«اعجاز علمى قرآن» مربوط به اشاراتى است كه از گوشه هاى سخن خداوند آشکار شده و هدف اصلى نبوده؛ زيرا قرآن كتاب هدايت است و هدف اصلى آن جهت بخشيدن به زندگى انسان و آموختن راه سعادت است. اما برخی، قرآن را علاوه بر يك كتاب تشريعى، كتاب علمى نيز می دانند، و نکته دیگر اینکه، آيا قرآن در هنگام تحدّي، به این اشارات علمی نیز نظر داشته است؟ برخى معتقدند، اين گونه اشارات علمى دليل بر اعجاز می باشد؛ زیرا چنين سخنی در آن روزگار، جز از پروردگار جهان امكان صدور نداشته، لذا مسئله اعجاز علمى قرآن مطرح گرديده است!

امام صادق(ع) در تبیین فواید «کوه ها» می فرمایند: «اى مفضّل! به اين كوه‌هاى متراكم از سنگ و خاك نظر كن، كه بى خبران آنها را اضافی و بى فايده مى پندارند. برف هایی که بر کوه ها مى بارد، در قلّه‌ ها ذخيره می شود، که با ذوب شدن آنها، نهرهاى عظيم جاری می شود. در كوه‌ها غارها و پناهگاه هايى براى حيوانات وحشى وجود دارد و نيز در كوه ها مى توان دژهاى محكمی براى مقابله با دشمنان ساخت. در كوه‌ها معادن انواع فلزات گرانبها قرار دارد. و در آنها فوائد فراوان ديگرى است كه هيچ كس جز خداوند آنها را نمی داند».

رعد و برق به عنوان پدیده ای حاصل از تخلیه الکتریکی ابرها، فواید زیادی دارد. از جمله: ترکیب قطرات آب با اکسیژن بیشتر بر اثر حرارت رعد و برق و در نتیجه پدید آمدن آب اکسیژنه به عنوان آفت زدای میکروب های نباتی، ترکیب شدن قطرات آب با کربن هوا بر اثر حرارت رعد و برق و پدید آمدن اسید کربنیک به عنوان عنصر اولیه کودهای طبیعی، سوزانده شدن مقدار زیادی از اکسیژن اطراف ابرها و ایجاد فشار هوا برای متراکم و سنگین شدن ابرها و بارش باران های شدید که به این فایده رعد و برق در یکی از آیات سوره روم اشاره شده است.

نقش «کوه ها» در زندگی انسان منحصر به تأمین آب رودخانه هایی که از میان آبادی ها و شهرها می گذرد نیست؛ بلکه کوه ها منافع بسیار زیادی در حیات انسانها بلكه تمام موجودات زنده روى زمين دارند؛ به گونه ای که کره زمین منهای وجود کوه ها به هیچ وجه قابل زیستن نیست. به همین دلیل قرآن مجید در آیات زیادی به این مسأله به عنوان یکی از آیات توحید و نشانه های علم و قدرت پروردگار تکیه کرده است.

واژه «رواسى» جمع «راسِية» به معنى كوه‌ هاى سخت و پابرجا است. ریشه این واژه، «رسو» (بر وزن رَسْم و غُلُوّ) به معنی ثابت و پابرجا است. همچنین به ظرف‌ هاى بزرگى كه در زمين قرار داده و ثابت است نيز «راسيه» گفته مى‌ شود. از سویی به ستون‌ هاى ثابت وسط خيمه نيز «رسىّ» اطلاق مى ‌شود. همچنین به لنگر كشتى نیز «مرسات» مى ‌گويند، زیرا سبب ثبات و قرار گرفتن كشتى در يك نقطه است. همچنین گاه اين واژه به معنى برقرار ساختن صلح در ميان جمعيّت نيز به كار مى ‌رود؛ چرا كه صلح مايه ثبات يك كشور است.

قرآن در بیان اهمیت كوه‌ ها مى ‌فرمايد: «آيا به كوه‌ ها نگاه نمى كنند كه چگونه در جاى خود نصب شده‌ اند». اين تعبير ممكن است اشاره به ثبات كوه ‌ها و جلوگيرى از لرزش ‌هاى زمين باشد و يا ایجاد پناهگاهی مطمئن و مخازنى براى نگهدارى آب‌ باشد، و یا اشاره به طرز پيدايش آنها باشد. سپس مى‌ فرمايد: «آيا زمين را محل آرامش قرار نداديم، و كوه‌ ها را ميخ‌ هاى زمين». در واقع كوه‌ ها ريشه‌ هاى عظيم و به هم پیوسته ای در اعماق زمين دارند، که از زمين محافظت مى‌ كنند و با فقدان آنها سطح زمين آرام و قرار ندارد.

به راستى طرز روزى رساندن خداوند به موجودات مختلف، حیرت انگیز است. از جنینى که در شکم مادر قرار گرفته تا حشرات و جانوران گوناگونى که در اعماق تاریک زمین، و لانه هاى پرپیچ و خم، و لابلاى درختان و بر فراز کوه ها و در قعر دریا ها و دره ها زندگى می کنند، هیچ کدام از دیدگاه علم او هرگز مخفى و پنهان نیستند. و این خود نشانه ای از عظمت خداوند است.

این آیات در پاسخ به رؤساى کفار مکّه نازل شد که به پیامبر(ص) گفتند: اگر تو پیامبر خدا هستى، کوه هاى مکّه را براى ما طلا کن یا فرشتگانی بفرست تا تو را تصدیق کنند.  یا در پاسخ به مخالفان پیامبر(ص) می باشد که وقتی پیامبر(ص) به على(ع) فرمود: من از خدا خواسته ام میان من و تو برادرى بر قرار سازد و تو را وصى من کند. گفتند: چرا از خدا نخواست فرشته اى براى یارى او بر دشمنان بفرستد یا گنجی که او را از فقر نجات دهد.

این آیات درباره گروهى از مشرکان مکّه نازل شد که به پیامبر(ص) گفتند: اگر مال و مقام می خواهی به تو می دهیم؟ پیامبر(ص) فرمود: خیر، بلکه خداوند مرا به سوى شما فرستاده و کتاب آسمانى بر من نازل کرده، اگر آن را بپذیرید به نفع شما در دنیا و آخرت خواهد بود. آنها گفتند: از پروردگارت بخواه این کوه ها را عقب بنشاند و نهرهاى آب جارى سازد، قطعات سنگ بر سر ما فرود آرد و... . پیامبر(ص) در حالى که قلبش را اندوه و غم به فرا گرفته بود از نزد آنها بازگشت... .

بادها آثار مختلفی مانند: حرکت ابرها به سوى زمین هاى تشنه، تلقیح و بارور ساختن گیاهان، تلطیف و جابجایى هوا، حرکت کشتى ها و تعدیل درجه گرما و سرماى هوا و... دارند. وجود کوه ها و صخره ها نیز سبب مى شود که اثر جزر و مدّ که نتیجه جاذبه ماه و خورشید است، در خشکی ها به حدّاقل برسد و فشارهاى داخلى ناشى از گازهاى درونى و موادّ مذاب کنترل و جلوی طوفان هاى شدید گرفته شود. به همین دلیل علی(ع) بعد از اشاره به مسأله خلقت و آفرینش، روى دو موضوع «آفرینش بادها و کوه ها» به خصوص تکیه کرده است.