مرحوم کلینی نقل می کند گروهی از شیعیان به امام علی(ع) عرض کردند برای تثبیت پایه های حکومتت اشراف را بر ما برتری ده و از بیت المال اموالی را بین آنان تقسیم نما. حضرت در پاسخ می فرماید: «آيا براى پيروزى، از ستم در حق كسانى كه بر آنها حكومت مى كنم، استمداد جويم؟». سپس می فرماید: «به خدا سوگند! من گِرد چنين كارى نمى گردم مادامى كه شب و روز طلوع و غروب دارند». در ادامه مى فرمايد: «اگر اين اموال از خودم بود به يقين در ميان آنها به طور مساوى تقسيم مى كردم، تا چه رسد به اين كه اموال خدا است».

در روايات ثمرات زيادى براى «حلم» شمرده شده است. از جمله: سيادت، سلامت، پيروزى بر خصم و بر مشكلات، خاموشى آتش غضب، كثرت ياران، يارى مردم و طرفدارى آنها از حليم در مقابل جاهل، مصاحبت نيكان، رفع ذلت و پستى، ميل به امور خير، نزديك شدن به درجات عالى انسانيت و غيره.

مهمترين محصول عمر انسان تجارب اوست؛ تاريخ مجموعه تجارب همه انسانها را در تمام قرون و اعصار پيش روى مطالعه كنندگان مى گذارد. تاريخ پيوسته تكرار مى شود و امام علي(ع) به اين حقيقت اشاره کرده مي فرمايد: «اى بندگان خدا! روزگار در مورد بازماندگان همان گونه جريان پيدا مى كند كه درباره گذشتگان جريان داشت!». لذا مي توان عوامل شكست و ناكامى ها، پيروزى و كاميابى ها، شكوفايى تمدّن ها، سقوط و انقراض حكومت ها و ... را در آيينه تاريخ مشاهده کرد.

در سوره «احزاب» آياتى وجود دارد كه به گفته گروهى از مفسران درباره امام على(ع) نازل شده و نظر به فداكارى هاى بى نظير او دارد. «شواهد التنزيل» از امام علي(ع) نقل كرده كه فرمود: «آيه «رجال صدقوا ما عاهدوا الله عليه» درباره ما نازل شده است... و به خدا سوگند آن كس كه در انتظار [شهادت] است منم». بسيارى از مفسّران نيز گفته اند: «كفى الله المؤمنين الْقتال» اشاره به امام على(ع) و ضربه اوست كه بر پيكر عمرو بن عبدود زد و پيامبر(ص) نیز آن را برتر از عمل تمام امت خود برشمرد.

قرآن در آيه 33 سوره «توبه» وعده غلبه و پيروزى اسلام را بر تمام اديان جهان داده است و منظور از آن، غلبه خارجى و عينى است نه غلبه منطقى و ذهنى. اين غلبه مراحل مختلفى دارد: يك مرحله آن در عصر پيامبر(ص) واقع شد و مرحله نهايى به هنگام قيام مهدى(ع) حاصل مى شود. البته منظور از این غلبه، از ميان رفتن آيين يهود و مسيحيّت به طور كامل نيست؛ بلكه منظور حاكميّت اسلام بر آنهاست.

از جمله مسائلی كه دوست و دشمن درباره پيامبر(ص) پذيرفته اند، مديريت بي نظير ايشان است. دليل آن هم پيروزى سريع ايشان بر انبوه دشمنان در كوتاه ترين مدت و با كمترين ضايعات است. قرآن مجيد در مورد شخص پيامبر(ص) پنج صفت مديريتي بيان كرده، مي فرمايد: «از سوى خدا پيامبرى به سراغ شما آمد كه از خود شماست و دردها و نیازهای شما را درک می کند، او دلسوزتان بوده و ناراحتيهاى شما بر او ناگوار است و براى هدايت و نجات شما سخت كوشا است و نسبت به مؤمنان [حتى خطاكاران] رحيم و مهربان است و به دنبال حل مشکلاتشان است».

در طول تاريخ مى بينيم كه جمعى از پيامبران و مؤمنان شكست خوردند و گروهى نيز به شهادت رسيدند. بنابراين، وعده نصرت الهى درباره آنان چه شده است؟ در پاسخ باید گفت: اوّلا: نبايد پيروزى ها را در محدوده زمانى و مكانى خاص ديد، اين مقياس ها، يك مقياس كوچك بشرى است. ثانياً: نصرت و يارى، صورت هاى مختلفى دارد كه بخشى از آن را در يك نگاه سطحى هزيمت و شكست مى نامند، ولى در واقع پيروزى و نصرت الهى را در بر دارد.
 

قیام توابین نخستين عكس العمل همگانی بود که بعد از حادثه كربلا، شكل گرفت. شيعيان كوفه خود را بيش از ديگران مستحق ملامت مى دانستند و از عدم نصرت فرزند رسول خدا(ص) احساس گناه مى كردند، براى جبران اين خطاى بزرگ، در پى قيام برآمدند و نزد بزرگان شيعه در كوفه رفته و قیام توابین را پایه ریزی کردند. آنها نه طالب پيروزى بودند و نه حكومت و نه غنايم؛ در واقع آنان مى خواستند با كشتن و كشته شدن، از عذابى كه به جانشان افتاده، رهايى يابند و گناهان خويش را شستشو دهند.

منظور از «اخلاص» و خلوص نيّت، اين است كه انگيزه تصميم گيرى تنها خدا باشد. در آيات قرآن مجيد و روايات اسلامى، به كمتر چيزى به اندازه اخلاص نيّت اهمّيّت داده شده است. اخلاص نيّت عامل اصلى پيروزى در دنيا و آخرت شمرده شده است؛ و هر عملى بدون اخلاص نيّت بى ارزش است. از آيات متعدّد قرآن که در این زمینه وارد شده به خوبى استفاده مى شود كه اخلاص، اساس دين و شالوده محكم و ركن ركين آن است.

در روايات اسلامى آثار مهمّى برای اخلاص بیان شده است، از جمله: اخلاص، چشمه هاى حكمت و دانش را از قلب بر زبان جارى مى کند، چشم بصيرت انسان نورانى مى شود، باعث پيروزى در كارها و پاکیزه شدن اعمال است.