شكي نيست كه قدرت خداوند نسبت به خلقت موجودات از درك و فهم انسان خارج است. با اين وجود وقتي كه به گوشه اي از اسرار خلقت موجودات پي مي بريم تا حدودي متوجه عظمت پروردگار مي شويم ...

امام علي(ع) در خطبه 155 «نهج البلاغه»، با اشاره به بال های منحصر به فرد و نحوه فرزندپروری «خفّاش»، می فرماید: «خداوند برای او از گوشت بدنش بال هایی آفریده؛ گویی این بال ها مانند لاله های گوشند؛ بال هایی بدون پر! و بدون نی هایی در میان آن. او پرواز مى كند، در حالى كه نوزادش به او چسبيده و از او جدا نمى شود تا اعضاى پيكرش محكم گردد و راه زندگى را بياموزد». سپس می فرماید: «پاك و منزه است آفريننده همه اشيا، كه از هيچ نمونه و الگويى كه از ديگرى به جاى مانده باشد پيروى نكرده است».

دانشمندان به رازهای نهفته ای در وجود پرندگان و انواع و اقسام آن ها، اعم از پرندگان خشکی و دریایی، پرندگان مهاجر و غیر مهاجر، پی برده اند که تفکر درباره آنها و دقّت در ساختمان بال و پر و تمام وجود آنها، باعث آشنا شدن انسان با آفریننده آن و غرق شدن در افکار توحیدی می شود؛ به تعبیر دیگر طرز زندگی، رنگ ها، دقتها، ظرافتها و تنوع فوق العاده ای که در ساختمان وجود آنها به کار رفته، موجب شده انسان بی اختیار سر تعظیم به درگاه پروردگار فرود آورد و در برابر ظرافتِ خالقیت و عظمتِ قدرت او تسلیم شود.

امام علي(ع) درباره چگونگي تولید مثل «طاووس» می فرماید: «هنگامى كه طاووس به سوى جفتش حركت مى كند، دم خود را مى گشايد و همچون چترى بر سر خود سايبان مى سازد، او با اين همه رنگ هاى زيبا غرق در غرور مى شود و با حركات متكبّرانه به خود مى نازد؛ همچون خروس با جفت خود مى آميزد، ... و آن گونه نیست كه بعضى پنداشته اند طاووس به وسيله اشكى كه از چشم خود فرو مى ريزد جنس ماده را باردار مى كند به اين صورت كه قطره اشك در دو طرف پلك هاى جنس نر حلقه مى زند و ماده آن را مى نوشد سپس تخم مى گذارد، بى آن كه با نر آميزش كرده باشد».

امام علي(ع) در خطبه 165 «نهج البلاغه»، به وصف بال و پرهای رنگین و شگفت انگیز «طاووس» می پردازد و با تشبیهات بسیار زیبایی آن را شرح می دهد؛ ایشان در اين میان به نكته لطيفى اشاره كرده اند مبنی بر اینكه خداوند در كنار آن همه زيبايى هاى طاووس، پاهای او را به عنوان نقطه ضعفش قرار داده است، در حقيقت اين نمونه اى است از جهان آفرينش كه خداوند حكيم براى جلوگيرى از غرور و طغيان ناشى از قدرت و جمال، در كنار آن ضعف ها و كاستى هايى قرار داده تا آن غرورِ غفلت زا مهار شود و تعادل برقرار گردد.

حضرت علي(ع) در خطبه 165، در بیان زیبایی های خلقت پر «طاووس» مي فرمايد: «گاه او از پرهايش بيرون مى آيد و لباسش را از تن خارج مى كند. پرها پشت سر هم مى ريزند و به دنبال آن پى در پى مى رويند. پرها از نى هایشان فرو مى ريزد، همچون ريزش برگها از شاخه ها، سپس رشد مى كند، تا بار ديگر به شكل اول درآيد، اگر تارى از تارهاى پر او را بررسى كنى گاه سرخ گلرنگ را به تو نشان مى دهد و گاه رنگ سبز زبرجدى و زمانى زرد طلايى». با اين حال چگونه عقل به كُنه ذات و صفات آفريدگارِ اين مخلوق برسد؟

امام علی(ع) با اشاره به خلقت شگفت انگیز پرندگان می فرماید: «پرندگان مسخّر فرمان اويند، خداوند شماره پرها و نفس هاى آنها را احصا كرده، پاهاى بعضى را براى حركت در آب محكم ساخته و پاى گروهى را براى خشكى، براى هر كدام غذاي مناسب و خاصّى مقدّر فرموده و اصناف آنها را شماره نموده، هر يك را به نامى فرا خوانده و روزيش را برعهده گرفته است» و براستی خلقت شگفت انگیز پرندگان، انسان را در برابر عظمت پروردگار مات و مبهوت مى سازد.

امام علي(ع) در خطبه 155 «نهج البلاغه» درباره ویژگی های شگفت انگيز «خفّاش»، مي فرمايد: «اسرار پيچيده و حكمتى كه در وجود اين شب پره ها به ما نشان داده شده؛ همان موجوداتى كه روشنايى روز، با آنكه همه چيز را مى گشايد چشمان آنها را مى بندد و تاريكى كه همه موجوداتِ زنده را فشرده مى كند، چشمان آنها را باز و گسترده مى سازد، ... درخشش شعاع آفتاب، آنها را از حركت در ميان امواج روشنايى باز داشته، و آنان را در پناهگاه خود، از حركت صبحگاهان به همراه نور پنهان ساخته است، در نتيجه، به هنگام روز، پلك هاى چشمانش روى هم مى افتد؛ اما شب را براى خود چراغ روشنى قرار مى دهد تا بدين وسيله روزى هاى خود را به دست آورد».

ایشان می فرماید: اين حيوان از ظرافت هاي زيادي برخوردار است و با وجود پرنده بودن تفاوت هاي بي شماري با آنان دارد، مانند: بدن پوشيده از مو، داشتن دندان، زائيدن بچه و شير دادن به آن، راه رفتن با دستها و پاها، دنبال غذا رفتن در شب و خوابيدن در روز. خفّاش ويژگي هاي ديگري نيز دارد كه تغذيه از حشرات، پرواز در تاريكي شب و با سرعت و مهارت و نوشيدن آب در حال پرواز از آن جمله اند كه امام صادق(ع) نيز در كتاب «توحيد مفضّل» به بسياري از آنها اشاره نموده است.

امام علي(ع) درباره شگفتی هاي خلقت «پرندگان» مي فرمايد: «خداوند اشكال گوناگونى از پرندگان را آفريد و آنها را در شكاف هاى زمين و بريدگى درّه ها و قلّه كوه ها مسكن داد، آنها داراى بال هاى مختلف و شكل هاى گوناگون اند، و با بال هاى خويش در هواى گسترده و در فضاى پهناور به پرواز در مى آيند، ... بعضى را به سبب سنگينى جسمشان از اينكه به آسانى در هوا پرواز كنند باز داشت و چنان قرار داد كه بتوانند بال و پري بزنند، خداوند با آفرينش دقیق خويش، پرندگان را به رنگ هاى گوناگونى رنگ آميزى كرد: بعضى تنها يك رنگ دارند ... بعضى از آنها تمام بدنشان يك رنگ دارد».