عمر سعد نزديك ظهر روز يازدهم دستور حركت به سوى كوفه را صادر كرد. زنان و دختران و كودكان حرم حسينى را بر شتران بدون جهاز سوار كردند و به سوى كوفه حركت دادند. در «عقد الفريد» آمده: در ميان اسراء دوازده پسر بچه و نوجوان از جمله آنها محمد بن الحسين و على بن الحسين(ع) بودند.
اسارت در اسلام هرگز بين مسلمين وجود نداشت، به همين دليل هنگامى كه اسرا را از شهرهاى مختلف عبور مى دادند، باور مردم اين بود كه آنها اسيران بلاد كفرند! اما هنگامى كه حقيقت بر آنها روشن مى شد، فريادشان بلند مى گشت.

کسى که سوره بنى اسرائیل (اسراء) را هر شب جمعه بخواند، از دنیا نخواهد رفت تا این که قائم(عج) را درک کند و از یارانش خواهد بود؛ و نیز اجر فراوانی نقل شده برای کسى که این سوره را بخواند و به هنگامى که به توصیه هاى خداوند در ارتباط با پدر و مادر در این سوره مى رسد، عواطف او تحریک گردد و احساس محبت بیشتر نسبت به پدر و مادر کند.

این آیات درباره اهل مکّه نازل شد که تصمیم گرفتند پیامبر(ص) را از مکّه بیرون کنند و بعداً این تصمیم، فسخ و مبدّل به تصمیم بر اعدام پیامبر(ص) گردید و به دنبال آن خانه پیامبر(ص) را محاصره کردند، اما پیامبر(ص) از این حلقه محاصره، به طرز اعجازآمیزى بیرون آمده به سوى مدینه هجرت کرد. نزول این آیات درباره یهود مدینه که به پیامبر(ص) پیشنهاد دادند به شام برود با مکی بودن این سوره سازگار نیست.

این آیات درباره گروهى از مشرکان مکّه نازل شد که به پیامبر(ص) گفتند: اگر مال و مقام می خواهی به تو می دهیم؟ پیامبر(ص) فرمود: خیر، بلکه خداوند مرا به سوى شما فرستاده و کتاب آسمانى بر من نازل کرده، اگر آن را بپذیرید به نفع شما در دنیا و آخرت خواهد بود. آنها گفتند: از پروردگارت بخواه این کوه ها را عقب بنشاند و نهرهاى آب جارى سازد، قطعات سنگ بر سر ما فرود آرد و... . پیامبر(ص) در حالى که قلبش را اندوه و غم به فرا گرفته بود از نزد آنها بازگشت... .

پیامبر(ص) یک شب در حال سجده خدا را به نام: رحمان و رحیم مى خواند. مشرکان بهانه جو گفتند: ببینید این مرد خودش دو خدا را پرستش مى کند، در حالى که مى پندارد موحّد است و یک معبود بیشتر ندارد. آیه فوق نازل شد و به آنها پاسخ داد.

مهمترین مباحث این سوره عبارتند از: دلائل نبوّت، معاد، بخشى از تاریخ بنى اسرائیل، مسأله آزادى اراده، مسأله حساب و کتاب، بحث حق شناسى مخصوصاً درباره خویشاوندان و  پدر و مادر، تحریم «اسراف و تبذیر»، «بخل»، «فرزند کشى»، «زنا»، خوردن مال یتیمان»، «کم فروشى»، «تکبّر» و «خونریزى»، و مباحث توحیدی، مبارزه با هر گونه لجاجت در برابر حق، انسان و برترى او بر مخلوقات دیگر، اعجاز قرآن و تأثیر آن براى درمان هر گونه بیمارى اخلاقى و اجتماعى، وسوسه هاى شیطان، تعلیمات اخلاقى و فرازهائى از تاریخ پیامبران.

قرآن در چند سوره همه منکران را تشویق و تحریک به مقابله به مثل نموده است، از جمله: 1- سوره اسراء آیه 88. 2- سوره هود  آیات 13 و 14. 3- سوره یونس  آیه 38. 4- سوره بقره آیه 23. در سوره 88 اسراء  آمده است: «بگو اگر تمام جن و انس اجتماع کنند تا کتابى همانند قرآن بیاورند، نمى توانند، اگر چه نهایت همفکرى و همکارى را به خرج دهند».

منظور حجابی است که از دیده ها پنهان است، مثل کینه، عداوت و حسادت، که پرده ضخیمى میان انسان و شخصى که مورد کینه و حسادت او است، ایجاد مى کند. برخی روایات این مطلب را تایید می کنند.

این آیات درباره گروهى از مشرکان نازل شد که هنگام تلاوت قرآن پیامبر(ص) در شب و هنگام نماز در کنار خانه کعبه، به پیامبر(ص) سنگ مى زنند و یا کف مى زدند و سوت مى کشیدند و با صداى بلند شعر مى خواندند و یا او را شاعر و دیوانه می خواندند تا مانع دعوت مردم به اسلام شوند.

شأن نزولهای مختلفی بیان شده است؛ از جمله: 1- قریش به پیامبر(ص) گفتند: ما به تو اجازه نمى دهیم دست به حجر الاسود بگذارى تا با دیده احترام به خدایان ما بنگرى . پیامبر(ص) گفت مانعى ندارد نگاهى به سوى آنها بیفکنم تا بگذارند استلام حجر الاسود کنم. آیات فوق نازل شد و از این کار نهی کرد.2- قریش به پیامبر(ص) پیشنهاد کرد: دست از ناسزاگوئى به خدایان ما بردار و ... تا به سخنانت گوش فرا دهیم. پیامبر(ص) به امید این که آنها مسلمان شوند، در فکر بود که خواسته آنان را بپذیرد که این آیات او را برحذر داشت.