تاریخ مدینة دمشق

معرفی کتاب «تاریخ مدینه دمشق»

کتاب «تاریخ مدینه دمشق» توسط ابو القاسم على بن حسن بن هبه الله ابن عساکر شافعى دمشقى (499ـ571ق) نوشته شده است که کتابى تاریخى، رجالى، و حدیثى و از مهم ترین و پر اهمیت ترین کتاب هاى مورد توجه اهل سنت و علماى شیعه مى باشد. این کتاب با نام «التاریخ الکبیر» و تاریخ ابن عساکر نیز شناخته شده است و على رغم نام آن، تاریخى عام بوده و همه مناطق و اشخاص مهم تاریخ اسلام را به طور کاملا مفصل و البته مستند گزارش کرده است. حجم بالاى کتاب به این دلیل است که سندهاى فراوان براى مطالب ذکر شده است و هزاران حدیث نبوى و بیش از دو هزار حدیث از امیر المومنین على(ع) را به طور مستند و کامل در بر گرفته است. از این رو علاوه بر تاریخى بودن آن، به عنوان کتاب جامع و معتبر حدیثى نیز تلقى شده و از مهم ترین منابع علماى رجال و حدیث اهل سنت مثل سیوطى، ذهبى، ابن حجر و دیگران بوده است. کتاب تاریخ دمشق مطالب فراوانى از منابع پیشینیان ذکر کرده است که امروزه در دست نیست. ابن عساکر بسیارى از وقایع و حقایق مربوط به شیعه و عقاید آن را در کتابش نقل کرده و کتاب او از مهم ترین مراجع و منابع احتجاج علماى شیعه براى اثبات حقانیت عقاید خود در برابر اهل سنت به شمار می ورد.

معرفی ابن عساکر

ابن عساکر که بود؟

ابوالقاسم على بن حسن بن هبه الله ابن عساکر شافعى دمشقى (449ـ571ق) یکى از علماى برجسته و سرشناس اهل سنت در زمینه حدیث، رجال، تاریخ اسلام و از خاندان معروف ابن عساکر مى باشد. شهرت اصلى او به دلیل نگاشتن کتاب «تاریخ مدینه دمشق» بود؛ تولد و رشد او در دمشق بود و در همانجا وفات یافت؛ وى براى توسعه دانش حدیثى خود و استماع احادیث بیشتر و فراتر از آنچه فراگرفته بود به بسیارى از شهرهاى مختلف مناطق اسلامى مثل عراق، حجاز، و خراسان مسافرت کرد. اهمیت ابن عساکر براى علماى شیعه این است که بسیارى از روایات مربوط به عقاید شیعه، به ویژه روایت‌های راویان و ائمه شیعه را در آثارش نقل کرده است که علماى شیعه در مقام احتجاج با اهل سنت به آنها استناد و استشهاد کرده اند. مثل ترجمه و گزارش زندگانى امامان بزرگوار شیعه و مظلومیت‌هایی که از سوى ظالمان روزگار متحمّل شده اند، فضائل امامان شیعه، و احادیث فراوانى از آنان به ویژه کلمات گهربار على بن ابى طالب(علیه السلام) که فقط در کتاب تاریخ دمشق بیش از دو هزار حدیث از امیرالمؤمنین على(علیه السلام) نقل کرده است. 

دشمنى مروان با بنى هاشم

ابن عساکر درباره دشمنى مروان بن حکم با بنى هاشم چه مى نویسد؟

ابن عساکر در کتاب تاریخ خود مى نویسد: مروان کسى بود که نگذاشت امام حسن(ص) در حجره رسول خدا(ص) دفن شود، و گفت: من نمى گذارم فرزند ابوتراب با رسول خدا دفن شود در حالى که عثمان در بقیع دفن شده است. وى مى خواست با این کار معاویه را راضى کند؛ زیرا مروان در آن روز از حکومت عزل شده بود؛ او پیوسته دشمن بنى هاشم بود تا مُرد.

جمع آورى قرآن در عصر رسول خدا (ص)

آیا ادعاى جمع آورى قرآن در عصر پیامبر(صلَّى اللّه علیه و آله و سلَّم) براى انکار فضائل خلفا است؟

اصرار بر این که قرآن در عصر رسول اعظم(ص) گردآورى شده، به استناد دلایل تاریخی، روایی، قرآنی و عقلی و به خاطر حفظ کرامت قرآن و صیانت آن از تحریف است و هدف از آن، انکار فضیلتى از خلفا نیست.

