قرآن خداوند را از همه «صادق تر» دانسته و می فرماید: «كيست كه از خداوند، راستگوتر باشد؟!». اين تعبیر به خاطر آن است كه دروغ يا از جهل و بی خبری از واقعیت ها سرچشمه مى گيرد و يا از ضعف و ناتوانى و احتیاج، و چون هيچ يك از اين صفات در ذات پاكش راه ندارد، او از همه صادق تر است. بعضى معتقدند كه تعبير به راستگوتر تنها از نظر كميّت امكان پذير است نه كيفيت؛ ولى حق اين است كه از نظر كيفيت نيز مراتب مختلفى براى صدق، تصوّر مى شود و «اصدق» کسی است که گفتارش در تمام ابعاد، مطابق واقع باشد.

هنگامی که ابوذر از تبعید شام بازگشت عثمان سعی کرد او را به سخنان خلافی متهم نماید. اما ابوذر گفت از پیامبر(ص) شنیدم؛ هنگامى كه فرزندان ابى العاص به سى نفر برسند اموال بيت المال را در بین خود تقسيم مى كنند. خلیفه از امام علی(ع) درستی سخن ابوذر را جویا شد. امام فرمود من این سخن را نشنیدم اما از پیامبر(ص) شنیدم که مردی راستگوتر از ابوذر نیست. سرانجام عثمان از انتقادهاى بى حساب ابوذر به تنگ آمد و او را به نقطه بد آب و هوايى به نام ربذه تبعيد كرد و در همان سرزمين جان سپرد.

براى پى بردن به عيوب خويش چهار راه وجود دارد؛ نخست: به سراغ استادى برویم كه آگاه از عيوب نفس است. دوم: دوست راستگوى آگاه و با ايمانى جستجو كنیم و او را مراقب خويش سازیم تا احوال و افعال ما را مورد بررسى دقيق قرار دهد. طريق سوم: انسان عيوبش را از زبان دشمنانش بشنود. چهارم: انسان با مردم معاشرت كند، آنچه را از صفات آنها نكوهيده مى بيند در مورد خودش نيز بررسى كند.

آيه 61 سوره آل عمران در برابر پافشارى مسيحيان در عقايد باطل خود و عدم كارايى منطق و استدلال در برابر لجاجت آنها، نازل شد و در آن پيامبر(ص) مأمور شد از طريق مباهله صدق گفتار خود را به ثبوت برساند؛ لذا ایشان به مسيحيان نجران پیشنهاد داد که یکدیگر را نفرين كنند تا راستگو از دروغگو شناخته شود! اسقف اعظم مسیحیان به آنها گفت: اگر فردا محمد(ص) با خانواده اش آمد از مباهله بپرهيزيد، ولی اگر با يارانش آمد با او مباهله كنيد كه او پايه و اساسى ندارد و لذا وقتي كه ديدند پيامبر(ص) با خانواده آمده مباهله نكردن

عبدالله بن ابی یعفور از بزرگان شیعه بود که امام صادق(ع) در مورد وی فرمود: «خداوند او را رحمت كند؛ نيافتم احدى را كه قبول كند و اطاعت فرمان من كند مگر عبدالله بن ابى يعفور».

در بعضى تواريخ آمده كه لقمان غلامى سياه از مردم سودان مصر بود و با وجود چهره نازيبا دلى روشن و روحى مصفّا داشت. او از همان آغاز به راستى سخن مى گفت و امانت را به خيانت نمى آلود و در امورى كه مربوط به او نبود دخالت نمى كرد. بعضى از مفسّران احتمال نبوّت او را داده اند اما هيچ دليلى بر نبوتش وجود ندارد؛ بلكه شواهد روشنى بر ضدّ آن داريم. نكته ى قابل عبرت اين است كه انسان مى تواند به جائى برسد كه كلامش در كنار كلمات الهى قرار بگيرد اگرچه پيامبر هم نباشد.

ابن سعد نقل کرده: وی موثق است و احادیثى هم نقل کرده، در صحیح مسلم احادیثی از علی، عبدالرحمن بن ابى لیلى، حکم بن عتیبة و حسن عرنى از وی نقل است.

ابو على ـ ابو جعفرـ دعبل بن على بن رزین بن عثمان بن عبدالرحمن بن عبدالله بن بدیل بن ورقاء بن... بن ربیعه خزاعى، از خاندان شعر، علم، فضل و ادب بود که به دعای پیامبر(ص) جد وی و خاندانش عزت و منزلت یافتند. وى آنقدر فانی در محبّت اهل بیت(ع) بود که معروف بود سالهاست دار خود را بجهت حب ائمه بدوش می کشد. در نقل حدیث وى را از اصحاب امام کاظم و امام رضا(ع) شمرده اند. او در نود و هفت سالگی در سال 246 شهید شد.

ابن عساکر روایت کرده که خطاب آیه 67 سوره مائده به پیامبر، در شان حضرت علی و به سرانجام رساندن ماموریت انتخاب ایشان به خلافت است. این حدیث نزد اهل سنت معتبر است و راویان سلسله سند آن اشخاصی هستند که به عنوان عالم، عادل، ثقه و راستگو در میان حدیث شناسان شناخته می شوند.

ابن عساکر با ذکر فضیلت روزه در روز عید غدیر روایت کرده که آیه اکمال دین (آیه 3 سوره بقره) در حادثه غدیر و بعداز انتخاب علی به خلافت از سوی پیامبر(ص) نازل شده است. این حدیث نزد اهل سنت معتبر است و راویان سلسله سند آن گروهی از مهم ترین راویان و رجال معتبرترین نویسندگان کتب حدیثی هستند که به عنوان عالم، حسن العقیده، متقن، ثقه، راستگو، امین،در میان حدیث شناسان شناخته می شوند.