته اند. در پاسخ بايد گفت: اين احاديث از حد تواتر فراتر رفته است و مفيد يقين است و احتياجى به بررسى سندى ندارد و رجال شيعه همگى اين احاديث را قبول دارند و به آنها عمل می کنند. ضمن اینکه تعداد زیادی از این احاديث صحيح السند است كه اگر به حد تواتر نباشد لااقل در حد استفاضه است و تضعیف این روایات بر ادله بی اساس استوار است.

مخالفت بزرگان با «قُرّاء» دلیلِ عدم تواتر قرائات آنها

چه کسانی از بزرگان با قرائات سبع مخالفت کرده اند و مخالفت آنها چه مفهومی دارد؟

استوارترين دليلى كه ما را بر عدم اعتراف ائمه پيشين به تواتر قرائت ها راهبرى مى كند، مخالفت آنان با بسيارى از قُرّاء معروف و حتى «قُرّاء سبعه» است. چگونه يك مسلمان محافظه كار جرأت مى كند قرائت متواتر از پيامبر(ص) را مورد انكار قرار دهد و حال آنکه «احمد بن حنبل» با بسيارى از قرائت هاى «حمزه» مخالفت مى نمود و خواندن نماز با امام جماعتى كه حمد و سوره را به قرائت «حمزه» مى خواند ناپسند می دانست. بنابراین اگر قرائت «حمزه» و سایر قرائت ها به تواتر از پيامبر(ص) نقل شده باشد، چه كسى مى تواند آن را ناپسند بداند؟

اطلاق لفظ «شیعه» بر گروهی خاص در روایات ضعیف!

آیا گفته دکتر ناصر على قفارى که مى گوید لفظ شیعه فقط در اخبار ضعیف است صحیح مى باشد؟

اوّلا: او بدون ارائه دلیل و به مجرّد این که مضمون حدیثى با عقایدش سازگارى ندارد آن را جعلى یا ضعیف می داند. ثانیاً: این روایات به حدّى زیاد است که مى توان ادعاى تواتر یا شهرت آن ها را نمود؛ حدود سى و چهار نفر از علماى اهل سنت این روایات را نقل کرده اند. ثالثاً: مى توان مضمون این روایات را با احادیث صحیح السند دیگر؛ همچون حدیث غدیر و ثقلین تأیید نمود.

تواتر حدیث غدیر

آیا حدیث غدیر از سند قابل قبولى برخوردار است؟

حدیث غدیر، از مشهورترین و بلندآوازه ترین احادیث نبوى است و بسیارى از محدّثان و عالمان، بر استوارى و بلکه بر تواتر آن، تأکید کرده اند. ابن کثیر و ذهبى مى گویند: «این حدیث چنان به تواتر نقل شده که متیقّن است آن را پیامبر(ص) گفته است». ترمذى، ابن جریر، ابن حجر و ابن عساکر نیز از این حدیث به صحت و درستی یادکرده اند.

تقسيم بندی روايات «معراج»

روايات «معراج» به چند دسته تقسيم مي شود و چه نتيجه‌اي از اين دسته بندي حاصل مي‌شود؟

احاديث «معراج» به چهار دسته تقسيم مي‌شود. 1- رواياتى كه به حكم تواتر قطعى است. 2- احاديثى كه قبول آنها هيچ‌گونه مانع عقلى و نقلى ندارد. 3- رواياتى كه ظاهر آن زننده است؛ ولى مى‌توان آنها را توجيه و تفسير نمود. 4- رواياتى كه مشتمل بر يك سلسله امور نامعقول و باطل مى‌باشد و نشانه ساختگى بودن آنها است.

صحت اعتقاد به «مهدویّت» با وجود عدم تواتر

آیا از نظر اهل سنت، تواتر در احاديث «مهدويت» برای اعتقاد به مضمون آن شرط است؟

در نگاه اهل سنت اعتقاد و ايمان به موضوع ظهور حضرت مهدى(عج) به جهت وجود روايات صحيح السند در آن واجب است؛ البته در ايمان به خبرهاى غيبى تواتر شرط نيست و هر خبر غيبى كه به سند صحيح از رسول خدا(ص) ثابت شده ايمان به آن واجب است، خواه آن خبر متواتر باشد يا واحد، و اين قول اهل سنت و جماعت است.

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
سامانه پاسخگویی برخط(آنلاین) به سوالات شرعی و اعتقادی مقلدان حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
تارنمای پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی
انتشارات امام علی علیه السلام
موسسه دارالإعلام لمدرسة اهل البیت (علیهم السلام)
خبرگزاری دفتر آیت الله العظمی مکارم شیرازی

قال الباقر عليه السّلام :

ما مِنْ رَجُلٍ ذکَرَنا اَوْ ذُکِرْنا عِنْدَهُ يَخْرُجُ مِنْ عَيْنَيْهِ ماءٌ ولَوْ مِثْلَ جَناحِ الْبَعوضَةِ اِلاّ بَنَى اللّهُ لَهُ بَيْتاً فى الْجَنَّةِ وَ جَعَلَ ذلِکَ الدَّمْعَ حِجاباً بَيْنَهُ وَ بَيْنَ النّارِ.

الغدير، ج 2، ص 202