تواتر حدیث غدیر

آیا حدیث غدیر از سند قابل قبولى برخوردار است؟

حدیث غدیر، از مشهورترین و بلندآوازه ترین احادیث نبوى است و بسیارى از محدّثان و عالمان، بر استوارى و بلکه بر تواتر آن، تأکید کرده اند. ابن کثیر و ذهبى مى گویند: «این حدیث چنان به تواتر نقل شده که متیقّن است آن را پیامبر(ص) گفته است». ترمذى، ابن جریر، ابن حجر و ابن عساکر نیز از این حدیث به صحت و درستی یادکرده اند.

نظر علماي اهل سنت درباره شأن نزول آيه «تبليغ»

آيا از علمای اهل سنت کسی شأن نزول آيه «تبليغ» را جانشینی امام علي(ع) می داند؟

در برخی از كتابهاى اهل تسنن تاكيد شده كه آيه تبليغ در شأن على(ع) نازل شده و روایاتی از صحابه در این مورد ذکر شده است. اين احاديث را علمائي مانند ابونعيم اصفهانى، ابن عساكر، فخر رازى، ابو اسحاق حموينى، ابن صباغ، سيوطى، قاضى شوكانى، آلوسى، قندوزى و ... در كتاب‌هايشان نقل كرده اند. در مقابل نیز برخي علمای ایشان از كنار آيه به راحتي گذشته اند.

اهمیت روزه در روز غدیر از دیدگاه اهل سنت

نظر محدثین اهل سنت در مورد روزه در روز غدیر چیست؟

خطیب بغدادی از ابوهریره نقل می کند: هر کس در این روز روزه بگیرد خداوند ثواب شصت ماه روزه را به او عطا مى کند؛ روزی که پیامبر(ص) دست علی(ع) را گرفت و فرمود: هرکه من مولاى او هستم این على مولاى اوست. سپس عمر به علی(ع) تبریک گفت و آیه اکمال نازل شد. همین مضمون را ابن عساکر و پانزده نفر از علمای اهل سنت با سندهای صحیح نقل کرده اند.

اطلاق لفظ «شیعه» بر گروهی خاص در روایات ضعیف!

آیا گفته دکتر ناصر على قفارى که مى گوید لفظ شیعه فقط در اخبار ضعیف است صحیح مى باشد؟

اوّلا: او بدون ارائه دلیل و به مجرّد این که مضمون حدیثى با عقایدش سازگارى ندارد آن را جعلى یا ضعیف می داند. ثانیاً: این روایات به حدّى زیاد است که مى توان ادعاى تواتر یا شهرت آن ها را نمود؛ حدود سى و چهار نفر از علماى اهل سنت این روایات را نقل کرده اند. ثالثاً: مى توان مضمون این روایات را با احادیث صحیح السند دیگر؛ همچون حدیث غدیر و ثقلین تأیید نمود.

«امّ ابیها» کنیه فاطمه زهرا(س)

در منابع اهل سنت چه کنیه ای برای حضرت زهرا(س) نقل شده است؟

بسیاری از دانشمندان اهل سنت و تمامی دانشمندان شیعه اتفاق نظر دارند که پیامبر خدا(ص) فاطمه(س) را به خاطر شفقت ها و دل سوزی هایش نسبت به آن حضرت، به کنیه «ام ابیها» یعنی «مادر پدر» ملقّب کرد.

گردآورى قرآن در زمان پیامبر(ص)

آیا قرآن در زمان حیات پیامبراکرم(صلى الله علیه وآله) گردآورى شد؟

طبق شواهد تاریخی  و احادیث فراوان مثل حدیث ثقلین و حدیث فاتحه الکتاب، و آنچه از شعبی، انس بن مالک، عثمان، عبدالله بن عمر و برخی از صحابه نقل شده: قرآن در زمان حیات پیامبر(ص) توسط امام علی(ع) و دیگر صحابه مثل ابىّ بن کعب، معاذ بن جبل، زید بن ثابت و ابوزید گردآورى شد و سوره ها و آیه هایش به دستور پیامبر(ص) مرتّب شد.

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
سامانه پاسخگویی برخط(آنلاین) به سوالات شرعی و اعتقادی مقلدان حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
تارنمای پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی
انتشارات امام علی علیه السلام
موسسه دارالإعلام لمدرسة اهل البیت (علیهم السلام)
خبرگزاری دفتر آیت الله العظمی مکارم شیرازی

عن ابي عمارة المنشد قال:

«ما ذکر الحسين بن علي عند ابي عبدالله عليه السلام في يوم قط فرئي ابو عبدالله عليه السلام متبسما في ذلک اليوم الي الليل‏»

بحارالانوار، ج 44، ص 280