اگر در نظام ارتزاق موجودات مختلف دقت و انديشه شود، نكات جالب و شگفت انگيزى از قدرت خداوندى بر ما روشن مى گردد؛ مثلا هرگز مواد غذایی جهان تمام شدنی نیست؛ یا طریق استفاده از روزی در بین موجودات مختلف است؛ یا بعضى مواد غذايى و رطوبت را از زمين مى گيرند، بعضى ها از آب، بعضى از هوا، و بعضى از طريق وابستگى به گیاهان وحیوانات ديگر و ...

پیامبر(ص) اهمیت زیادی برای سوره«ق» قائل بود و آن را در هر روز «عید» و «جمعه» تلاوت مى کرد. تلاوت این سوره مشکلات و سکرات مرگ را بر انسان آسان مى سازد و هر کس این سوره را در نمازهاى فریضه و نافله بخواند، خداوند روزى او را گسترده مى کند، نامه اعمالش را به دست راستش مى دهد، و حساب او را در قیامت آسان مى سازد.

اینکه گاهی بدون زحمت مواهبی مثل نور آفتاب، باران، عقل و... به لطف خدا نصیب انسان می شود تصادفی نیست بلکه حساب این گونه روزى ها از روزى هائى که با تلاش و کوشش به دست مى آیند جداست و اگر به طور صحیح استفاده نشود از دست خواهد رفت. در روایات هم به هر دو نوع روزی اشاره شده؛ لذا نباید به بهانه مقسم بودن روزی دست از تلاش برای تأمین زندگی مادی و معنوی بهتر برداشت.

خداوند در سوره حجر می فرماید: «خزائن و گنجینه هاى همه چیز نزد ماست، ولى ما جز به اندازه معین آن را نازل نمى کنیم». در آیه دیگر می فرماید: «اگر خداوند روزى را بدون حساب بگستراند بندگان منحرف شده ظلم و ستم مى کنند». تلاش براى زندگى علاوه بر دوری از تنبلى، موجب حرکت و نشاط مى شود و وسیله خوبى براى اشتغال سالم فکرى و جسمى است. با توجه به وجود شهوت و غرور در انسان، اگر همه چیز بى حساب در اختیار او قرار داشت، یک مشت انسانهاى بى کار، با شکم هاى سیر، غوغائى به پا مى کردند.

باید دانست آیات و روایاتى که در نگاه اول متضاد به نظر مى رسند، هر کدام به یکى از ابعاد آن مسأله نظر دارند که غفلت از این ابعاد، موجب توهم تناقض می شود. در اینجا نیز آنگاه که مردم با ولع و حرص هر چه شدیدتر به دنبال دنیا و زرق و برق آن مى روند و برای آن از هیچ جنایتى فروگذار نمى کنند، دستورات مؤکد و پشت سر هم وارد مى شود و آنها را به ناپایدارى دنیا و بى ارزش بودن آن توجه مى دهد. و آنجا که گروهى به بهانه زهد، دست از کار و کوشش و تلاش مى کشند، اهمیت کار و کوشش را به آنها گوشزد مى کند.

خواننده این سوره در تمام طول روز پر روزى خواهد بود، و خداوند هزار فرشته را بر او مأمور مى کند که او را از هر شیطان رجیم و هر آفتى حفظ کنند، و او را مشمول تمام خیر دنیا و آخرت مى کند.

قرآن مجید در آیه 16 سوره «جاثیه» درباره نعمتهایی که به بنی اسرائیل عطا شده مى فرماید: ما به بنى اسرائیل کتاب آسمانى و حکومت و نبوت دادیم، و از روزى هاى پاکیزه به آنها عطا کردیم، و آنان را بر جهانیان هم عصر خود برترى بخشیدیم، ما دلائل روشنى از امر نبوت و شریعت در اختیار آنها گذاردیم.

طبق آیات 59-61 سوره یونس، حق قانون گذارى مخصوص خدا است، و هر کس بى اذن او چنین کند، مرتکب تهمت و افتراء بر خدا شده است؛ زیرا همه روزى ها از ناحیه او نازل شده و در حقیقت مالک اصلى همه آنها خدا است، بنابراین او حق دارد بعضى را مجاز و بعضى را غیر مجاز اعلام کند، هر چند دستورات خدا در مسیر منافع و تکامل بندگان است. البته خدا می تواند اجازه این کار را، در حدودى که صلاح بداند، به کسى مانند پیامبر(ص) واگذار کند که در روایات به عنوان فرض النبی نامیده شده.

طبق آیه 6 سوره هود، هیچ دابّه اى در روى زمین نیست، مگر این که رزق و روزى آن بر خدا است). با این حال باید به دنبال روزی رفت چراکه مقدر شدن روزی مشروط به تلاش و کوشش است، نه اینکه با سستی بهانه دست دشمنان داد تا مذهب را عاملی برای رکود اقتصادی و استثمار محرومان قرار دهند. ضمن اینکه سیره پیامبران و امامان نیز تلاش برای رزق و روزی بوده است. آیات و روایات مربوط به معین بودن روزی برای کنترل افراد حریص می باشد.